Su padel est un’isport chi est naschidu in Mèssicu in sos annos 70. In su 1969 in Acapulco su messicanu Enrique Corcuera, cherende cuncordare unu campu de paddle tennis in domo sua, aiat cuntzepidu s’idea de cunsiderare sos muros comente parte integrante de su campu de giogu. Corcuera posca aiat reguladu su giogu nou e l’aiat mutidu padel. Su padel est unu de sos isport prus populares in Amèrica Latina, mescamente in Argentina, mentras in Europa sa natzione in ue custu isport tenet apassionados est s’Ispagna, cun 4 milliones e mesu de praticantes amatoriales, ma est praticadu meda fintzas in Portogallu e Isvètzia.

A pagu a pagu est cumentzende a èssere praticadu in totu su mundu, fintzas in Sardigna. Pro nde ischire de prus amus dimandadu calicuna informatzione a s’allenadore Luca Ghiani

“Su padel — at naradu Luca — dae isport disconnotu est divènnidu unu de sos prus praticadu in custu momentu, chi cun probabilidade at a arribbare a èssere atzetadu fintzas comente disciplina olimpiònica.  Sa recherta semper prus manna est faghende a manera chi sos servìtzios e sas istruturas acapiadas a custa pràtica siat aumentende meda in totu su mundu.  A custu isport, difatis si podent acurtziare medas persones,  megiorende totu sos aspetos connètidos a sa pràtica chi  non recheret medas capatzidades atlèticas comente podet acontèssere in àteras disciplinas. In prus non bolet nemmancu  atretzaduras chi costant meda, ma podimus nàrrere chi est a sa portada de totus.
Colat a isport elitàriu pro more ca sunt artos meda sos costos pro afitare sos campos e pro  more chi rechedet medas letziones. In prus, pro chie cheret lòmpere a unu livellu bonu, serbit acostiare a s’isport fintzas una dieta echilibrada chi tèngiat contu de sas calorias”.

Pro serrare, Luca at naradu chi ocannu sa punna sua est de si megiorare de prus in custu isport fintzas comente allenadore, pro custu at a torrare a Ispagna pro imparare semper prus dinàmicas e metodologias de insegnamentu.
Esistint diversos tzentros acanta praticare custu isport e sa calidade issoro si mesurat segundu sos servìtzios chi ponet a disponimentu, chi si podent partzire pro livellos, su de base, chi donat servìtzios igiènicos e de una segreteria, a su segundu livellu, chi donat sa possibilidade de papare e servìtzios de recreu, e su tertzu livellu chi podet pònnere a disponimentu totu su chi pertocat su cuntestu agonìsticu.

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”