Est istada fata un’iscoberta archeologica importante in Sardigna chi at permìtidu de cuberare unu depòsitu mannu a beru de “follis”, monedas antigas de brunzu introduidas in su 294 p.C. durante sa reforma monetària de Diocletzianu in s’imperu romanu e impreadas fintzas in època bizantina. Custu depòsitu est de sa prima metade de su sèculu IV p.C. e est istadu atzapadu in sas abbas a su largu de sa costa nord-orientale de s’ìsula, a presu de Altzaghena. S’iscoberta est istada fata a ischire dae su Ministèriu de sa Cultura.

Si pensat chi su nùmeru de custas monedas de brunzu siat intre sos 30.000 e sos 50.000 esemplares. Custu nùmeru superat de meda sa de sas monedas coberadas in unu pretzedente acatamentu acontèssidu in su 2013 in su Regnu Unidu, in Seaton, ue fiant istados iscobertos 22.888 follis. In prus de sas monedas, in su depòsitu sunt istadas individuadas ànforas de produtzione africana e calicuna de produtzione orientale.

S’acatamentu est istadu fatu dae unu subàcueu durante un’immersione, cando at annodiadu sos restos metàllicos no a tesu meda de sa costa. A pustis, su Nùcleu Archeològicu Subàcueu de sa Subrintendèntzia de Archeologia, Bellas Artes e Paisàgiu de Tàtari e Nùgoro, paris cun sos Carabineris de su Nùcleu Tutela Patrimòniu Culturale de sa Sardigna e a su Nùcleu Carabineris Subàcueos de sa Sardigna, at esecutadu unu primu reconnoschimentu in su tretu de mare interessadu, in collaboratzione cun su Nùcleu Subàcueos de sos Carabineris de Casteddu e su Nùcleu de sos Vìgiles de su Fogu de Tàtari, cun sa partetzipatzione de sa Politzia de Istadu e de sa Guàrdia de Finàntzia, paris cun sas Capitanerias de Portu.

Sas operatziones subàcueas ant riveladu s’esistèntzia de duas macro-àreas iue s’agataiant sos follis, in unu tretu mannu  e arenosu de su fundale chi s’estendet intre sa marina e sos campos de posidònia.  Totu sas monedas coberadas sunt in cunditziones bonas. Sa datatzione de sas monedas est de perìodu cumprèndidu intre su 324 (chi currispondet a sa monetarzione de Litzìniu) e su 340 p.C. Sa datatzione est istada cunfirmada dae sa presèntzia de monedas de Costantinu su Mannu e dae sas monedas de sos vàrios membros de sa famìlia imperiale.

Su diretore generale de s’Archeologia, de sas Bellas Artes e de su Paisàgiu (Abap), Luigi Sa Rocca, at sutaliniadu s’importu de custa iscoberta e sa netzessidade de preservare e avalorare su patrimòniu archeològicu sutamarinu, chi est semper minetzadu dae fatores naturales e fainas umanas. Su Ministèriu at isvilupadu mètodos e tècnicas de recùperu e cunservatzione eficatzes meda pro tutelare custu patrimòniu istraordinàriu e at promòvidu istrategias innovativas pro l’avalorare.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Nùgoro, ghia de su limbàzu incluisivu in s’amministratzione pùbbriga

Nùgoro faghet unu passu istòrigu cara a s’inclusione e a sa paridade: sa Provìntzia de Nùgoro est divènnida su primu ènte pùbbrigu de sa Sardigna a adotare in manera formale s’impreu de su limbàzu de zenia incluisivu in sas normas e sos regolamentos internos suos.

Sa detzisione, approada a s’unanimidade dae su Cunsìzzu provintziale subra propòsta de sa cunsizzera Lisetta Bidoni e cun s’accotzu de su presidente Giuseppe Ciccolini, punnat a prettare discriminatziones grammatigas e culturales, donande prus visibilidade e reconnoschimentu non solu a sas fèminas, ma fintzas a sas personas LGBTIQ+ e a sas identidades de zenia non cufformes a su binàrismu de su connottu.

S’approatzione de sas normas e de su regolamentu cun limbàzu incluisivu est solu su primu passu: sa Provìntzia at annuntziadu chi s’intentu imbeniente est a ispainare s’impreu de su limbàzu de zenia a totu sos atos amministrativos e a sas comunicatziones istituzionales uffitziales. S’impreu de unu limbàzu incluisivu no est solu simbòligu: refletit e influentzat sas relatziones sotziales, sos appitzigos de podere e sas bogadas a campu in intro de una comunidade, dande unu contribbudu a minimare eleghias e prevensiones cuadas e a favoressere prus sensibilidade culturale e respetu pare-pare.

Cun custa iniziativa, Nùgoro si ponet commente abberipista in Sardigna e fortzis unu mòdellu de sighire pro àteros comunos e provìntzias italianas chi cherent sighire polìticas de sa limba e comunicativas incluisivas.

Est a bìdere comente s’adossione operativa s’at a tradùere in sos atos amministrativos benidores e in sa comunicatzione de donzi die cun sa tzittadinàntzia, ma sa mustra rapresentat unu sinnu beru de atentzione cara a sa diversidade e identidade istituzionale in una iscrocca in ue temas de zenia, deretos tziviles e incluisione sunt in su tzentru de meda de sas chistiones sotziales de oe.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”