Foghesu at otentu sa tzertificatzione ufitziale de tzitade cun sa prus arta cuntzentratzione de tzentenàrios de totu su mundu  in raportu a sa populatzione.

Chi s’Ogiastra, in Sardigna, siat una de sas chimbe àreas de su mundu chi tenent sas prus artas pertzentuales de persones sèneghes intre sos abitantes suos est cosa nòdida ma Foghesu est arribbadu a tènnere sa prus arta cuntzentratzione de tzentenàrios de totu su mundu in raportu a sa populatzione, e como at otentu sa tzertificatzione ufitziale chi lu faghet intrare pro deretu in su Guinness de sos primados.

Comente si leghet in su situ ufitziale de su Guinness world records, Foghesu at retzidu sa bìsita de sos cummissàrios de su libru de sos primados chi ant cunfirmadu su primadu de longevidade de sa populatzione locale dende a sa tzitadina su prèmiu pro sa majore cuntzentratzione de tzentenàrios a su mundu. Su primadu cunsignadu in abrile est istadu cumpletadu cando a Foghesu si sunt contados 8 tzentenàrios subra de una populatzione de in pensu 1.778 residentes. Una cuntzentratzione de tzentenàrios uguale a su 0,449%.  Un’iter aviadu in su mese làmpadas de s’annu coladu gràtzias a Salvatore Mura, istòricu de sa bidda  e autore de sa rechesta.

A rèndere s’istòria foghesina galu prus incredìbile est chi non si tratat de unu logu acanta si retirant sèneghes bìvidos aterue bidu chi  oto de sos tzitadinos tzentenàrios sunt “nativos e residentes”. Si tratat de Antonio Brundu, un’ex dipendente pùblicu chi est fintzas su prus betzu de su grupu cun 104 annos, sa sorre Maria  de 102 annos, Bonino Lai (103), Vittorio Spanu (102), Giovannina Mameli (101), Federica Melis , ex insegnante elementare chi su 28 de làmpadas at a lòmpere 101 annos, Concetta Melis, 101 annos, e in fines su prus giòvanu cun  100 annos fatos in su mese freàrgiu coladu, Vittorio Lai, ex massaju.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22