Federica Govoni, astrofìsica de fama internatzionale, est istada numenada diretora noa de s’Osservatòriu Astronòmicu de Casteddu, afiliadu a s’Istitutu Natzionale de Astrofìsica (INAF). Sa nòmina sua rapresentat unu momentu istòricu a beru, pro more ca issa est sa prima fèmina a cobèrrere custa positzione importante. Su presidente de s’INAF at cunferidu a Federica Govoni su mandadu triennale,chi s’at a pòdere rinnovare, chi l’at a bìdere a sa ghia de s’Osservatòriu pro  annos sos imbenientes.

Su passàgiu de testimòngiu est acontèssidu a pustis de s’òtimu traballu acumpridu dae Emilio Molinari, chi at ghiadu s’Osservatòriu dae su 2017 finas a su 1 austu coladu. Sa nòmina de Federica Govoni est  significativa meda, pro more chi acontesset in unu momentu detzisivu pro s’INAF de Casteddu. A pustis de unu perìodu ammodernamentu tecnològicu mannu, su Sardinia Radio Telescope s’ammàniat como a torrare totu operativu, dotadu de istrumentatziones a s’avanguàrdia chi l’ant a permìtere de èssere unu de sos mègius a su mundu pro s’osservatzione de su chelu.

Federica Govoni est un’iscientziada de talentu mannu, ispetzializada in s’istùdiu de sas partigheddas relativìsticas e de sos campos magnèticos presentes in sas istruturas còsmicas in ampra iscala, comente galàssias, ammassos de galàssias e filamentos cosmològicos. Dae su 2017, at cobertu su ruolu de responsàbile de s’Utg-II, una partzidura natzionale chi promovet sa radioastronomia. In custa positzione, at coordinadu sos aspetos sientìficos e tecnològicos de sa radioastronomia a s’internu de s’INAF.

In prus, Federica Govoni est istada sa moderadora de unu progetu importante finantziadu dae su Ministeru de s’Universidade e de sa Chirca, cun unu fundu de 18,7 milliones de èuros. Custu progetu teniat s’obietivu de afortigare su Sardinia Radio Telescope, cunsentende·li de istudiare s’Universu a frecuèntzias ràdiu elevadas. Gràtzias a su traballu acumpridu durante custos bator annos, su Sardinia Radio Telescope est istadu echipagiadu cun istrumentatzione a s’avanguàrdia, chi li permitet de lòmpere su màssimu de sas capatzidadesde  osservatzione suas.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sas bestimentas de Dèsulu: colores, ricamos e istòria.

Est difìtzile chi unu non s’abbizet, ca at colores abbistos meda, de su costùmene de Dèsulu si atopat una desulesa a ziru. Est unu bistire chi cosint e ricamant sas sartas de custa bidda, chi sunt de manos bonas meda. Est unu de sos costùmenes pius connotos de totu sa Sardigna. Custu costùmene no est solu unu bistire, ma est pròpriu unu sinnale craru de identidade e de cultura, chi nos contat s’istòria de sos tres ungrones de Dèsulu a mèdiu de filos de seda, de robas tèssidas in domo e de ricamos fines.

Su costùmene de sas fèminas las acumpanzat po tutu sa vida insoro. B’at calidades meda de custos costùmenes in Dèsulu. Dae pitzinnas a betzas, sas desulesas ant costùmenes diferentes po donzi ocasione. Sos colores chi pius ispicant sunt su grogu, su ruju, su colore de arantzu e su colore de chelu, chi parent torrande a cabu a su sinnale de s’identidade de sas bator Barbàgias. Donzi colore, donzi puntu de ricamu o de cosinzu e donzi sestu ant unu significadu pretzisu, chi s’agatat dae tempos remotos e chi sas fèminas ereditant dae mamma in fiza.

Su costùmene est fatu de partes meda chi, betadas a pare, lu faghent armoniosu e elegante. Sa careta est de pannu ruju e jughet ricamos fines. In Dèsulu li narant su cucuddu e chinghet sa cara de sas fèminas, chi sa ligant cun unu frocu ruju suta sas barras. Su mucadore, chi si ponet a subra de sa careta, dat delicadesa a sa cara de sas fèminas. Sa camisa, chi est bianca, est sa prima parte chi sas fèminas si ponent.

Jughet ricamos fatos in manos chi in biddas meda mutint “incoradura”. A subra de sa camisa bi cherent sas paletas e posca su cipone, chi ant ricamadas a filos de seda e chi si podent jùghere puru a s’ala mala. Sa bunnedda est de furesi ruju e li narant su saùciu. Jughet fetas in colore de chelu e ricamos elegantes.

Totu sas partes de su costùmene de Dèsulu si podent jùghere e un’ala e a s’àtera. Una parte est po fitianu, s’àtera est po càstigu e po sas dies nòdidas. Addaghi una infiudat, su costùmene si lu depet tìnghere a nieddu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22