S’universu literàriu de Stefania Carta, dae sos esòrdios significativos finas a su prus reghente progetu dedicadu a Grazia Deledda, rapresentat unu percursu  de aficu in s’ativismu linguìsticu sardu. Laureada in Mediatzione Linguìstica e Culturale, originària de Ìtiri Cannedu, Carta at dadu vida a initziativas de importu pro promòvere s’impreu de sa limba sarda in su cuntestu literàriu e culturale.

Intre sos progetos suos prus de cabbale, b’est sa fundatzione de sa comunidade S’Arda Tolkien Sardigna, chi punnat a s’istùdiu e a sa divulgatzione de sas òperas de J. R. R. Tolkien in s’ìsula. A traessu de su blog “S’Arda Tolkien Sardigna,” Carta impreat sa limba sarda in sas retes sotziales e at realizadu su primu libru in limba sarda dedicadu a Tolkien: “S’Alfabetu de sos Hobbit,” publicadu in su 2021 dae Alfa Editore. Custa òpera at atiradu unu notèvole interessu a livellu internatzionale, dimustrende sa potèntzia de sa limba sarda in s’àmbitu literàriu.

S’annu coladu, Carta at collaboradu cun Alessio Pani, laureadu in informàtica e residente in Ispagna, pro su progetu “Ite mi contas?,” unu blog totu in limba sarda dedicadu a sa literadura mundiale. Pani, nòdidu pro su blog de divulgatzione tecnològica “Sardumatica,” si dèdicat fintzas a sa tradutzione de aplicatziones e programas, contribuende a s’espàinu de s’impreu de sa limba sarda in su digitale.

Ocannu, Carta e Pani ant detzìdidu de onorare a Grazia Deledda cun su libru “Sònnios de Ierru – Contos de Pasca de Nadale,” una regorta de paristòrias e poesias iscritas dae Deledda intre su 1894 e su 1930, basadu subra de su tema de su Nadale. Custa òpera, disponìbile in Amazon dae su 9 de santandria, presentat sas òperas originales de Deledda e in prus arrichit su patrimòniu literàriu cun costumàntzias de Nadale antigas regortas dae s’autora, acumpangiadas dae prus de sessanta illustratziones.

S’aficu de Carta e de Pani in s’àmbitu de s’ativismu linguìsticu sardu si traduet in progetos literàrios chi abbratzant sa diversidade culturale, linguìstica e literària. Dae sa divulgatzione de sas òperas de Tolkien a sa tradutzione de aplicatziones e programas, finas a su donu a Grazia Deledda, custos isfortzos contribuint a preservare e promòvere sa eredade linguìstica e culturale de sa Sardigna, lompende a su pùblicu natzionales e internatzionales. Su libru “Sònnios de Ierru – Contos de Pasca de Nadale” rapresentat un’àteru passu cara a sa valorizatzione de sa limba sarda in su panorama literàriu cuntemporàneu.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sardigna: sa porfia de s’ispartinadura iscolastica intre numeros e opportunidades.

S’ispartinadura iscolastica in Sardigna est unu de sos problemas prus criticos in sa bista educativa italiana, cun tassos de disamparu chi sunt prus artos de sa media natzionale e tenent unu corpu derettu supra su tempus benidore sotziale e accolomicu de sos zovanos isolanos. Secundu sos urtimos datos de su 2023, sa regione tenet unu tassu nde ispartidura iscolastica anticipadu de su 17,3% intre sos zovanos de 18-24 annos, chi est una de sas prus artas in Italia imparis a sa Sitzilia, contra de una media natzionale de su 10,5%.

Custu cheret narrere chi casi unu istudente supra ses dassat sos istudios prima de leare su titulu superiore, cun cusseghentzias chi si podent biere supra sas occasiones de tribagliu e de creschida personale. Sos motivos printzipales incluidint difficultades in s’arricchimentu de sas cumpetentzia de base, in manera particulare in su cumprendere sa limba italiana, e cunditziones socio accolomicas chi podent impedire su percursu educativu.

Mancari sos numeros chi affuscant, carchi signale de mezzoramentu bessit a campu supra s’ispartidura “cuada”,cussa de sos istudiantes chi finint su primu tziclu chentza cumpetentzias bonas, cun sa Sardigna intre sas regiones chi ant tentu una minimada de signifficu secundu s’appitzicu Invalsi 2023. Su fenomenu est in prus aggravadu dae cosas de accottu comente sa crisi de sas naschidas e sa minimada de sa populatzione iscolastica, chi faghent divennere prus chidrinos sos caminos educativos.

Accomettare s’ispartidura iscolastica dimandat un’impignu chi andet addia interventos puntuales, cun politicas de accotzu a sa didattica, intregatzione prus manna intre iscola, familia e comunidade locale e caminos informativos chi potant rispondere a sas esigentzias de sos zovanos e de su mercadu de su tribagliu. Carchi provintzia est incumintzande a isperimentare pattos educativos e disignos novos po cumbattare s’ispartidura e favoressere s’incluisione, ma addurat de fundamentu un’impignu cordinadu de istitutziones, iscolas e realidade de assotzios.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22