Is ingredientes pro una gara ispantosa ddoe fiant totus, ma s’ùrtimu giru de su Gp de Abu Dhabi 2021 de Fòrmula 1 at superadu totus is aspetativas.

Sa gara, chi si fiat aviende cara a unu finale belle iscontadu cun Hamilton cun sa Mercedes campione de su mundu, capatzu de donare unu ritmu mannu a sa gara e de superare Verstappen in partèntzia, est istada furriada dae s’intrada de sa vetura se seguresa pro s’intzidente de Latifi.

S’intrada in pista de sa màchina de seguresa a solu 5 giros dae sa fine at torradu a murigare is cartas. Craru chi sa Red Bull nde at aprofitadu de s’ocasione pro arriscare totu ponende gommas moddes pro proare s’assàrtiu finale a Hamilton. S’inglesu imbetzes est abarradu in pista cun is gommas tostadas. Un’istrategia chi sa Mercedes at a pagare a caru prètziu.

A s’ùrtimu giru, difatis, in una pista lìbera, Verstappen, cun sa Red Bull nùmeru 33, at fatu unu sorpassu binchidore a dannu de Hamilton chi, custa borta, no est resèssidu a contratacare. Polèmicas a parte, Hamilton e Verstappen ant fatu un’istajone istravanada, unu tene pro tene ispantosu acabadu cun unu corpu de iscena ancora prus incredìbile. Verstappen conchistat in custu modu su tìtulu de campione de su mundu, e sa Mercedes su campionadu costrutores. A sa fine Hamilton, cun isportividade, at fatu is complimentos a Verstappen.

Sa gara est istada emotzionante giai dae deretu. Verstappen, autore de una partèntzia non bona, est istadu difatis superadu dae su rivale. A su primu giru però s’inglesu est istadu atacadu e superadu dae s’olandesu in sa borta 7, resessende però a si torrare a pigare sa positzione pighende sa bia de fua. A pustis de su valzer de is pit stop, e mancari s’atzione de istorbu fata dae Perez, chi pro unu pagu est resèssidu a poderare a palas a Hamilton, su pilota inglesu pariat chi tènnere in manu una vitòria mancu tropu sacrificada, difatis su ritmu suo fiat superiore. Ma s’intzidente de Latifi at cambiadu su cursu de is eventos.

Òtimu su de tres postos pro Sainz cun sa Ferrari nùmeru 55, autore de una gara sòlida. Sa Ferrari aguantat gasi su de tres postos in su mundiale costrutores a dannu de sa McLaren.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”