Si nch’est iscutu dae sa ventana pro evitare de èssere agredidu dae un’ursu, sa pobidda imbetzet s’est sarbada pro meràculu dae una calada de pee de s’animale.

Una note chi no at a pòdere èssere ismentigada dae una còpia de Pescosolido, in su Frusinate, chi si sunt agatados a afrontare un’ursu Marsicanu chi si nch’est apicadu finas a su primu pranu.

Is carabineris sunt intervènnidos a pustis de sa mutida de sa còpia de una chimbantina de annos chi fiat galu afartzada dae s’atopu cun sa bèstia.

Sa fèmina e su pobiddu si nche sunt agatados s’ursu a prus pagu de unu metru de distàntzia. In is retes sotziales sa pobidda at afirmadu chi intendende sonos chi beniant dae su terratzu de s’aposentu de corcare a su primu pranu, pensende chi esseret calicunu imbucadu a furare, sunt essidos a foras faghende lughe cun is telefoneddos.

Sa fèmina, comente at bidu s’ursu at betadu una boghe e s’animale at chircadu de ddi donare una farrancada chi però non dd’at pitzigada, sende chi at fatu unu brìnchidu in segus e est resèssida a arribbare a sa ghenna ventana a 4 metros de distàntzia. Diferente sa sorte pro su maridu chi s’agataiat in s’àngulu a dereta de sa mugere, e bidende•si ungronadu dae s’ursu est istadu custrintu a s’imbolare de suta.

Pro bona sorte su corridòriu est de 3 metros, e mancari sa ruta siat istada lègia meda, s’òmine no at tentu cunsighèntzias graves, ma dolos in totu sa carena, prus che totu a s’anca e a s’ossu de s’ancua.

S’animale, assustadu cussu puru, at iscitu una pariga de corpos chi pro però ant corpidu solu una paràbola betza, mentras s’òmine feridu est resèssidu a torrare a imbucare a domo dae sa ghenna de sa coghina aberta in presse dae sa pobidda.

S’animale si nche fuidu in mesu a s’iscuridu. Is avistamentos de paros de ursu brunu Marsicano in biddas de sa Badde de Comino sunt semper fitianos: a s’acabbu de mese de ladàmine un’ursu sididu aiat chircadu de budare abba in una funtana posta in mesu a sa pratza printzipale de San Donato Valcomino, bidda chi est a largu unos canto chilòmetros dae Pescosolido.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”