Arribbadu in Sardigna in s’istiu de su 2012, su bobboi de sa palma (nùmene iscientìficu Rhynchophorus ferrugineus), est una casta de carrabusu de orìgine asiàtica. Mutidu in modu comunu in Itàlia “punteruolo rosso” , pro more de su corru o puntarolu, apuntu, chi nde ddi essit dae sa conca e pro sa bentina de orruìngiu, in sos primos annos at ispèrdidu paritzas matas.

Cuartu pruru est istada corfida dae custa pesta, siat is matas de su tzentru, in sa zona de su mercadu tzìvicu, siat in sa perifèria, a inghìriu a su campusantu comunale. Ma gràtzias a s’incumentzu de su meigòngiu pro manu de su personale tècnicu de sa Tzitade Metropolitana, de su Servìtziu Provintziale Anti-Bobbois, s’est pòdidu firmare s’ispàinu de custu carrabusu chi ponet is cocois in is matas e in pagu tempus ddas faghet a sicadura.

«Si si tràscurat su problema ddoe at s’arriscu chi totu is matas puntas si mòrgiant e si sichent – ispiegant dae sa Comuna- ponende in perìgulu peri sa seguresa de sa populatzione. Pròpiu pro custu motivu cando calicunu de custos àrbores impestasos si faghet a prudiadura, si providit in deretura a nde ddu segare de fundu, pro fàghere a mancu chi calicunu si ddoe potzas apresiare».

In Cuartu sunt belle 550 is palmas tratadas dae sa sotziedade pùbblica ProService, cun atziones de profilassi e cun àteras protzeduras pretzisas pro arrèere s’ispàinu de custu parassitu, fintzas pro ite cando sa palma benit impestata tocat a dda portare semper a pòmpiu. Mancari gasi però, gràtzias a sos interventos operativos (de pudòngiu) e fitosanitàrios ( de meigòingiu), ispiegant de su Comunu, fatos fintzas 4 bias a s’annu a ogna mata, francu in mese de argiolas e austu pro ite est mègius a non nde fàghere, amus dèpidu segare 15 matas ebbia in totu s’annu. Unu resurtadu minore, eja, ma mannu pro sa tzitade de Cuartu, tenende contu fintzas de comente est andende sa disinfestatzione in su còigiu de su territòriu regionale.

«Amus otentu resurtados òtimos, gràtzias a sa professionalidade de su Servìtziu Anti-Bobbois de sa Tzitade Metropolitana – at afirmadu s’assessora Terrana- ma fintzas pro mèritu de sa tèndida de manu e de sa professionalidade manna de sos tècnicos e de sos funtzionàrios nostros. Un’unione de intentos chi at fatu a manera de cuntènnere custa pesta, chi est a tretu spèrdere is palmedos de totu sa regione. Sa campagna pro sa lota a su bobboi de is palmas sighet a andare a in antis, cun s’atatzamentu de is interventos chi prevident su repitimentu de su tratamentu in is matessi matas prus de una bia a s’annu, contivigende prus che totu is palmas de su Poetu, is parcos e is fundos a presu de is logos sagrados. Est unu traballu isconchiosu, ma chi però garantit resurtados importantes».

In Roma, Silvio Busaferro – presidente de s’Istitutu Superiori de sa Sanidade – at mustradu is barcas de abba in miniadura sena pilota cumandadas a distàntzia – drones acuàticos -, cuncordadas pro averiguare s’incuinamentu de is rios e de is lagos.

S’ocasione est istada s’atopu pro sa presentada de sa relata a tìtulu “The lancet countdown on Health and Climate Change” – conta a s’imbesse pro sa salude e su càmbiu de su clima -.

Is barchiteddas sunt istadas cuncordadas pro contu de su Progetu Europeu Horizon 2020 IntCatch. A custu traballu at partetzipadu s’Istitutu Superiore de sa Sanidade cun su Dipartimentu de s’Ambiente e de sa Salude.

Su Progetu Horizon est istadu giai impreadu pro su controllu de sa cunditzione de sa salude de is abbas.

Is robot barchitas sunt frunidas de sensores chi permìtent de mesurare medas informatziones: sa temperadura de s’abba, s’aghidùmine (su Ph), sa condutzibilidade, is sustàntzias nutritivas – comente s’azotu e su fósfuru -, e totus is metallos e idrocarburantes.

Un’aplicatzione intelligente, isvilupada dae su matessi progetu, retzit is datos in tempus reale dae su robot barchitedda.

Is resultados benint traballados in unu laboratóriu minore portàtile, in ue ant èssere is chircadores italianos a tzertificare totus is datos inviados dae su robot navigadore.

Su laboratóriu, chi s’at a agatare a presu de sa barchitedda, at a dare a lestru is resultados de su microbiota e at a iscoviare sa possìbile presèntzia de agentes de maladias.

Tocat a nàrrere ca s’innovatzione tecnològica benit impreada sempre de prus pro sa defensa de s’ambiente. Bastat a pensare a is robot navigadores e boladores impitados pro amparare is tostóinos marinos chi arriscant de s’ispèrdere, comente is Caretta Caretta e Chelonia.

Pro sa defensa de is tostóinos, is barchiteddas, cun una aplicatzione ant a signalare is esemplares abistados a is trasmitidores satèlitares, chi ant a marcare totu is ispostamentos issoro.

Gràtzias a custa trassa is chircadores podent amparare custas genias de tostóinos dae is perìgulos.