Una cosa est segura: non nci tenet unu logu cena nòmene. Podimu finas annànghere chi unu logu esistit pro ite tenet su nòmene. Una bidda, unu padente, unu bacu, unu tacinu, ogna tretu e cada corratzu de su sartu at retzidu su nòmene suu, e custu nòmene dipendet de medas cosas. Dae comente est fatu (Tacu, Su Fossu, Cucureddu), dae sa positzione (Su Solianu, Parendaddai, Partaelo, Su Paris de Oriente), dae chi ddoe abitàt o dae su maere (Maist’Antinu, Giuanni Lai, Sa de is Mereos), dae su colore “Mont’Arbu, Cùcuru Orrùbiu, Funtana Niedda) de una mata chi ddoe faghet (S’Orròali, s’Orrulàriu, Sa Murta) o peri de unu fatu particulari chu ddoe at sutzèdiu, in sa realidade (S’atza de Tabacu, sa Forà de is Dexeoto, s’Ocidroxu) o in sa mitologia de una bidda o de unu pòpulu (Pranu de Sànguini, Sa scala de santu Orgiu).

Is topònimus sunt coerentes cun sa limba de su logu. In Sardigna sunt in sardu. Pro cussu su destinu issoro est acapiadu a cussu de sa limba.  Chi benit a mancare sa limba de su logu, in totu su mundu, si colat dae unu paesàgio de sa coerèntzia a un paesàgiu dissotziau. Mudant is puntos de riferimentu in su territòriu. Calicuna cosa la ischint sos nativos americanos o sos aborìgenos australianos. Sos topònimos traditzionales benint iscassados e remplassados dae cussos de sos conchistadores militares e cummentziales. Custu fenòmenu non tocat sos logos de mare ebbia, ma fintzas sos logos de monte, bastat a bìere sa punta prus arta de su Gennargentu.

Sos topònimos traditzionales benint iscassados dae cussos cummertziales, dae sos cartellos turìsticos e dae sas istatziones balneares.. Si perdet su cuntatu cun sa realtade e cun sa natura de su logu.

Custu fenomenu est prus presente in is logos de mare, acantu is topònimos antigos, cussus chi portant sa mente a s’orìgine de s’antropizatzione is logos o a sa flora caraterìstica sua, o ancora a s’istòria sua, benint bogados dae nùmenes esòticos, pensamus a locas o tzilleris chi si narant il Sultano, la Scimitarra, il Corsaro nero… Sutzedet peri ca is nùmenes abbarrant ma perdent su significu originale issoro, comente, su topònimu Kala Moru… Duncas, a pustis de nos àere cambiadu su nùmenes de is biddas (pensamus a Gelisuli cun Girasole, a Barì cun Bari Sardo), immoe sunt cambiende is topònimos de su sartu puru.

In Orrì, in comunu de Tortolì, famada est s’ispiàgia de Il Golfetto, chi in beridade si narat Muscì, e s’ispiàgia “dei milanesi” in berteru est Musculedda, chi benit dae su nòmene sardu de sa còtzula.

Ite nos faghet cumprèndere custa cosa? Ca sa toponomàstica di un territòriu no est solu una disciplina geogràfica, ma peri linguìstica, istòrica, antropològica e culturale.

Ogna logu abitau, esprimit sa rapresentatzione de su mundu de sa gente chi ddoe bivit, esprimit is valores de una sotziedade e peri s’identidade sua.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Un’alliantza chentza dinnantis de sas “Feminas de s’Ozzu” e sas “Cittades de s’Ozzu”, est po naschere, uninde sas fortzas po poderare sa cultura de s’ozzu e po affortigare unu sistema de cossumu sciente de sa produssione de s’oro birde, chi disegnat iscolas de vida e bistas.

Su 20 de Aprile, in Ilbono, in Ozzastra, bi at essere unu abbenimentu istoricu: sa frimma de su primu accordu chi faghet partire un’assitentzia chi serbit po s’isviluppu de un’offerta turistica ligada a sas tradissiones de sa coghina e sas estremadias de sas produssiones de s’ozzu de sa regione.

Sa tzerimonia, chi at a biere sa presentzia de sa Presidente nazionale de s’assotziatzione Feminas de s’Ozzu, at essere unu momentu importante meda po su campu. Custu accordu non solu punnat a faghere connoschere s’ozzu extravergine de olia commente prodottu de arta calidade, ma puru a agguantare sa tutela de s’ambiente e de sas bistas, s’isviluppu chi si podet bajulare e su turismu locale, mescamente in sas zuras de s’internu.

S’intentu printzipale de s’accordu, est cussu de creare assitentzias de comunicassione de sos comunes, dittas de produssione e trasformassione, po arribare a creare unu modellu de “turismu de s’ozzu”, chi si potat repricare a livellu natzionale e de tottu su mundu. Ant essere accreschidos sos abbenimentos po balorizare sas iscroccas de
naschida de s’ozzu extravergine de olia italianu, po mesu de cunferentzias,cursos e disignos de sa comunidade europea.

S’assotziatzione Nazionale Tzittade de s’Ozzu, chi tenet casi 500 comunes e paritzas partetzipaziones de sas amministratziones pubbricas in mesu de issos, e s’Assotziatzione Nazionale Feminas de s’Ozzu APS, cun pius de
70 sotzios, sunt unu patrimoniu de sa cultura e de sa coghina chi tenent unu balore chi non si podet calculare. Sa frimma de custu accordu est unu passu importante meda po dare balore e agguantare s’ozzu extravergine de olia e de sas virtudes suas chi faghent bene a sa salude.

Su disignu de sa zorronada de su 20 de Aprile, prenettat, in pius de sa frimma de s’accordu, unu addobiu supra s’istoria de s’ozzu de sa Sardigna. At essere un’occasione po discutire de su passadu, de su presente e de su tempus benidore de s’ozzu extravergine de olia e po presentare sos disignos natzionales e regionales de sas duas
Assotziatziones.Unu momentu de cunfruntu e de cundivisione de esperientzia e connoschentzia de sos chi tribagliant in cussu campu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22