S’istòria de sa Sardigna arribbat a sas ghennas de s’Otighentos leendesi fatu una sienda culturale manna meda. A pustis de su coladòrgiu dae sos ispagnolos a sos Savoja in su 1718, su guvernu nou si fiat agatadu a dèpere fàghere sos contos cun una realidade diferente meda dae cussa de sa Terramanna.

Difatis sa Sardigna fiat istada dominada dae 7 sèculos dae catalanos e ispagnolos, e sa cultura ibèrica fiat istada interiorizada gosi meda dae sos sardos a su puntu de nde cunditzionare sa limba, sa religione e sa sa manera de bìvere.

Sos Sabojas pro cussu aiat fatu una gherra sena pasu pro nde irraighinare totu su chi subeniat s’ispagnolu, chi però sighiat a bìvere in intro de sa crèsia e peri de sas comunicatziones usuales e in sos atos ufitziales.

In custa delicada e longa fase transitzione (signada fintzas de s’introdutzione fortzada de sa limba italiana) e intre medas dificultades, in sa prima parte de su sèculu bi fiat istada però una rinàschida culturale isolana, comintzadu cun s’essida, a inghìriu a sos annos binti, de sa ”Storia di Sardegna” de Giuseppe Manno. Si tratat a su matessi tempus de una rinàschida interna – culturale e polìtica – e de una valorizatzione esterna.

Sa càusat de custa atentzione rinnovada est difatis siat s’iscoberta de s’ìsula siat pro manu de sos matessi sardos, mòvidos dae su bisòngiu de si torrare a impossessare de su tempus coladu issoro, de s’istòria de sa terra issoro, mancari imbentende•la cando non pariat bastante ammajadora; siat dae banda de sos biagiadores, literados e iscritores istràngios chi bidiant s’ìsula nostra comente una terra misteriosa e ammajadora de istudiare. S’imàgine chi benit torrada dae sos iscritos issoro est cussa de un’ìsula a tesu in s’ispàtziu e in su tempus, comente unu logu de acàpiu intre sa mitologia e sa tziviltade. Naschet de custa manera su mitu romànticu de s’ìsula ismentigada, de unu mundu arcàicu chi si movet cun medas sèculos de ritardu a paragone cun sa tziviltade  europea, mantenende intatos sos balores de su passadu.

Comente iscriet su giassu ìnternet regionale de sardegna cultura, intre sos medas biagiadores, Joseph Fuos est su primu a dare orìgine, cun s’òpera sua ”Nachrichten aus Sardinien” (publicada in tedescu in su 1780), a su mitu de s’ìsula de Sardigna, sighidu posca dae su prus famadu Alberto della Marmora (”Voyage en Sardaigne”, de su 1826), de su frantzesu Valery (”Voyage en Corse, à s’Ile de Elbe et in Sardaigne”, de su 1835) de s’inglesu John Warre Tyndale (“The Island of Sardinia”, de su 1849), de Antonio Bresciani (“Dei costumi dell’isola di Sardegna”, de su 1850).

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa bellesa de Casteddu at ammajadu sos americanos. Sa “tzitade bianca”, comente la pintat sa rivista  Forbes Istados Unidos at conchistadu su coro de sos istaduidensos.

Gràtzias a un’artìculu essidu in sa rivista americana sa tzitade de Casteddu at paradu una fama manna in sos USA. Sa rivista proponet unu giru de una die e mesu in sa “tzitade bianca, comente la mutint issos, mescamente durante sa istajone bassa, est a nàrrere in s’ierru. Su giornalista chi at iscritu s’artìculu dedicadu a Casteddu est istadu acumpangiadu a connòschere sos ùrbidos e sos caminos de su tzentru istòricu de sa tzitade dae sa capassa e brava Maria Paola Loi, una ghia turìstica de cabbale.

In sa bisita de unas 36 oras, est a nàrrere una die e mesu de permanèntzia, s’artìculu proponet de bisitare sos logos prus caraterìsticos de sa capitale sarda, andende fatu de sos caminos istòricos de Casteddu, e firmendesi ogna tantu a tastare e sos durches, sos pratos e sas bèvidas de su logu. Totu custu durante s’ierru, est a nàrrere in istajone bassa. Su servìtziu est firmadu dae Rebecca Ann Hughes, una giornalista chi iscriet pro Forbes Usa, una firma connota meda in su setore de su turismu.

In sas pàginas de su giornale s’inviada narat comente sa tzitade est chirchende de nde essire dae su sòlitu istereòtipu de tzitade de mare e de tzitade portuale, e est faghende a manera de si fàghere connòschere mescamente comente logu de culura e logu de pàsiu. Totu custu pro fàghere a manera chi Casteddu potzat allonghirare s’istajone turìstica sua, chi est acapiada meda a su mare e duncas a s’istade. Sos cafès de sa tzitade, sos ristorantinos acuados fatu de sos caminos de su tzentu istòricu e sos museos tzitadinos, podent èssere unu motivu importante pro cumbìnchere sos letores de su giornale a bisitare sa tzitade sarda.

Intre sas atratziones prus consigiadas b’at su bighinadu de Castello, su Bastione Saint-Remy, su mercadu de San Bendetto, e s’istàinu de Molentàrgius.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”