In su 1866, in martzu, su massaju, Luigi Puddu, arendi su cungiau de “S’è munzu Franciscu”, in localidadi “Cort’e Lucetta”, si fiat acatau ca s’obrada de s’aladru suu iat atumbadu a calincuna cosa de tostau. Crosidadosu e impentzamentau de custu fattu, ndi iat scostiau su ju, iat incarrerdu a sgavari e iat agatadu una lastra de brunzu scolpida, longa 60 cm, arta 45 cm, lada 5 mm, chi pesàt 20 chilus.

Su massaju, chi non iat cumprèndiu s’importàntzia de cussu documentu epigràficu, iat portadu sa tàula a bidda e dd’iat cunsinnada a su predi, su canònicu Giuanni Cardia, chi dd’iat bòfiu recumpensari cun dexi francu (dus scudus de prata), chi po cussus tempus fiat unu bellu tanti.

Giuanni Spano, chi si fiat fatu cunsinnari sa lastra, dd’iat esaminada e studiada e dd’iat poi donada a su Museu Natzionali de Tatari, innui s’agatat ancora imoi.

S’iscritzioni, a caràteris capitalis, in 27 rigas, narat prus o mancu custu:

“Imperadori Otoni Cesari Augustu Consoli. Sa dia dexiotu de martzu”.

Custu cumandu, trascritu e postu a cunfrontu cun su registru sigilladu de su procònsoli Lucio Elvio Agrippa, pertocat sa chistioni de is terras de is Patulcensis ocupadas chentza de deretu de is Galillensis.

Custu documentu stòricu, de importu po una chistioni amministrativa, giurìdica, linguìstica e epigràfica, est una testimoniàntzia scrita rara, chi chistionat de sa situatzioni de is popolatzionis sardas in època imperiali romana, cunfrimendi, intra is atras cosas, po sa prima borta, sa presèntzia de Otoni in su tronu de Roma.

Difati sa data de su 18 de martzu de su 69 p.C., si riferit a unu mesi e duas dis prima de sa dia chi s’imperadori Otoni sia fut bocidu, pustis sa derruta de Bedriaco, acant de Cremona. In prus, sa tàula agatàt a Stersili, si contat de su perìudu de gherra intra is popolatzionis de s’internu, de illacanamentus e de torrobatòrius, spiegat sa funtzioni de is governadoris romanus in Sardìnnia e si donat informus de importu asuba de sa lìngua e sa burocratzia de s’època.

Custa testimoniàntzia spantosa fiat interrada a su costau de sa bidda romana de Cea Idda, zona chi oi est arrica meda de repertus archeològicus, chi atestant s’importàntzia de custa localidadi e si faint pentzai a custu logu coment de sa sedi de sa popolatzioni de is Galillens.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Sardigna cun Matteo: unu biàgiu ispantosu intre itineràrios e comunidade

Matteo Gamerro, ingegneri de 46 annos originàriu de Barone Canavese, in provìntzia de Torino, est prontu pro un’aventura noa in Sardigna, chi at a comintzare s’8 de santugaine dae Terraba e at a sighire finas a su 14 de santugaine.

“Sardigna cun Matteo” est su nùmene de su progetu chi l’at a bìere andende peri s’itineràriu de Nostra Segnora de Bonària e in s’itineràriu mineràriu de Santa Bàrbara, passende in Arbus, Gùspini e Montevecchio, in sa provìntzia de Sud de Sardigna. Matteo, chi si faghet a cumprèndere pro mesu de puntadore oculare, at a èssere acumpangiadu in totu su biàgiu dae unu grupu de “Ànghelos de sa Guàrdia” chi l’ant a portare cun sa carrotzina ispetziale sua.

S’idea est istada de Federica Laneri, apassionada de Costa Verde e de Sardigna. Gamerro, persone curiosa dae semper, isportiva e amantiosa de sos biàgios, at agatadu in su caminare una manera pro sighire a esplorare su mundu nointames de sa diàgnosi de sclerosi multipla, chi at tentu a 20 annos. Dae 16 annos in carrotzina, Matteo at imparadu a si torrare a imbentare sa vida, mustrende chi finas a sas provas prus dificultosas si lis podet parare fronte sena rinuntziare a sos sognos.

S’esperièntzia sua in sos biàgios est una chirca de connoschèntzia e de isperimentatzione contìnua. Laureadu in ingegneria, bivet in mesu de sa natura in Barone Canavese e impreat su puntadore oculare pro si fàghere a cumprèndere e pro iscrìere, siat in computer siat in sos social. Dae su 2015 at publicadu chimbe libros, comente “2 grandi + 2 piccole” e “4 uguali”. At giai fatu duas bortas su biàgiu de Santiago e 1.300 chilòmetros de s’itineràriu de Santu Micheli. Sas impresas suas sunt documentadas in duos docufilm, de projetare in Sardigna, in Terraba, Gùspini e Arbus.

Onni pasu in su biàgiu de Matteo at a èssere oportunidade de iscàmbiu culturale e sotziale: atòbios cun amministradores locales, istudiantes, tzitadinos e assòtzios, e in prus momentos de convivialidade e esperièntzias in su territòriu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”