A pustis de tres annos dae regnu de Giovanni Carboni cun Rubacuori Baio, su sartu a ostàculos saludat sa torrada in tronu isolanu de Gianleonardo Murruzzu. Su cadderi aristanesu binchet su campionadu sardu de brincu ostàculos in s’Ippopark de Figari. Lu faghet a oto annos dae  su de sete tìtulos. “Cun Taissa Sarda apo bintu in totue, mancaiat petzi su tìtulu regionale”, at cummentadu satisfatu Murruzzu.

Gara difìtzile e tècnica meda sa de su percursu disegnadu dae Giovanni Bussu in s’impiantu gestidu dae Piera Monti e Angelo Pala, in sa manifestatzione organizada in collaboratzione cun sa Fise Sardegna. Bella meda sa fòrmula noa in de tres dies de garas cun proas diferentes. Su binòmiu Gianleonardo Murruzzu-Taissa Sarda at dadu unu signale pretzisu, binchende cun percursu netu sa proa de chenàbura, a tempus subra de ostàculos de 135 tzentìmetros. Sàbadu, in sos 140 tzentìmetros, imbetzes, a s’impònnere est istadu Luigi Angius cun Rarità.

In sa de tres proas, a duos manches cun ostàculos de 140 tzentìmetros, su cadderi aristanesu at piatzadu unu dòpiu netu pro tènnere resone subra de Luigi Angius, chi at pagadu caru s’errore in sa prima manche, resessende però cun una segunda manche perfeta a conchistare sa prata a in antis de s’òtimu Giovanni Onnis subra de Tiberio, chi imbetzes at furriadu un’ostàculu in su barrage.

Su de bator postos pro Antonio Meloni, 19 annos, cun Vadir (s’annu coladu at bintu su I gradu), mentras su campione essidore Giovanni Carboni at serradu a su de chimbe postos cun Its G, sedda olandesa de calidade ma de su caràtere non simple meda.

Sos àteros binchidores. Su campionadu de I gradu at bidu sa resessida de Gabriele Visca cun Courtney a pustis de sas duas medàllias de prata de sas editziones coladas. At pretzèdidu Giorgio Laconi cun Alys Jvh Z e sa mègius amàtzone de sos campionados sardos, balet a nàrrere Beatrice Schirru cun Della Spock.

Vitòria in domo (Tzìrculu Sos Olivastri) pro Francesca Dessena cun Conan Mc Murphy in sos Brevetos pony. Pòdiu cumpletadu dae Alice Agnese Granella cun Tehiya Sundance e Anita Putzu cun Ma Belle Fleur Vh Bruulhof.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”