Lighende un’articulu bogau de su blog de s’istudiosu Frantziscu Casula Truncare sass cadenas, a tìtulu Lingue povere lingue ricche, semus  lòmpios a a su cunsideru chi  unu massau bolotanesu ci connoscet bene sa limba sua, su sardu de Bolòtana at a allegari  unu sardu prus erricu de cuss’italianu ci si podet agatari in medas librus e òperas contàs po eèsere èperas de grandu valore. E agiungu eo, manneddu miu, ca allegàt in sardu ebbia, teniat una connoscènthia de su sardu prus manna de cantu la podat tènnere cale ca siat studente universitàriu sardu ci allegat s’italianu. In sardu manneddu miu nce dda fait a esprìmiri totu is sentimentos , is ideas, is sperànthias e is spetativas ci tenait prus de cantu unu picocu sardu de oe chi allegat in italianu podat fàiri.

Mancari calincunu podet narri ca manneddu miu, e peri cussu massau bolotanesu ci fui nandu, non isciant allegari de Sant’Agostino, de Dante e nimancu  de psicanàlisi, o de processos chìmicos e de missilìstica; est a beru, made cussus argumentos non ndi iat ari  pòthiu narri nudda  mancu Marco Tullio Cicerone, s’oradore oratore sena duda intelligente e istudiadu.

Tzitzerone est unu de sos iscritores latinos chi prus de totus at allegadu male de sos Sardos e de sa Sardigna.

S’oratzione, de s’annu 54 a.c. est in defensa de Emilio Scauro ex guvernadore de sa Sardigna. Custos est acusadu de tres “crìmines”: àere abbenenadu in su un’ispuntinu Bostare, tzitadinu ricu de Nora, pro s’impossessare de su patrimòniu suo; àere molestiadu sa mugere de Arine, a su puntu de divènnere amante suo. Pròpiu pro custu motivu, durante s’oratzione sua in difesa de Scuro aiat naradu contra a sos sardos:

«Sa ratza prus ingannadora, comente nos atestant totu sos documentos de s’antighidade e totu sas òperas istòricas, est cudda de sos Fenìtzios. Sos Pùnicos, chi sunt discendentes issoro, non si sunt ammustrados, si pensamus a sas medas rebellias de Cartàgine, a sas numerosas violatziones e segaduras de patos, fìgios degenerados. Sos Sardos, chi dipendent dae sos Pùnicos gràtzias a unu mescuritzu de sàmbene africanu, non sunt istados giutos a Sardigna comente  colonos normales istantziados in cue, ma comente su refudu de colonos de sos cales si nde lìberat”.

S’ istòria e su signifficu de sa Bandela de sos Bator Moros

Sa bandela de sos Bator Moros est oe unu de sas  friguras prus reconnoschìbiles e caraterìsticas de sa Sardigna, espressione de una identidade istòrica, culturale e de s’iscrocca abbarbada in su tempus. Sa bandela si distinghet pro unu fundu biancu traessadu dae una rughe ruja e pro sas battor concas de moru cun sa benda, postos in sos bator cuartos, elementos chi nde faghent una frigura ùnica e  reconnoschìbile a sa lestra. Sas bessidas de sa bandera torrant a su Medievu, cando sa Sardigna faghiat parte de sa Corona de Aragona.

Segundu su connottu prus difùndidu, sas bator concas mustrant àteros soberanos musulmanos binchidos in su mentres de sa Batalla de Alcoraz, una binchida chi si narat siat istada possìbile gràtzias a s’interventu de Santu Zorzi. Su sìgnu cumparit pro sa prima borta in documentos uffitziales  de su XIII sèculu e fiat a pustis insertu in istemmàrios medievales, ispainende·si fintzas a foras de sas lacanas de sa penìsula ibèrica. In su cursu de sos sèculos, sa bandela at tentu medas mudaduras siat in su cuntestu gràficu siat in su signifficcu suo. In su mentres de su poderiu ispagnolu e a pustis in s’època de sa Domo de Savoia, sas bator concas ant sighidu a cumparire in monedas, documentos uffitziales e istemmas, cunservande su rolu issoro caraterìsticu de s’identidade isolana.

Sa posissione gràfica est cambiada in su tempus, cun variatziones in sas posissiones de sas concas, in sas espressiones de sas caras e in s’orientamentu de sas bendas, chi in calicuna versione fiant postas in sos ogros, in àteras in sa fronte.

Cun su afirmare·si de una  cussèntzia identitària noa, sa bandela de sos Bator Moros fiat torrada a iscoberrere comente sìgnu de sa Sardigna e de s’ istòria sua, passende su cuntestu aràldicu semplize e pigande unu signifficu prus fungudu ligadu a s’identidade regionale. In su 1952 sa bandela fiat adotada in manera uffitziale comente sìgnu de sa Regione Autònoma de sa Sardigna e a pustis, in su 1999, fiat deffinida sa versione de oe cun sas concas bendadas in sa fronte e bortadas cara a s’asta.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”