In Sardigna s’agatant a s’istadu fòssile medas organismos importantes comente matas, pisches e molluscos.

Ma s’agatant fintzas rastos de coraddos, de archiociantinas, de brachiopodis, de echinodemes e de graptolites, ma fintzas de mammìferos e de rètiles. Andamus abìdere de ite si tratat gràtzias a su chi iscriet su giornale sardignapoint.

Sos Coraddos esistiant fintzas in s’Ordovicianu (500-435 m.a.) ma s’atzapant mescamente in colònias, in sos fundos de su Miocene (26-5.2 m.a.). Sas Archeociatinas, sìmiles comente a forma a sas Ispòngias, s’agatant petzi in sas rocas de su Cambrianu (570-500 m.a.) de s’Iglesiente. Sos Brachiopodes: sìmiles a sos Lamellibrànchios, sunt bundantes meda in sas formatziones ordovicianas de s’Iglesiente e de su Sarrabus. Sos Echinodermas, a sos cale apartenent sos Crinoidis e sos Echinidis, sos gasi narados eritzos de mare, de sos cale s’agatant esemplares fòssiles bellos meda in sos fundos miocenicos de sos montigros de Casteddu. Sos Graptolites de su perìosu de su Carboniferu (345-280 m.a.), cbiviant in colònias e oe s’agatant a s’istadu fòssile comente cambigeddos in sas crasto nieddos silurianos de sa zona de Goni (CA) e Ballau (CA). Pro serrare sos Mammìferos, comente s’importante elefante nanu gonnesu (CA), e sos Rètiles comente a su cocodrillu miocenicu atzapadu in sos calcares de Casteddu.

Dae su giassu ìnternet de su museu regionale de iscièntzias naturales de Torinu ischimus chi regorta istòrica de fòssiles de sa Sardigna, de prus de 500 campiones, realizada a partire dae su 1819 est istada su generale Alberto Ferrero della Marmora durante sas permanèntzias suas in Sardigna. Sa colletzione est istada ammaniada finas dae s’orìgine in tres còpias, de si destinare una a sa Galleria de Mineralogia e Geologia de su Jardin des Plantes de Parigi, una a su Museu de Geologia de Casteddu e una a su Museu Mineralògicude Torinu. In sos vàrios catàlogos a istampa, iscritos in frantzesu, si rilevat chi sa còpia parigina de sa regorta tenet una numeratzione diferente de cussa sarda e de cussa torinesa.

Durante sas operatziones de riòrdinu de sa collezione a inghìriu a su 1985-1990, sunt istados agatados petzi 411 de sos 574 campiones originales. Sos àteros esemplares sunt andados pèrdidos durante su bombardamentu de Torinu de sa note intre su 12 e su 13 de austu 1944, cando vàrias bombas intzendiàrias aiant corfidu Palatzu Carignano, tando sede de su Museu de Geologia.

Sa collida est istada impreada medas bortas pro allestimentos realizados dae su Museu Regionale de Iscièntzias Naturales de Torinu siat in sa sede istitutzionale sua  a Biella, a Casteddu, a Monteponi e gosi sighende.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Andria Parodi, sìmbulu de sa Sardigna e boghe chi nos mancat ancora oe.

Andria Parodi abbarrat unu de sos cantadore e musicistas pius bene crèfidos de sa Sardigna, sìmbulu de un’ìsula chi cantat s’identidade e sa cultura sua a mèdiu de sa mùsica. Andria est nàschidu in Casteddu in su 1967 e at ischidu betare a pare connotu e modernidade, faghinde appretziare su patrimòniu musicale sardu a unu pùblicu natzionale e internatzionale gràssias a sa boghe sua, potente e ùnica.

Sa carriera de Parodi est comintzada cun sos Tazenda, unu sòtziu chi at mudadu meda su panorama musicale sardu cun unu sound chi est ùnicu e capatze de ammesturare folk, rock e sonoridades sardas. Sa boghe sua est divènnida luego comente una marca de fàbrica de unu sòtziu chi at ischidu contare sa Sardigna a manera autèntica e contemporànea. In s’andare de sos annos, Parodi at poi cantadu a sa sola, sena sos Tazenda, ma a bortas cantande puru cun cantadores italianos e istranzos, semper però cun unu ligàmene mannu cun sa terra sua.

Parodi no est istadu unu musicista ebbia, ma est istadu puru unu tistimonzu de sa cultura sarda. sas cantones suas nos contant istòrias de sa vida de cada die, memòria de su connotu de totus chi at raighinas profundas, diveninde puru comente a unu ponte dae su tempus coladu a su presente. Si nch’est mortu chi non fuit betzu ancora, in su 2006, e nos at lassadu un’arrastu mannu in sa mùsica sarda, ma finztas in sa mùsica italiana. Sa boghe sua, ancora oe, sighit a cantare in sos ammentos de totus chi li torrant gràssias mannas po cussu chi at fatu po s’ìsula nostra.

Oe, Andria Parodi est unu esèmpiu mannu po sos cantadores e musicistas noitolos puru, est unu mastru mannu, unu sìmbulu de totu canta sa Sardigna. Festival, cuntzertos de tributu e regortas chi ant fatu a pustis de sa morte sua nos faghent a cumprèndere cantu mannu siat s’ereu artìsticu e culturale sou, chi est meda pius mannu de sas nodas musicales suas. Totu custu est sinnale mannu de cantu issu siat istadu ambassadore de sa Sardigna in totu su mundu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22