Naschida in Casteddu 64 annos a oe, aiat fotografadu sos mannos de sa mùsica. Una de sas fotos suas prus famadas est cussa fata a Maria Lai cun sa pistola. In cudda imàgine si podet bìdere su talentu de Daniela Zedda, sa fotògrafat casteddaja morta custu mangianu a 64 annos. Pro Daniela su retratu fiat chirca e cuntatu, un’arte de su contadu prus atenta a sa sustàntzia umana chi a su fàbricu estèticu. “Iseto- aiat naradu in una de sas raras essidas televisivas suas- su momentu chi sas persones s’interiorizant, rinùntziant a sa fatzola e si mustrant comente sunt a beru”.

Aiat cumintzadu a giòvana pro cumbinatzione in una Casteddu ingiogatzada dae sos isteddos de su jazz. Ùnica pitzoca in unu mundu totu de òmines, giraiat cun totu sos aians suas pronta a tirare fotos a sos artistas chi beniant a sonare a Casteddu.

Dae sos mostros sacros de sa mùsica diat èssere istadu naturale pro las s’iscostiare in su mundu de s’arte e de sa literadura, mutida dae sos fèstival culturales sardos, comente L’isola delle storie de Gavoi, posca Tuttestorie in Casteddu. Sos iscatos suos ant fatu su giru de su mundu, collidos in sas mustras de New York (fintzas in su palatzu de su New York Times), de Parigi, de Praga e de Budapèst.

Cheriat bìvere in Casteddu, ue fiat naschida, ma sas fotografias suas sunt istadas rechertas dae sos cuotidianos natzionales prus importantes. Su talentu suo l’at fata traballare finas cun rivistas de moda, de architetura, de arte e cuotidianos de totu su mundu. Fiat de pagas paràulas. In s’ùrtimu perìodu de sa vida sua aiat seberadu de non fàghere prus intervistas o essidas in sos giornales, e aiat detzisu de si tènnere probe petzi unas cantas persone, cussas chi pro issa sunt istadas sas prus importantes de su traballu e de sa vida privada sua.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”