S’universu literàriu de Stefania Carta, dae sos esòrdios significativos finas a su prus reghente progetu dedicadu a Grazia Deledda, rapresentat unu percursu  de aficu in s’ativismu linguìsticu sardu. Laureada in Mediatzione Linguìstica e Culturale, originària de Ìtiri Cannedu, Carta at dadu vida a initziativas de importu pro promòvere s’impreu de sa limba sarda in su cuntestu literàriu e culturale.

Intre sos progetos suos prus de cabbale, b’est sa fundatzione de sa comunidade S’Arda Tolkien Sardigna, chi punnat a s’istùdiu e a sa divulgatzione de sas òperas de J. R. R. Tolkien in s’ìsula. A traessu de su blog “S’Arda Tolkien Sardigna,” Carta impreat sa limba sarda in sas retes sotziales e at realizadu su primu libru in limba sarda dedicadu a Tolkien: “S’Alfabetu de sos Hobbit,” publicadu in su 2021 dae Alfa Editore. Custa òpera at atiradu unu notèvole interessu a livellu internatzionale, dimustrende sa potèntzia de sa limba sarda in s’àmbitu literàriu.

S’annu coladu, Carta at collaboradu cun Alessio Pani, laureadu in informàtica e residente in Ispagna, pro su progetu “Ite mi contas?,” unu blog totu in limba sarda dedicadu a sa literadura mundiale. Pani, nòdidu pro su blog de divulgatzione tecnològica “Sardumatica,” si dèdicat fintzas a sa tradutzione de aplicatziones e programas, contribuende a s’espàinu de s’impreu de sa limba sarda in su digitale.

Ocannu, Carta e Pani ant detzìdidu de onorare a Grazia Deledda cun su libru “Sònnios de Ierru – Contos de Pasca de Nadale,” una regorta de paristòrias e poesias iscritas dae Deledda intre su 1894 e su 1930, basadu subra de su tema de su Nadale. Custa òpera, disponìbile in Amazon dae su 9 de santandria, presentat sas òperas originales de Deledda e in prus arrichit su patrimòniu literàriu cun costumàntzias de Nadale antigas regortas dae s’autora, acumpangiadas dae prus de sessanta illustratziones.

S’aficu de Carta e de Pani in s’àmbitu de s’ativismu linguìsticu sardu si traduet in progetos literàrios chi abbratzant sa diversidade culturale, linguìstica e literària. Dae sa divulgatzione de sas òperas de Tolkien a sa tradutzione de aplicatziones e programas, finas a su donu a Grazia Deledda, custos isfortzos contribuint a preservare e promòvere sa eredade linguìstica e culturale de sa Sardigna, lompende a su pùblicu natzionales e internatzionales. Su libru “Sònnios de Ierru – Contos de Pasca de Nadale” rapresentat un’àteru passu cara a sa valorizatzione de sa limba sarda in su panorama literàriu cuntemporàneu.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”