Naschida in Casteddu 64 annos a oe, aiat fotografadu sos mannos de sa mùsica. Una de sas fotos suas prus famadas est cussa fata a Maria Lai cun sa pistola. In cudda imàgine si podet bìdere su talentu de Daniela Zedda, sa fotògrafat casteddaja morta custu mangianu a 64 annos. Pro Daniela su retratu fiat chirca e cuntatu, un’arte de su contadu prus atenta a sa sustàntzia umana chi a su fàbricu estèticu. “Iseto- aiat naradu in una de sas raras essidas televisivas suas- su momentu chi sas persones s’interiorizant, rinùntziant a sa fatzola e si mustrant comente sunt a beru”.

Aiat cumintzadu a giòvana pro cumbinatzione in una Casteddu ingiogatzada dae sos isteddos de su jazz. Ùnica pitzoca in unu mundu totu de òmines, giraiat cun totu sos aians suas pronta a tirare fotos a sos artistas chi beniant a sonare a Casteddu.

Dae sos mostros sacros de sa mùsica diat èssere istadu naturale pro las s’iscostiare in su mundu de s’arte e de sa literadura, mutida dae sos fèstival culturales sardos, comente L’isola delle storie de Gavoi, posca Tuttestorie in Casteddu. Sos iscatos suos ant fatu su giru de su mundu, collidos in sas mustras de New York (fintzas in su palatzu de su New York Times), de Parigi, de Praga e de Budapèst.

Cheriat bìvere in Casteddu, ue fiat naschida, ma sas fotografias suas sunt istadas rechertas dae sos cuotidianos natzionales prus importantes. Su talentu suo l’at fata traballare finas cun rivistas de moda, de architetura, de arte e cuotidianos de totu su mundu. Fiat de pagas paràulas. In s’ùrtimu perìodu de sa vida sua aiat seberadu de non fàghere prus intervistas o essidas in sos giornales, e aiat detzisu de si tènnere probe petzi unas cantas persone, cussas chi pro issa sunt istadas sas prus importantes de su traballu e de sa vida privada sua.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”