Est istada fata un’iscoberta archeologica importante in Sardigna chi at permìtidu de cuberare unu depòsitu mannu a beru de “follis”, monedas antigas de brunzu introduidas in su 294 p.C. durante sa reforma monetària de Diocletzianu in s’imperu romanu e impreadas fintzas in època bizantina. Custu depòsitu est de sa prima metade de su sèculu IV p.C. e est istadu atzapadu in sas abbas a su largu de sa costa nord-orientale de s’ìsula, a presu de Altzaghena. S’iscoberta est istada fata a ischire dae su Ministèriu de sa Cultura.

Si pensat chi su nùmeru de custas monedas de brunzu siat intre sos 30.000 e sos 50.000 esemplares. Custu nùmeru superat de meda sa de sas monedas coberadas in unu pretzedente acatamentu acontèssidu in su 2013 in su Regnu Unidu, in Seaton, ue fiant istados iscobertos 22.888 follis. In prus de sas monedas, in su depòsitu sunt istadas individuadas ànforas de produtzione africana e calicuna de produtzione orientale.

S’acatamentu est istadu fatu dae unu subàcueu durante un’immersione, cando at annodiadu sos restos metàllicos no a tesu meda de sa costa. A pustis, su Nùcleu Archeològicu Subàcueu de sa Subrintendèntzia de Archeologia, Bellas Artes e Paisàgiu de Tàtari e Nùgoro, paris cun sos Carabineris de su Nùcleu Tutela Patrimòniu Culturale de sa Sardigna e a su Nùcleu Carabineris Subàcueos de sa Sardigna, at esecutadu unu primu reconnoschimentu in su tretu de mare interessadu, in collaboratzione cun su Nùcleu Subàcueos de sos Carabineris de Casteddu e su Nùcleu de sos Vìgiles de su Fogu de Tàtari, cun sa partetzipatzione de sa Politzia de Istadu e de sa Guàrdia de Finàntzia, paris cun sas Capitanerias de Portu.

Sas operatziones subàcueas ant riveladu s’esistèntzia de duas macro-àreas iue s’agataiant sos follis, in unu tretu mannu  e arenosu de su fundale chi s’estendet intre sa marina e sos campos de posidònia.  Totu sas monedas coberadas sunt in cunditziones bonas. Sa datatzione de sas monedas est de perìodu cumprèndidu intre su 324 (chi currispondet a sa monetarzione de Litzìniu) e su 340 p.C. Sa datatzione est istada cunfirmada dae sa presèntzia de monedas de Costantinu su Mannu e dae sas monedas de sos vàrios membros de sa famìlia imperiale.

Su diretore generale de s’Archeologia, de sas Bellas Artes e de su Paisàgiu (Abap), Luigi Sa Rocca, at sutaliniadu s’importu de custa iscoberta e sa netzessidade de preservare e avalorare su patrimòniu archeològicu sutamarinu, chi est semper minetzadu dae fatores naturales e fainas umanas. Su Ministèriu at isvilupadu mètodos e tècnicas de recùperu e cunservatzione eficatzes meda pro tutelare custu patrimòniu istraordinàriu e at promòvidu istrategias innovativas pro l’avalorare.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sas Prendas Arkeològicas de Cràbas ant a èssere sas printzipales in Danimarca.

Unu pùbbricu meda e abbizosu at pigadu parte giòvia coladu a s’Istitutu italianu de Cultura de Copenaghen a s’addobiu dedicadu a sas prendas arkeològicas de Cràbas e a su Parcu arkeològigu naturale de su Sinis, cunfirmande s’interèssu forte internatzionale pro s’istòria e s’identidade de sa
Sardigna. S’initziativa, insertada in s’abbenimentu “Sardigna: s’istòria, sa trama” e fatta gràtzias a sa collaboratzione intre assòtzios culturales e
istitutziones, at rapresentadu una occasione importante de faveddu po bandire su patrimòniu sardu in fora de s’isula.

Sa serana at postu in lughe cantu siat importante contare sa Sardigna a foras de sos assettios regionales e natzionales, non solu comente logu turìsticu ma comente logu de tziviltades antigas, de iscobertas arkeològicas de importu internatzionale e de connottos culturales ancora arradigadas in manera funguda in su presente.

Po mesu de su contu de sos logos printzipales de su Sinis, dae Tharros a sa zura arkeològiga de Mont’e Prama, passande pro museos e logos chi
rappresentant s’iscrocca, su pùblicu danesu at pòtidu cumintzare unu viàzu ideale intre coladu e presente, cumprendinde su balore universale de unu
patrimòniu chi non apartenet solu a sa Sardigna ma a totu su cadinu de su Mediterràneu.

Accanta a s’arkeologia, logu meda est bistadu dedicadu fintzas a sas issidas artìstigas de oe, dae su tzinema a sas artes immaginativas fintzas a sa
mùsica, evidentziande comente sa cultura sarda non siat un’erèntzia cristallizzada in su tempus coladu ma una realidade bìva, capatze de si rennovare e faeddare cun su presente. Custu intrizu intre istòria e moda afortigat su nuntzu de una Sardigna chi cambiat, cabosa de sas raighinas suas e a su matessi tempus aberta a su mundu.

Abbenimentos comente custu dimustrant s’importu de sa cooperatzione intre istitutziones, assòtzios culturales in su fraigare caminos de balorizatzione cumpartzidos e chi durant. Leare sa cultura sarda a su forastigu cheret nàrrere difatis afortigare sos ligàmenes cun sas comunidades internatzionales, favoressere sa connoschèntzia pare-pare e dare unu contribbudu a una diplomàtzia culturael fundada subra su rispetu e s’iscàmbiu.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”