Sa rica istòria minerària de su Surcis-Igresiente e Guspinesu s’aviat cara a una potentziale candidadura UNESCO, signende unu passu a in antis significativu. Difatis, unu protocollu de acordu est istadu firmadu in manera ufitziale, unende sos isfortzos de sa Regione Sardigna, 17 comunos chi faghent parte de sa Rete de sos Comunos, su Parcu Geomineràriu, sa Fundatzione Cammino di Santa Barbara e s’Assòtziu Ispeleològicu Sardu.

Su comunu de Buggerru at assùmidu su ruolu de ente cabufila pro custu progetu ambitziosu meda, chi interessat in manera ativa fintzas Àrbus, Carbònia, Carluforti, Frùmini Mayori, Conesa, Gonnos Fanàdiga, Gùspini, Igrèsias, Musei, Narcau, Perdaxus, Portescusi, Santadi, Tratalias, Villacidro, Biddamatraxa.

S’assessore regionale a sa Cultura, Andrea Biancareddu, at bòlidu pònnere a notu s’importu de custa initziativa, sutaliniende chi su patrimòniu de su Surcis diat pòdere otènnere unu reconnoschimentu non petzi istòricu e culturale ma fintzas sotziale e antropològicu. Custu rapresentat una tapa fundamentale pro sa valorizatzione de un’istòria chi at interessadu mìgias de traballadores e at ingendradu s’identidade culturale e umana de sa regione.

Su passu imbeniente at a èssere sa presentada de un’incartamentu miradu a s’insertada in sa “Temptations List” de s’UNESCO. Custa fase rapresentat unu disafiu significativu, ma est fundamentale pro otènnere s’importante reconnoschimentu. Sa candidadura punnat a evidentziare su valore istòricu e culturale de sas minas de sa regione, aberende su caminu a initziativas benidoras de cunservatzione e valorizatzione.

S’initziativa npromovet s’amparu de su patrimòniu istòricu mineràriu, ma in veridade diat pòdere fintzas tènnere un’impatu positivu fintzas a livellu sotziale, afortiende s’identidade de sa comunidade locale e oferende oportunidades noas pro s’isvilupu sustenìbile. Cun su sustennu de diversas entidades, dae sa Regione a sos comunos, s’obietivu est su de creare unu benidore in ue su ricu patrimòniu mineràriu de su Surcis-Igresiente e Guspinesu potzat èssere apretziadu a livellu globale, contribuende a su benèssere de sa comunidade e a sa cunservatzione de sa memòria istòrica de su logu.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”