Fràigu de Ispidales e de is Domos de sa comunidade, fràigu de is Tzentrales operativas territoriales (COT), ainas de importu pro unu modellu nou de acatu de su malàidu, ma fintzas interventos istruturales e tecnològicos pro sa digitalizatzione e s’isvilupu de sa telemedicina e pro ammodernare is ispidales e is presìdios territoriales de s’Ìsula. Est canto at prevèdiu su programma de is investimentos aparitzados dae sa Regione pro sa Sanidade de sa Sardigna intra is risursas de su Pnrr (mescamente in sa Missione 6 Salude) e de su Pnc (Pranu pro is investimentos cumplementares). Prus de 270 milliones de èuros is risursas disponìbiles co-finantziadas dae sa Regione pro su fràigu de acanta de otanta istruturas sanitàrias e unu totale de prus de dughentos punnas de acabbare intro su 2026.

“Cun custu interventu, semus fadende bases sòlidas pro fraigare su benidore de sa sanidade sarda, chi bolemus siat semper de prus de calidade arta e de cumpetèntzia. Cussu chi semus fadende est unu modellu nou, modernu e efitziente, in gradu de ghiare e acumpangiare su tzitadinu in un’àndala intra ue potzat semper agatare is mègius rispostas a is bisòngios suos de curas e de assistèntzia, at nado su Presidente de sa Regione, Christian Solinas.

“A comente promìtidu, ispendemus finas a s’ùrtimu chentèsimu pro donare a is sardos servìtzios semper mègius, modernos e pro aumentare curas e assistèntzia — at nado su Presidente Solinas –. No amus a pèrdere custa oportunidade manna, chi si impignat in ònnia manera pro ispèndere in sa manera mègius custas risursas”.

Su prano previdet su fràigu de chimbanta Domos de sa comunidade in totu su territòriu, trèighi Ispidales de Comunidade, sèighi Tzentrales operativas territoriales e prus de chentu interventos pro su modernamentu tecnològicu. Duas is linias de programma pro s’innovatzione, sa primu, pro prus de 47,4 milliones de èuros, pertocat sa digitalizatzione e s’innovatzione de is noe ispidales classificados a comente DEA de primu e segundu livellu.

Sa segundu linia, pro un’investimentu de 49,5 millione de èuros e prus, pertocat is ispidales de totu su territòriu e previdet su rinnovu de su parcu tecnològicu de is machinàrios mannos (tac, atzelleradores lineares, risonàntzias magneticas, tomografos, densitometros òsseos e telecumandos pro esàmines de radiologia) cun sa punna de aumentare is istruturas cun istrumentos diagnòsticos e de cura de ùrtima generatzione.

“In s’abeto de s’istantziamentu de su Pnrr amus fatu unu pranu pro su territòriu nostru — at nado s’assessore regionale de sa Sanidade, Mario Nieddu — e amus cumpartzidu cun totus is interessados, chi amus pedidu una partetzipatzione ativa. Semus fraighende su benidore cun unu modellu de sanidade modernu e sustenibile chi ci passat su dualismu ospidale-territòriu e in ue sa tzentralidade est su tzitadinu e is netzessidades suas. Unu modellu bonu a orientare su malàidu a intro de su sistema sanitàriu nostru intra is percursos de assistèntzia mègius”.

“Un’oportunidade de importu pro su sistema sanitàriu nostru — narat s’assessore Nieddu — chi s’at a permìtere de consolidare su protzesso de modernamentu giai aviadu. Sa programmatzione est acrarada in ònnia puntu pro ònnia interventu, pro ònnia Asl e pro is aziendas ospedalieras de s’Ìsula. Is Cot, is Ispidales e is Domos de sa Comunidade inseridu in su programma de su Pnrr s’ant a pònnere impare a cussos giai prevididos in su Pranu regionale de sa sanidade territoriale e finantziados cun risursas regionales, natzionales e europeas. Cun su fràigu de is istruturas intermèdias punnamus a unu modellu chi si fàghere càrrigu a totu is livellos. Intra s’ammanniamentu de sa preventzione e sa gestione de is barrancos si podet riduet sa pressione in is ispidales, chi oe, antis de fàghere carrigu solu de is barrancos prus mannos, depent agatare rispostas a cale chi siat barrancu de salude de is pessones, cun dificultades”.

Pro torrare a fàghere funtzionare su sistema sanitàriu sa Sardigna est paris cun is àteras Regiones pro pedire a su Guvernu àteros interventos chi potzant garantire su funtzionamentu de s’assetu nou: “Bandant bene is risursas pro is istruturas noas, ma si bolimus bìnchere custu disafiu — narat s’assessore Nieddu — serbint àteras garantzias in particulare subra is coberturas finantziàrias pro ammanniare is orgànicos chi serbint a su funtzionamentu de is servìtzios noos, e serbint règulas noas, a comente sa modificatzione de is acòrdios colletivos cun is mèigos de famìllia. In prus est de importu s’ismanniamentu de sa capatzidade de formare mèigos noos, tècnicos e personale de su cumparto sanitàriu”.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Casteddu, si ponet in lughe commente unu faru de abbonidade in sa Sardigna de oe. S’urtimu esamene de sos elementos chi at frunidu su Dipartimentu de sas finantzias de su Mef, contat chi custa cittade incantadora est supra de sa lista po redditu mesanu,annodditandesi commente s’unica in sa regione chi tenet unu redditu mesanu pius
fungudu de sa media natzionale. Bell’e gai, custa realtade luminosa est accumpanzada dae umbras de differentzias de accolomia, commente evidentziadu dae sa situassione de Carbonia, sa cale, a su contrariu, est sa cittade pius male posta po su redditu.

In su cuadru de s’accolomia chi b’est in sas dichiaras de sos redditos de su 2023 chi faghent riferimentu a sos redditos de su 2022, bessint a pizzu differentzias importantes in s’accolomia de sa Sardigna e de tottu s’Italia.
Bell’e chi una creschida bassa de s’accolomia, su redditu mesanu supra su cale si pagant sas tassas in Sardigna, est de 19.411,35 euros, registrande unu creschimentu de su 4,4% supra de s’annu passadu. Bell’e chi custu creschimentu est sutta de sa media natzionale, chi marcat unu pius fungudu 7,4%, e est attesu meda dae sos datos de sa Lombardia, chi est sa prima po redditu mesanu in pius, po donzunu, cun d’unu +10,8%.

In d’unu cunfruntu a livellu natzionale, sa Sardigna si ponet a metade de sa lista po redditu mesanu, ma cando si cunfruntat cun sa Lombardia, sa distanzia est pius evidente: su redditu mesanu de sa Sardigna est solu su 72% de cussu de sa Lombardia. Custa differentzia, mancari non siat unu ispantu, po Mauro Carta, presidente de sas Acli regionales de sa Sardigna, est una porfia de s’accolomia totta de affrontare.

Sos meccanismos regionales non sunt solos, ma si reflettent in su cunfruntu natzionale. Mentres sa Calabria est a sos urtimos postos de sa lista po redditu mesanu, regiones commente sa Provintzia autonoma de Bolzano, su Lazio,s’Emilia Romagna e su Piemnote, sunt a sos primos postos cun redditos po donzunu pius artos de 24.000 euros.

Bell’e chi sos isforzos po sa creschida de s’accolomia, sa creschida de su redditu mesanu in Sardigna est de sos pius modestos, cun solu sa Liguria e s’Umbria chi tenent una creschida pius bassa cun su (+3,9%). Sas regiones
cun sa creschida pius arta sunt sa Lombardia, su Lazio e sa Valle d’Aosta, mancari custa creschida siat bistada giai mandigada dae su creschimentu de sos pretzios.

In pius, sos istudios supra su redditu dispostu de sas famiglias chi consumant, evidentziant una realidade meda pius cumplessa. Sa Sardigna est a su postu 14 supra de 20 regiones, cun d’unu redditu disponibile po donzunu chi est solu s’84,9% de cussu de s’italianu mediu. Custu cheret narrere chi mentres un’italianu mediu tenet apparitzadu 100 euros po sas ispesas, unu sardu mediu nde tenet solu 84,9.

Custos datos non solu mustrant unu retrattu de s’accolomia de sa Sardigna, ma pesant puru chistiones de sa sociedade e de s’accolomia importantes meda, chi dimandant una particulare attentzione dae parte de su Guvernu e de sa sotziedade tzivile. Sa frorentzia de Casteddu est de certu unu faru luminosu, ma est puru un’invitu po considerare e affrontare sas porfias de s’accolomia chi tambene trumentant medas atteras zuras de sa Regione.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22