Custu contu lompet dae sos Istados Unidos acanta  un’òmine aiat pedidu a sa cumpàngia de no iscòviare nudda a nemos de sa bìnchida manna, ma issa at trogadu totu mutende a su telèfonu sos babbos de issu. Su binchidore de sa loteria l’at denuntziada pedende·li 100 mìgia dòllaros.

Su binchidore de unu de sos prèmios de sa loteria prus mannos de sos Istados Unidos, prus a mancu 1.35 milliardos de dòllaros, at fatu de totu pro no iscoviare a nemos custa bìnchida manna e pro tènnere su segretu su prus tempus  possìbile, sena lu nàrrere nemancu a su babbu e a sa mama. Ma calicuna cosa però no est andada comente issu pensaiat. Difatis no aiat pensadu a sa ex cumpàngia sua chi a iscusi de issu at naradu a sos  ex ghènneros chi su fìgiu fiat milliardàriu. Issu tando l’at fatu càusa  in tribunale. Mancu a lu nàrrere, s’stòria arribbat dae sos Istados Unidos, est a nàrrere dae su Maine,  ue su fortunadu binchidore de sa loteria Mega Millions at denuntziadu a sa mamma de sa fìgia de àere iscoviadu de sa bìnchida a sos babbos suos. Difatis s’òmine aiat fatu firmare a s’ex pubidda un’acòrdiu acanta poniat a giura de non nàrrere a nemos de sa bìnchida fortunosa.  Sa fèmina però no est abarrada in su faeddu e pro cussu s’ex cumpàngiu at presentadu càusa a su tribunale de Portland,  pedende li unu risartzimentu de 100 mìgia dòllaros.

S’identidade sua fiat abarrada acuada pro prus de unu mese, finas a freàrgiu cando s’est presentadu pro retirare su prèmiu, su de bator prèmios prus mannu in s’istòria de sos Istados Unidos, e at iscobertu chi sa cumpàngia betza no aiat poderadu su segretu. Issu aiat seberadu de abarrare anònimu e de nde fàghere retirare sa summa dae una sotziedade imbetzes de lu retzire a derramas in una pariga de annos.

Pro fàghere in custa manera at dèpidu renuntziare a una parte de su dinare, ma s’iscopu fiat su de non fàghere connòschere a nemos s’identidade sua, mancu a sos babbos.  Mèrcuris coladu unu giùighe at acollidu sa recherta de s’òmine de andare a in antis cun sa càusa poderende però semper s’anonimadu, cun su pseudònimu de “John Doe”.  Fintzas sa fèmina at dèvidu acure s’identidade sua, impreende su s’annomìngiu de, “Sara Smith”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Lampidos de raggios X dae unu toffu nieddu: unu ballu de s’univressu mai bidu a innanti.

Unu fenomenu prenu de misteru at acciappadu s’attentzione de sos astronomos: unu toffu nieddu mannu meda chi bistat a 100 miliones de annos lughe, est bogande a fora lampos de raggios X cun d’una frecuentzia semper pius manna, un’accradiada chi no s’est mai bida prima in d’unu oggettu comente custu.

In solu duos annos sa frecuentzia de sos lampos est passada dae unu donzi degheotto minutos a unu donzi sette
minutos, unu cambiamentu chi dassat biere protzessos fisigos istravanados tribagliande in d’unu de sos logos pius urtimos de s’Univressu.

Su toffu nieddu in chistione tenet una massa de unu milione de bortas cussa de su Sole, e si acciappat a su tzentru de una galassia attesu meda. Sos lampos de raggios X sunt bistados nodados gratzias a su Telescopio Spaziale Xmm-Newton de s’Agenzia Spaziale Europea(ESA) e istudiados dae unu ballumene de chircadores ghiados dae Megan Masterson de su Massachusset Institute of Technology, cun su contribbudu de s’Istituto di Astrofisica Spaziale e Fisica Cosmica dell’Istituto Nazionale di fisica Nuckeare de Palermo.

Secundu s’istudiu, chi at essere pubbricadu supra su” magazine” de grandesa Nature, un’ispiegassione possibbile po custu fenomenu tiat podere essere po sa presentzia de una nana bianca. Custu oggettu color’e aera, su tzentru meda cumpattu de un’istedda oramai istudada, si tiada acciappare in d’una posissione critiga, meda accanta a su fundale de sos abbenimentos de su toffu nieddu, sa regione addia sa cale nemmancu sa lughe potet fuire.

Sa nana bianca , attirada dae sa potente fortza de sa gravidade de su toffu nieddu, tiada essere resistinde a su antreccoro totale gratzias a un’ecchilibriu precariu. Custu est bistadu possibile po sa perdida custante de sos pizos foranos suos, chi dant un’ispetzie de cuntraccolpu. Si custa possibilidade at essere cunfirmada, si tiat trattare de s’oggettu pius accanta mai nodadu a inghiriu de unu toffu nieddu. Secundu Matterson, s’influentzia intre sa nana bianca e su toffu nieddu ingendrat unu frussu de energia chi si bogat a campu in sos lampos de raggios X, semper pius frecuentes.

Su fenomenu tiat podere dare una crae po cumprendere menzus sos protzessos fisicos a curtzu de unu toffu nieddu. Addia de sos raggios X, sa possibile presentzia de sa nana bianca tiat podere fintzas produere undas gravitatzionales, signales diffitziles de collire ma chi si podent mesurare cun sos istrumentos adattos.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22