Prus tutelas pro sa limba sarda. Marilotti de is 5 Isteddos: «Pro salvaguardare su sardu tocat chi ddoe siat su prenu reconnoschimentu de sa limba».

A pustis de degheoto annos su parlamentu est brontu a dare su bia lìbera a sa Carta europea de is limbas regionales o minoritàrias. Aprovada in Istrasburgu su 5 de onniasantu de su 1992, sa Carta fiat istada sutascrita dae s’Itàlia in su 2000 ma dae tando no est istada mai ratificada. Immoe unu disinnu de lege chi tenet comente a primu firmatàriu su senadore de su Movimentu 5 Isteddos Gianni Marilotti, aberit su caminu a custa novidade importante chi at a cunsentire de tutelare mègius a totus is livellos sa limba sarda, in is iscolas comente a in is universidades e in sa pùblica amministratzione, siat pro mèdiu de una programatzione adeguada in is palinsesti de su servìtziu pùblicu siat in sa retza.

«Sa ratìfica de sa Carta europea est una recherta chi dae tempus beniat avantzada dae totu su movimentu linguìsticu sardu» ispiegat Marilotti «pro ite garantit unu reconnoschimentu prus ampru de su patrimòniu culturale nostru. Gràtzias a sa ratìfica, at a èssere possìbile difatis crèschere in manera ulteriore s’impreu de sa limba sarda in sa pùblica amministratzione e in s’àmbitu de s’insegnamentu. Sa ratìfica donat difatis prus fortza a sa lege 482 de su 1999 in contu de minorias linguìsticas e a sa lege regionale in aprovada dae pagu».

Sa Carta est giai istada firmada dae 33 istados membros de su Cussìgiu de Europa e tenet comente obietivu cuddu su de promòvere s’usu de is limbas minoritàrias, pro more de amparare s’eredade e is traditziones culturales europeas, paris cun su respetu de sa voluntade de is sìngulos de pòdere impreare custas limbas in s’àmbitu de is fainas pùblicas o privadas. Su testu de sa Carta s’agatat in  custu ligàmine.

Sa mancada ratìfica sua est istada santzionada dae padu dae s’Artu commissàriu de is minorias natzionales de s’Osce (s’Organizatzione pro sa seguridade e cooperatzione in Europa) Lamberto Zannier, chi su 16 de mese de argiolas colafu, a oru de sa cunferèntzia internatzionale in su tema de is raportos tra Istados in matèria de minorias, aiat torradu a allegare sa netzessidade de “fàghere passos cuncretos pro amparare su deretu de is minorias a mantènnere biva sa cultura issoro” e pro custu aiat cumbidadu su Parlamentu italianu a aviare a sa lestra s’iter pro sa ratìfica de sa Carta europea de is limbas regionales o minoritàrias de Istrasburgu.

«Su respetu de is deretos umanos, paris cun cussos de is persones chi apartenent a minorias linguìsticas, difatis, comente est ispetzificadu in su Tratadu de Lisbona, est unu de is printzìpios subra cales si fundat s’Unione Europea» at naradu Marilotti. «Cun custa ratìfica, sa limba sarda at a tènnere in fines unu prenu reconnoschimentu e at a èssere prus fàtzile a nde cunsentire s’usu in totus is cuntestos, assigurende•nde aici sa salvaguàrdia e s’isvilupu».

Tommaso Locci triunfat po sa terza borta de fila: at essere torra issu a ghiare Monserrato commente sindigu.

Locci, giai sindigu in iscadentzia e torradu a eligire commente chimbe annos faghede, at retzidu un’attera borta sa cunfiantza de sos abitantes de Monserrato, unu comune chi est in s’ala de Casteddu. In d’una cumpetissione elettorale serrada, Locci at binchidu supra de sa ribale de su Campu Largu, Valentina Picciau, binchinde po pius pagu de 200 votos.

Sa porfia de Locci e Picciau est bistada gherrada fintzas a s’urtimu votu, evidentziande s’importantzia de donzi prefferentzia chi ant dadu sos elettores. S’andada a sas urnas po sa secunda votassione est bistada de
su 47%, pius bassa de su 56% chi bi est bistadu cando aiant votadu sa prima borta. Custu calu de partecipassione faghet pensare a una disapprensione generale o una mancantzia de cunvocassione de sos elettores.

Sa binta de Locci est una cunfirma de sa fiducia chi sa comunidade tenet in sa ghia sua e in sas capatzidades amministrativas suas. In sos mandados de sos annos prima,Locci at tribagliadu supra frontes divressos po
mezzorare sa calidade de sa vida in Monserrato, e essere bistadu eleggidu un’attera borta cheret narrere chi tzittadinos meda creent in sa continuidade de s’operadu sou.

Dae s’attera parte, sa derrotta de Valentina Picciau, mancari siat bistada una cuncurrente battallera, narat chi bi est po Locci un’azzudu forte meda po Locci intro de sa comunidade. Sa paga differentzia po sa binta, faghet cumprendere chi mancari Locci eppat binchidu, una parte manna de sos elettores est in chirca de unu cambiamentu o de afficcos politicos novos.

Cun cusu tertzu mandadu, Locci at a tennere s’occasione de affortigare sos disignos suos e de affrontare sas porfias de su tempus benidore chi Monserrato at a teppere affronantare. S’amministratzione sua si at a teppere cuncentrare supra temas detzisivos commente s’isviluppu de s’accolomia, sa contestura de sa tzittade e s’unione sotziale de sa tzittade, chircande de rispondere a su chi sos tzittadinos si ispettant e de mezzorare de pius su benessere de sa comunidade.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22