Chenàbura su 19 de  maju a sas 21.00, in piatza Santa Gruche de Orane, at a andare in iscena “Mannos e minores, una bidda pro sa pitzinnia“, sàgiu finale de su laboratòriu teatrale in limba sarda chi at interessadu sos pipios de 4 e 5 annos. Sa faina faghet parte de sa programmatzione de s’isportellu linguìsticu intercomunale de Fonne, Orgòsolo e Orane, finantziadu cun sa L. 482/99 e LR 22/2018 e gestidu dae sa Sotziedade Suìa.

Sos pitzinnos chi gioghende ant a leare s’iscena chenàbura 19 de maju, dae su mese de freàrgiu ant sighidu in s’ex asilu de “Sa ‘e Mastio” su laboratòriu “Teatru in limba sarda. Sos pitzinnos connoschent sas pessones famadas de Orane“, ghiadu e pensadu dae Valentina Loche.

S’atoressa e educadora oranesa, chi s’est ocupada fintzas de s’iscenegiadura, in tres meses de faina laboratoriale, impreende sa limba sarda, intre giogu, narratziones e esertzìtzios, at fatu bìvere sa prima esperièntzia teatrale a unu grustu geniosu e abbistu de  atoreddos de s’iscola de s’infàntzia interessende•los cun sas istòrias de sos pessonàgios de cabbale de sa bidda de Orane: Costantino Nivola (artista), Mario Delitala (pintore), Marianna Bussalai (iscritora e poetissa), Piero Borrotzu (partigianu).

“In  su sàgiu ispassiosu chi amus cuncordadu cun sos pipios – ispiegat Valentina Loche – b’at a àere un’addòbiu intre sos atores minoreddos de Orane e sos pessonàgios prus famados de sa bidda chi ant a fàghere unu biàgiu temporale finas a sas dies nostras. Gasi sos pessonàgios nòdidos de Orane e sos piticos tzitadinos s’ant a aunire pro ammaniare una bidda a mesura de pipiu, in intro de una sotziedade ue totu andat de presse e non nos restat su tempus de osservare e gosare de sa bellesa chi tenimus a ingìriu”.

“In sos addòbios de cada chida – agiunghet Ivan Marongiu de sa Sotziedade Suìa – sos dischentes ant fatu esperièntzia de recitatzione pro mèdiu de su giogu, impersonende sos pessonàgios famados de Orane e faghende•los interagire tra issos cun isceneddas de vida de ogni die. A cussu puntu su contu de sa vida issoro est devènnidu un’ispetàculu colletivu“.

Como est arribbadu su momentu finale de contare s’istòria issoro a su pùblicu! E tando, abarrat ebbia de si fàghere agatare prontos in pratza Santa Gruche, su 19 de maju a sas 21.00 in Orane.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Cada annu, in sa de tres domìnigas de cabudanni, sas biddas Gàiru e Cardedu tzèlebrant sa festa de  Nostra Sennora de Bonucaminu, nòdida fintzas comente “Sa Santa”, su cale bultu torrat a sètzere in sa crèsia parrochiale de Gàiru. Custa festa, cun raighinas profundas in s’istòria locale, unit sa dimensione religiosa e cudda tzivile, interessende sa comunidade in un’eventu de grandu significadu culturale.

Sa chenàbura sero, s’istàtua de “sa Santa” benit carrada dae sa crèsia parrochiale de Gàiru finas a sa crèsia de su campu de Bonucaminu, sighende unu percursu antigu chi rugrat sas biddas de Osini, Ulassa e IJersu. In passadu, custa professone colaiat in caminos diferentes, ca su modernu caminu de “sa costa” fiat istadu fatu in sos annos sessanta. Sa tzelebratzione s’acumprit in sa crèsiedda de su sartu finas a sa domìniga, e si concruit su lunis sero in Gàiru cando “Sa Santa” benit torrada a pònnere in sa crèsia parrochiale sua.

Durante custa festa, in passadu, sos devotos colaiant duas notes  dormende in sos muristenes a s’esternu de sa crèsia. Su sèberu de tzelebrare Nostra Sennora de Bonucaminu in cabudanni, in cointzidèntzia cun su cumintzu de s’annada agrària nòdidu comente  “cabudanni” faghet cumprèndere s’importu de sa Madonna comente  sìmbulu de bona fortuna pro s’incùngia. Si contat chi in tempos antigos, sa Madonna fiat venerada in un’àtera crèsia, posta in sa localidade de Foddini, a presu de su mare. Nointames, sa crèsia fiat istadu distrùida pro timoria de sos antracosi de sos corsaros e de sos bàrbaros. Intre su 710 e su 1015 p.C., sa crèsia fiat istadu torrada a costrùere in s’atuale positzione sua, semper pro s’amparare dae sos atacos morescos, e fintzas sos abitantes de Gàiru aiant lassadu sa marina e si fiant fuidos in su monte.

In su 1801, sa crèsia  est istada ogetu de ristruturatzione. Oe presentat una navada retangulare cun unu cobertura tìpica de sas crèsias de sartu, cun una cobertura in canna, tèulas sardas e traes in linna. Sa fatzada est bianca, arrichida cun unu portale in linna pro s’intrada e una ventana pitica subra s’intrada. Subra de sa cobertura si biet unu campanile cun una campana impreada in sas tzelebratziones in onore de “Sa Santa”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”