In medas non l’ischint, ma ochire o atzapare sos bròmbolos de mare est unu reatu in base a su Còdighe Penale. Custa cosa chi diat pòdere pàrrere una tontesa, est imbetzes istada  comunicada dae s’Enpa de Ravenna, chi aiat giai sutaliniadu s’importu de non maletratare sos càvaros. A pustis de custu comunicadu de sensibilizatzione, est istadu emìtidu dae s’Assòtziu Eticoscienza un’àteru comunicadu chi pertocat sos bròmbolos:

“Sos bagnantes diant dèvere ischire chi sa rimotzione e s’ochidura de sos bròmbolos costituint reatos, sugetos duncas a santziones penales. Chie maletratat un’animale, inclùdidos sos bròmbolos, segundu s’artìculu 544 ter de su Còdighe Penale, arriscat una pena detentiva de tres meses a un’annu o una multa chi vàriat dae 3000€ a 15.000€, cun sa possibilidade de un’aumentu finas a su 50% in casu de morte de s’animale interessadu. Custu artìculu, cunfirmadu dae sentèntzias pretzedentes de sa Corte de Cassatzione, non si lìmitat a sas lesiones fìsicas, ma s’allargat finas a sas tribulias de caràtere ambientale, cumportamentale, etològicu o logìsticu, capatzos de causare tribulia a sos animales, sende chi sunt èsseres sentzientes.

Est craru chi a nde pesare animales dae s’habitat naturale issoro e a los pònnere in manera temporale in cuntenidores comente sitzas, chi sunt inadatos a sas caraterìsticas etològicas issoro, pròvocat  istrachidùdine e tribulia, costituende unu cumportamentu rilevante dae su puntu de vista penale.

Ite tocat a fàghere tando? Si nadende agatamus unu bròmbolu, est mègius a si nche istesiare e torrare a riba, avertende sos àteros bagnantes. Si si bient medas bròmbolos, est pretzisu a mutire sa guàrdia costera o sa capitaneria de portu de sa zona e sighire sos inditos issoro. Si bidimus a calicunu chi cassat o ochit unu bròmbolu, tocat a l’informare chi est cummitende unu reatu e e tocat a li  pedire de torrare a pònnere s’animale in mare, a largu de sa riba. Si sa persone non lu faghet tando si depet mutire sa capitaneria de portu. Tocat a ammentare chi su mare est s’ambiente naturale issoro e s’òmine est petzi un’istràngiu, duncas est importante respetare sa fàuna e sa flora sua, inclùdidas sos animales perigulos o notzivos pro s’òmine.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

TikTok, AI e sa manera noa de sos giòvanos de fàghere sas chircas online

In sos ùrtimos annos, sa manera de chircare novas de sos giòvanos est mudada in manera profunda. Si unu tempus Google e sas entziclopedias online fiant su puntu de partèntzia primàriu, oe no est prus gasi. Pitzocos e pitzocas meda preferint trastos de inteligèntzia artifitziale, chat innovativas e prataformas social comente TikTok, in ue vìdeos curtzos e crarimentos lestros permitint de cumprèndere luego sos cuntzetos dificultosos.

A bortas dae sos motores de chirca clàssicos non bi passant nemmancu. Sa chirca no est prus liniare e isulada. Sos giòvanos passant in presse dae vìdeos a post, dae link cumpartzidos in chat de grupu a discussiones in comunidades online. De custa manera sa chirca si faghet dinàmica e collaborativa: si passant sos pàrreres pari-pari, si ponent a cumone sas fontes e si ponent a cunfrontu sas novas in s’istante. Custu critèriu tenet de bonu chi est lestru e vàriu, ma bi cheret sensu crìticu ca non totu su chi s’agatat online est seguru o bene fatu.

Sos trastos de AI, pro esempru, permitint de tènnere rispostas in s’istante, curtzas e adatadas a chie preguntat, imbetzes TikTok e àteras prataformas social dant crarimentos visivos chi agiuant a ammentare mègius sas informatziones. Però, sa lestresa de s’impreu podet causare una connoschèntzia incumpleta, e duncas est de importàntzia manna a ischire chircare sas fontes giustas, a pònnere a cunfrontu argumentos diferentes e a organizare sas informatziones in manera informada.

Non cheret ismentigadu poi chi finas aplicatziones comente WhatsApp dant possibilidade de interrogare s’Inteligèntzia Artifitziale subra de tantas chistiones. A sa fine de sos contos, sos giòvanos de oe si movent in unu panorama digitale dificultosu ma prenu de oportunidades. Chie est bonu a impreare custos trastos cun impignu resurtat a mudare sa velotzidade de sa Retza in connoschèntzia cuncreta, impreende in sa mègius manera sa cantidade ispantosa de informos disponìbiles cun unu click.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”