Augùrios mannos dae parte de totu sa tzitade tzia Anedda, chi a 107 annos giogat a cartas, pòmpiat sos nebodes e agiudat sa famìlia sua in is cumandos de domo

At lòmpidu 107. Adele Anedda, nàschida in Casteddu su 23 de cabudanni su 1915, cojuada cun Vittorio Putzolu, mancari s’edade siua est galu biva e tiva meda e finas a unu pagu de tempus a oe impitaiat finas su computer. Ma sa passione manna sua est a coghinare, mescamente sos culurgiones. Su tempus lìberu lu colat gioghende a cartas cun sas amigas e  ocupendesi de sos duos nebodes. Pro sos 107 annos, su presidente de su cussìgiu comunale de Casteddu Edoardo Tocco est andada a l’agatare, e ultres a sos augùrios de totu s’amministratzione comunale, l’at istrinada cun una  medàllia tzelebrativa e una pergamena in regodu de custu traguardu importante meda.

Sa Sardigna duncas si cunfirmat torra terra de tzentenàrios. Sos istudiosos ant individuadu intre sas càusas de sa longevidade vàrios fatores, co,ente genètica, alimentatzione, istile de vida, ambiente.

Su segretu duncas de sa longevidade no est unu ebbia, ma una pariga de elementos. Sa Sardigna totu custos elementos si podent agatare cun fatzilidade, e est pro custu chi est  una de sas terras cun su prus artu tassu de longevidade de su mundu. Diversas persones crompent e nche isciaddent sos 100 annos. Pro custu s’ìsula nostra faghet parte de is gosi naradas Zonas Blu, est a nàrrere sas àreas de su mundu in ue si bivet bene e de prus. Su nùmene dipendet dae su colore chi su demògrafu belga Michel Poulain e s’epidemiòlogu italianu Gianni Pes marcaiant in sas mapas issoro sas zonas cun sa presèntzia prus arta de òmines e fèminas  sèneghes. Sos istùdios issoro aiant dimustradu comente in unas cantas àreas de su mundu esistiant cuntzentratziones de tzentenàrios e chi aiant una aspetativas de vida prus arta a paragone de àteros logos de su mundu.

Sa Sardigna est istada sa prima zona biaita identificada. Sa cuntzentratzione prus arta de tzentenàrios s’agatat in Ogliastra.

“Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Unu viàzu in s’arte: sos chimbe artistas sardos prus famados de s’istòria

Sa Sardigna, in prus de èssere famada pro sas bistas suas chi che  bogant s’alenu e pro su connottu millenàriu, at bidu  nàschere  artistas medas chi ant lassadu unu sinnu chi no si podet iscantzellare in s’istòria de s’arte italiana e internatzionale. Costantinu Nivola, iscultore e muralista de fama internatzionale, Nivola che at leadu s’arte sua in sos Istados Unidos, partetzipande cun architetos mannos comente Le Corbusier e Marcel Breuer. Sas òperas suas sunt caraterizadas dae s’impreu nou de su tzimentu e de sos materiales locales, condimizande modernidade e connottu.

Pinucciu Sciola, famadu pro sas “predas sonoras”, Sciola at ischidu aunire iscultura e mùsica, revertinde su granitu in istrumentu chi bogat a fora sonos armonicos cando est percossadu. Sas òperas suas, ispartas in totu sa Sardigna e in su mundu, festant sa natura e sas raighinas culturales de s’ìsula, fundinde materiales locales cun una poetica universale.

Zuseppe Biasi, pintore e illustradore, Biasi at contadu sa Sardigna a mesu de friguras prenas de colore e vitalidade. S’arte sua acciappat costùmenes, traditziones e bistas de s’ìsula, torrende·las a interpretare cun d’unu istile chi aunit folclore e modernidade. Sas òperas suas ant dadu unu contribbudu po fàghere connòschere sa Sardigna a foras de sas lacanas suas, influentzande ingendras  de artistas locales.

Maria Lai, artista in medas campiles e ghia de s’arte tessile de oe, Maria Lai at isichidu  revertire su filu e su pannu in istrumentos de issida de fortza  poètica manna. Sos tribaglios suos, a bortas partetzipativos e fatos pro unu logu ispetzìficu, intritzant sa memòria cumone de sa Sardigna cun d’una limba universale. Francu Bussu, intre sos printzipales de s’iscultura e de sa pintura sarda de su Noighentos, Francu Bussu at aunidu rigore tènnicu e fundaria comunicativa. Sas òperas suas iscoperrent temas ligados a su connottu, a sa religione e a sa vida de campagna  de s’ìsula, ma cun d’una
sensibilidade de oe chi los faghet divennere in manera istravanada modernos.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”