Sos 10 annos imbenientes ant a èssere detzisivos in sa lota contra su cancru ca, «intro su 2030, ant a èssere disponìbiles  vatzinos contra medas tumores». Ma fintzas contra «maladias cardiovascolares, autoimmunes e medas patologias raras».

A lu nàrrere  est s’azienda farmatzèutica americana Moderna, ispetzializada in sa produtzione de vatzinos a tecnologia mRna. Su diretore mèdicu de sa sotziedade, Paul Burton, at naradu a su giornale britànnicu TheGuardian chi, gràtzias a sos isfortzos fatos contra su Covid, in 12-18 meses sunt istados acumpridos progressos de importu.

Dae sos primos cumproos paret a beru chi sas isperimentatziones siant dende sos frutos isperados. Proa nd’est su fatu chi s’ente reguladore de sa meighina de sos Istados Unidos, su Fda, at cuntzèdidu a Moderna sa protzedura de revisione atzelerada siat pro unu vatzinu mRna pro su virus respiratòriu sincitziale – contra su cale s’immunizante diat èssere eficatze a s’83,7% pro prevènnere a su mancu duos sìntomos, tùssiu e calentura, in sos adultos dae 60 annos in susu –, siat pro unu vatzinu oncològicu, subra de sa base de sos resurtados otentos contra su melanoma, su tumore de sa pedde prus  malu.

Pro sa sotziedade Moderna at fatu custu s’annùntziu, chi at a andare suportadu dae àtero datos prus fungudos, chi ant a èssere valutados cun atentu meda dae sos entes reguladores de totu su mundu.

Tando paret a beru chi custos annos potzant batire a una rivolutzione, chi in parte est  giai realidade, contra medas maladias, su cancru primu de totus. Immunoterapia, terapia gènica e vatzinos sunt tèrmines destinados a devènnere familiares in su tratamentu de sa segunda càusa de morte de su mundu otzidentale (a pustis de sas maladias cardiovascolares). Eja,  finas a su deghènniu colafu, sas novidades prus significativas pariant indiritzadas belle totus a sos tumores ematològicos, comente  leutzemias e linfomas (chi ant bidu unu abassamentu mannu de sa mortalidade), oe sas cosas sunt cambiende ca sos avantzamentos de sa chirca interessant puru sos prus tìmidos tumores fortes.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sardigna e Corsica: duas ìsulas sorres unidas dae s’istòria, sa natura e s’identidade

Divididas dae solu dòighi chilòmetros de mare, Sardigna e Corsica cumpartzint meda de prus de una parte de Mediterràneu. Custas duas ìsulas mannas , una italiana e s’àtera frantzesa, sunt ligadas dae raighinas antigas, paesàgios chi si assimizant e una identidade culturale forte chi affundat sas orìgines suas in unu passadu cumune.

In su cursu de sos sèculos, Sardigna e Corsica ant cumpartzidu eventos polìticos e dominatziones chi si assimizaiant. Ambas duas fiant bistadas
populadas dae nuràgicos e torreanos – tziviltades megalìticas chi ant fraigadu turres de pedra cun funtziones de defensa e de credu – e chi pustis ant connotu sa presentzia de sos Fenìtzios, de sos Romanos e de sos Pisanos.

Dae su puntu paesagìsticu, sas duas ìsulas s’assimìzant in manera ispantosa. Ambas duas oferint montes agrestes, costeras taghientes, buscos de elighes e suerzu, playas biancas e unu mare cristallinu. Sas Buccas de Bonifàtziu, bratzu de mare istrintu chi ddas dividit, est una de sas zuras marinas prus faschinosas e bentosas de su Mediterràneu, riccas de biodiversidade e amparada dae riservas naturales in ambas duas costeras.

Fintzas in sa cultura, sas affinitades sunt importantes. Sas duas ìsulas mantènent traditziones linguìsticas e populares fortes: su corsu e su sardu apartènent a sa matessi famìllia linguìstica romàntzia e presentant assimigliantzias in sa fònetica e su lessicu sorprendentes . Sa mùsica populare e sos cantos polifònicos testimònziant custu lìgamine, gai comente sas festas religiosas, sos costùmenes traditzionales e s’artesanadu, in ue su lignu, sa suerzu e sos tessidos sunt protagonistas cumunes.

Sos sardos e sos còrsos cumpartzint fintzas una trassa carateriale chi si reconoschet: orgòlliu, atzàpu a sa terra propria e ispìritu indipendente. Ambas duas populatziones tenent una istòria de resistèntzia culturale e de defensa longa de s’autonomia insoro, medas bortas in cuntierra cun sas autoridades tzentrales.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”