Postu in un’àrea archeològica incantadora de su comunu de Paule, a presu de Abbasanta, provìntzia de Aristanis, su Putzu Sagradu de Santa Cristina rapresentat s’espressione màssima de s’architetura nuràghesa e una sienda de importu mannu pro sa Sardigna. S’agatat in intro de unu parcu archeològicu de unos 14 ètaros in prus de su Santuàriu Nuràgicu, cumprendet  fintzas unu bidditzolu cristianu de època medievale e unu bidditzolu nuràgicu, oferende una mirada pretziosa subra su passadu de s’ìsula.

Fraigadu unos 3000 annos a oe, su tèmpiu a putzu est una meravìllia architetònica chi paret disafiare su tempus cun sa geometria perfeta sua e sa pretzisione de sas pedras chi s’arròschent in modu perfetu una cun s’àtera.  Custu monumentu est meda prus de un’istrutura fìsica; est unu logu ue sas istòrias, sas paristòrias e sa realidade si aunint a pare, oferende un’oportunidade ùnica pro iscobèrrere su ligàmine profundu intre s’umanidade e s’ispiritualidade de su tempus coladu.

Su disponimentu de su monumentu est importante, difatis est alliniadu dae nord-nord-ovest a sud-sud-est. Est formadu dae tres partes  isculpidas in manera distinta: unu vestìbulu o intrada, un’iscala e un’aposentu ipogèicu a tholos. Sos perìmetros esternos no ammustrant sinnos de traballadura, fraigados cun  pedras e ludu, imbetzes su vestìbulu serbiat comente logu acanta lassare sas ofertas votivas a sa divinidade. S’iscala cunsentiat s’atzessu a sa càmera ipogeica e in prus teniat una funtzione estètica e permitiat de arribbare a s’abba, chi cambiaiat sa profundidade sua a segundu de su perìodu de s’annu.

Sa càmera a tholos, a de trapètziu, est un’òpera mastra de ingegneria. Assentada dae contzos dispostos a chircos cuntzèntricos chi si restringhent manu a manu chi si s’artziant, lompet un’artària de unos 7 metros cun una lughe tzirculare de 35 cm in sa punta. Oe, gràtzias a unu canale de iscolu cuncordaduu durante sos iscavos, s’abba a s’internu abarrat semper a unu livellu de 50 tzentìmetros, permitende a sos bisitadores de bi pòdere intrate totu s’annu. S’atentzione a sos particulares si podet bìdere fintzas in sa parte esterna de su tèmpiu,  inghiriadu dae setzidòrgios a forma de istampu de crae.

In sos ecuinòtzios de cabudanni (21-23 a sas 12:00) e martzu (18-21 a sas 11:00), cando sos rajos solares intrant in su putzu illuminende su fundu, unu giogu de umbras creat un’ispetàculu ùnicu. In prus, ogni 18,6 annos durante su lunistìtziu majore, sa lughe de sa luna si rifletet in modu perpendiculare a traessu  s’istampu de su diàmetru de 30 cm in sa càmera a tholos, unu fenòmenu iscobertu gràtzias a sos istùdiosde  Carlo Maxia, Lello Fadda e a s’astrònomu Edoardo Proverbio. In su 2005, in base a custas teorias, su Professore Arnold Lebeuf at publicadu su libru  “Il pozzo di Santa Cristina: un osservatorio lunare”, consolidende sa positzione de custu giassu comente una prenda de sa connoschèntzia.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Energia, creschet s’ispesa pro impresas e famìllias sardas

Sas impresas e sas famìllias sardas sunt sighende a fàghere sos contos cun una depressione energètica chi, nointames de sos primos signales de rallentamentu, paret ancora resistente meda.

Su pesu de sas bulletas abarrat artu meda e nch’est ancora a tesu sa normalidade de sos prètzios de in anti de sa crisi. S’energia abarrat unu de sos fatores chi pesant de prus subra de sa solididade econòmica de sa Sardigna, cunditzionende non sa cumpetitividade de sas aziendas ebbia, ma finas sa calidade de sa vida de sa gente.

Sas impresas piticas e medianas de s’ìsula ant tentu un’ispesa in prus de 77 milliones de èuros (prus o mancu) causada dae s’energia incarida. Unu nùmeru importante chi ponet frenos a sas intradas, ponet barrancos a sos investimentos e bortas meda non permitit sa pianificatzione de sa crèschida. Finas pro sas famìllias sardas sa situatzione abarrat dificultosa. Sos prètzios pro s’impreu de s’elètricu e de su gas in paragone a su 2021sunt prus artos de su 42,3%.

Su cunfrontu cun situatziones europeas prus o mancu che pare ponet in evidèntzia comente a sas impresas sardas piticas e medianas lis tocat de parare fronte a una diferèntzia cumpetitiva carculada in 14 milliones de èuros. S’energia duncas est est una de sas isfidas prus importantes pro s’isvilupu econòmicu de s’ìsula. A minimare su càrrigu fiscale in sas bulletas, faghende finas interventos mirados pro fàghere crèschere sa resa energètica e s’auto-produtzione, podet dare un’agiudu pro chi su benidore de sas impresas e de sas famìllias sardas si potzat suportare mègius.

Su de passare a fontes rinnovàbiles e su de megiorare sos consumos sunt trastes primàrios pro minimare sa dipendèntzia dae sos mercados de fora e pro trasformare s’ispesa pro s’energia in una possibilidade de crèschida, cumpetitividade e annoamentu. In una situatzione econòmica globale pagu segura, a moderare s’ispesa energètica est indispensàbile pro dare istabilidade a sas aziendas, pro agiuare sa gente e pro s’isvilupu sostenìbile de sa Sardigna intrea.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”