Durante s’Edade oumana s’Ogliastra rapresentaiat non petzi unu coladòrgiu de importu intre su nord e su sud de sa Sardigna, in su caminu chi collegaiat Carales e Terranoa, ma giunghiat fintzas s’internu de s’ìsula cun sa costa orientale. In sa regione ogiastrina, in custa fase de s’istòria sua, bi fiat una forte presèntzia militare, comente dimustrat sa denumenatzione de su tzentru de Tenta Rubriensis (localizadu a Barì) e s’acatamentu, intre Lanusè e Irbono, de diplomas e de decoraduras militares (phalerae). Custu dimustrat chi in s’àrea, mancari esseret pagu romanizada, fiant presentes de sos veteranos romanos.

Sas informatziones subra sa natura de sos insediamentos, chi deviant èssere mescamente rurales, sunt pagas, ma in unas cantas àreas, comente in sa pranura costera de s’istàinu de Tortolì, si cuntzentrat su prus de sas testimonias de cultura materiale datàbiles a s’Edade Rumana. Insediamentos peri mannos sunt istados individuados a nord, in sas zonas de sa marina, a palas de s’istàinu, comente in sas localidades de Tradala e de Perdixedda; mentras prus a sud, unu giassu importante meda s’agatat in Is Murdegus.

In custa fase istòrica est dàbile chisas imbarcatziones romanas chi colaiant in su Mediterràneu dirìgidas cara a su Nord Àfrica agatarent unu puntu de pàsida fatu de sa costa de Tortolì-Arbatassa. Custa ipòtesi agatat cunfirma gràtzias a sos medas agatamentos subàcueos in sa costa orientale de sa Sardigna, dae Terranoa a Casteddu. Mescamente a largu de Capu Bellavista-Arbatassa, est istadu agatadu unu relitu de una nave chi carraiat unu càrrigu de lingotos de istàngiu, ràmene e ferru, bènnidos dae sas minas de sa provìntzia romana de sa Bètica (oe Andalusia), prus a mancu de su sèculu I d.C.

Unas àteras atestatziones de sa fase romana sunt sas istruturas chi aparteniat a  antigos bagnos (termas) a presu de sa crèsia de Santa Baòrbara e a probe de Santu Lussòriu e sos numerosos rinvenimentos raros de monedas,  tzeràmicas de mesa e de coghina. In prus, su recùperu in mare de medas ànforas, testimòniat s’esistèntzia de importantes tràficos cummertziales, mescamente  de ògiu e pasta de pische, intre sa costa ogiastrina e sos àteros paisos de su Mediterràneu, in particulare cun su Nord Àfrica.

Custu est testimoniadu peri dae sas fontes epigràficas antigas chi allegant de Sulpicius Portus, chi si pensat esseret a probe de sa costa de Tortolì-Arbatassa, acanta immoe s’agatat s’istàinu.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Su traballu, chi regollet sas chircas subra sas bestimentas antigas de Nùgoro, Orgòsolo, Orune, Òsile e Ceràxius, est istadu sighidu dae Agostino Basile, de su Setòre Cultura de su Comunu de Nùgoro.

Custu merie a sas 17.30, in Nùgoro, in s’Auditòrium de sa Biblioteca Satta, b’est istada sa presentada de su libru “Prendas e bestimentas antigas, Vol. 1”. Su traballu est su resurtadu de su laboratòriu fatu dae Sara Mura de Gavoi subra sas bestimentas antigas de Nùgoro, Orgòsolo, Òsile, Orane e Ceraxus, in s’àmbitu de su progetu Ufìtziu limba sarda – Tzitade de Nùgoro de su Comunu, gestidu dae sa sotziedade Suia. Sas fotografias e gràfica de su libru sunt de Andrea Corda e Alexandra Goddi (Intu Agency).

A sa presentada fiant presetes sos relatore Ignazio Sanna pro Ceràxius, Gavino Farina pro Òsile, Giuliana Pittalis pro Orune, Cecilia Collu pro Orgòsolo, e pro Nùgoro Ivan Costa (a su postu de Marcello Ferreli, ausente pro motivos de istùdiu), totus moderados dae Agostino Basile, funtzionàriu setore cultura de su Comunu de Nùgoro e unu de sos màssimos espertos in Sardigna in contu de costùmenes sardos. Sa presentada est istada aberta dae sos saludos istitutzionales de s’Assessore a sa Cultura e Turismu Salvatore Picconi.

Su libru est frutu de unu laboratòriu previstu in su progetu Una limba in caminu, finantziadu dae sa Lege 482/99 e LR 22 de su 2018, gestidu e coordinadu dae sa sotziedade Suia snc. Su Laboratòriu, dedicadu a totu sos tzitadinos residentes in su Comunu de Nùgoro, at collidu una sèrie de notziones importantes e fundamentales subra de s’istòria, sa cultura e sas dinàmicas sotziales e econòmicas de su pòpulu sardu, gràtzias a s’istùdiu fungudu de sas bestimentas e de sas prendas traditzionale de Nùgoro, Orgòsolo, Orune, Òsile e Ceràxius.

Su laboratòriu at tentu comente tema sa Festa de su Redentore e sas biddas chi pro sèberu personale e pro fide leant parte dae 122 annos a s’eventu: sa festa nugoresa pro primore chi rapresentat, pro totu sa Sardigna, un’addòbiu de importu pro medas resones, non petzi pro s’ispiritualidade sua, ma fintzas a sa promotzione turìstica, culturale e sotziale de sa Tzitade.

Su vestiàriu e sas prendas traditzionales, s’aunint e creant unu acàpiu acàpiu pro avalorare sos bestires e sas prendas de Nùgoro e de Orgòsolo, Orune, Òsile e Ceràxius semper presentes in sa Festa de su Redentore, promovende su connoschimentu de sos nùmenes de sas partes chi cumponent sas bestimentas in sa faeddada locale, sas tècnicas de traballadura e de ricamu, sos nùmenes de sas robas e sa provenièntzia issoro, sas dinàmicas sotziales e culturales.

Su progetu at prevìdidu s’imprenta e sa publicatzione in lìnia de unu primu volùmene e punnat a collire, pro sas annualidades imbenientes, sos datos chi pertocant sas bestimentas e a sas prendas traditzionales de totus sas àteras biddas chi costumant a leare parte a sa Festa de su Redentore.

Inoghe a suta si podet compudare sa versione in lìnia de s’òpera

https://costumenesardos.it/

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”