Est istada fata un’iscoberta archeologica importante in Sardigna chi at permìtidu de cuberare unu depòsitu mannu a beru de “follis”, monedas antigas de brunzu introduidas in su 294 p.C. durante sa reforma monetària de Diocletzianu in s’imperu romanu e impreadas fintzas in època bizantina. Custu depòsitu est de sa prima metade de su sèculu IV p.C. e est istadu atzapadu in sas abbas a su largu de sa costa nord-orientale de s’ìsula, a presu de Altzaghena. S’iscoberta est istada fata a ischire dae su Ministèriu de sa Cultura.

Si pensat chi su nùmeru de custas monedas de brunzu siat intre sos 30.000 e sos 50.000 esemplares. Custu nùmeru superat de meda sa de sas monedas coberadas in unu pretzedente acatamentu acontèssidu in su 2013 in su Regnu Unidu, in Seaton, ue fiant istados iscobertos 22.888 follis. In prus de sas monedas, in su depòsitu sunt istadas individuadas ànforas de produtzione africana e calicuna de produtzione orientale.

S’acatamentu est istadu fatu dae unu subàcueu durante un’immersione, cando at annodiadu sos restos metàllicos no a tesu meda de sa costa. A pustis, su Nùcleu Archeològicu Subàcueu de sa Subrintendèntzia de Archeologia, Bellas Artes e Paisàgiu de Tàtari e Nùgoro, paris cun sos Carabineris de su Nùcleu Tutela Patrimòniu Culturale de sa Sardigna e a su Nùcleu Carabineris Subàcueos de sa Sardigna, at esecutadu unu primu reconnoschimentu in su tretu de mare interessadu, in collaboratzione cun su Nùcleu Subàcueos de sos Carabineris de Casteddu e su Nùcleu de sos Vìgiles de su Fogu de Tàtari, cun sa partetzipatzione de sa Politzia de Istadu e de sa Guàrdia de Finàntzia, paris cun sas Capitanerias de Portu.

Sas operatziones subàcueas ant riveladu s’esistèntzia de duas macro-àreas iue s’agataiant sos follis, in unu tretu mannu  e arenosu de su fundale chi s’estendet intre sa marina e sos campos de posidònia.  Totu sas monedas coberadas sunt in cunditziones bonas. Sa datatzione de sas monedas est de perìodu cumprèndidu intre su 324 (chi currispondet a sa monetarzione de Litzìniu) e su 340 p.C. Sa datatzione est istada cunfirmada dae sa presèntzia de monedas de Costantinu su Mannu e dae sas monedas de sos vàrios membros de sa famìlia imperiale.

Su diretore generale de s’Archeologia, de sas Bellas Artes e de su Paisàgiu (Abap), Luigi Sa Rocca, at sutaliniadu s’importu de custa iscoberta e sa netzessidade de preservare e avalorare su patrimòniu archeològicu sutamarinu, chi est semper minetzadu dae fatores naturales e fainas umanas. Su Ministèriu at isvilupadu mètodos e tècnicas de recùperu e cunservatzione eficatzes meda pro tutelare custu patrimòniu istraordinàriu e at promòvidu istrategias innovativas pro l’avalorare.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Emergèntzia pro Manuel Desogus: serbit azzudu pro su trazu mèicu in Sardigna

Dae sa Sardigna arribat un’apellu urgente e disisperadu pro torrare a domo Manuel Desogus, unu zòvanu de 38 annos naschidu in s’Ìsula, como coberradu in cunditziones graes, ma istabiles, in sa teràpia intensiva de s’ispidale Charité de Berlinu. Sa situatzione de su zòvanu, chi dae prus de dòighi annos bivet e tribagliat in Germània, est drammàtica e ponet a proa tosta sa famìllia, ancora sinzada dae sa pèrdida de sos genitores de Manuel.

Duos meses a como Manuel est istadu corpidu dae un’infetzione cardìaca grae meda chi at dannadu in manera irreversìbile duas valvulas de su coro. A custa cunditzione si est azzunta una ischemia, trombosi e àteras cumpricatziones chi ant fatu divennere su cuadru clìnicu crìticu meda.
Mancari sa gravidade, de sa situatzione sos mèigos cunsìderant istabiles sas cunditziones suas, ma su zòvanu s’agatat a tesu dae sa terra e sa famìllia
sua, cumpletamente solu a afrontare una batalla difitzile e ispramosa.

Ignàtzia, sa tia sua, est s’ incarricada de sa famìllia e at ispainadu s’apellu cun s’isperantzia de tennere solidariedade. Contat chi Manuel, sempre allègru e prenu de vida, non tenet prus sa fortza ne sas resursas emotivas e fìsicas pro accomettare custa proa a tesu dae sa Sardigna. Sa pèrdida de sos genitores at lassadu unu boidu mannu, e commo sos parentes prus istrintos sunt abarrados solu issos, cun su disìzu de pòdere èssere in costazos suos in unu mamentu gai delicadu e detzisivu pro sa vida sua.

A cumplicare meda sa situatzione bi est unu problema burocràticu de non pagu contu: a pustis de annos de traballu a s’esteru, Manuel non tenet prus un’assicuratzione sanidària ativa. Custu impedit a s’ispedale tedescu de coberrere sas ispesas de sas curas, faghinde divennere netzessàriu un’interventu istravanadu pro lu faghere torrare in Itàlia.

S’unica solutzione possìbile est de ordiminzare unu trazu mèigu amparadu, dae sa teràpia intensiva tedesca a sa teràpia intensiva in Sardigna, cun meigos ispetzializados chi siant capatzes de garantire s’azzudu de sa vida in su mentres de su biàziu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”