In su 1866, in martzu, su massaju, Luigi Puddu, arendi su cungiau de “S’è munzu Franciscu”, in localidadi “Cort’e Lucetta”, si fiat acatau ca s’obrada de s’aladru suu iat atumbadu a calincuna cosa de tostau. Crosidadosu e impentzamentau de custu fattu, ndi iat scostiau su ju, iat incarrerdu a sgavari e iat agatadu una lastra de brunzu scolpida, longa 60 cm, arta 45 cm, lada 5 mm, chi pesàt 20 chilus.

Su massaju, chi non iat cumprèndiu s’importàntzia de cussu documentu epigràficu, iat portadu sa tàula a bidda e dd’iat cunsinnada a su predi, su canònicu Giuanni Cardia, chi dd’iat bòfiu recumpensari cun dexi francu (dus scudus de prata), chi po cussus tempus fiat unu bellu tanti.

Giuanni Spano, chi si fiat fatu cunsinnari sa lastra, dd’iat esaminada e studiada e dd’iat poi donada a su Museu Natzionali de Tatari, innui s’agatat ancora imoi.

S’iscritzioni, a caràteris capitalis, in 27 rigas, narat prus o mancu custu:

“Imperadori Otoni Cesari Augustu Consoli. Sa dia dexiotu de martzu”.

Custu cumandu, trascritu e postu a cunfrontu cun su registru sigilladu de su procònsoli Lucio Elvio Agrippa, pertocat sa chistioni de is terras de is Patulcensis ocupadas chentza de deretu de is Galillensis.

Custu documentu stòricu, de importu po una chistioni amministrativa, giurìdica, linguìstica e epigràfica, est una testimoniàntzia scrita rara, chi chistionat de sa situatzioni de is popolatzionis sardas in època imperiali romana, cunfrimendi, intra is atras cosas, po sa prima borta, sa presèntzia de Otoni in su tronu de Roma.

Difati sa data de su 18 de martzu de su 69 p.C., si riferit a unu mesi e duas dis prima de sa dia chi s’imperadori Otoni sia fut bocidu, pustis sa derruta de Bedriaco, acant de Cremona. In prus, sa tàula agatàt a Stersili, si contat de su perìudu de gherra intra is popolatzionis de s’internu, de illacanamentus e de torrobatòrius, spiegat sa funtzioni de is governadoris romanus in Sardìnnia e si donat informus de importu asuba de sa lìngua e sa burocratzia de s’època.

Custa testimoniàntzia spantosa fiat interrada a su costau de sa bidda romana de Cea Idda, zona chi oi est arrica meda de repertus archeològicus, chi atestant s’importàntzia de custa localidadi e si faint pentzai a custu logu coment de sa sedi de sa popolatzioni de is Galillens.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Pàulu Fresu: su sonu de su Mediterràneu in su mundu de su jazz

Pàulu Fresu, naschidu su 10 de freàrzu de su 1961 a Brechìdda, in Sardigna, est unu de sos prus mannos sonadores de trumba e flicornu de su jazz europeu.

Cumintzat a sonare sa trumba a ùndighi annos in sa Banda Musicale “Bernardo De Muro” de sa bidda sua, e a pustis si diplomat in su Conservatòriu de Casteddu. In sos annos ottanta iscoberit su jazz e pigat parte a sos Seminàrios de Siena Jazz, cumintzende una carriera chi dd’at agiughere a palcos internatzionales. S’istile lìricu e poèticu sou si podet reconòschere pro su sonu modde e fungudu, chi podet unire su connottu de su jazz americanu cun sas aeras mediterràneas e sas raighinas sardas.

Fresu est un’artista chi amat ammisturare: tribagliat in progetos chi partint dae su jazz traditzionale a sa world music, dae sa mùsica ètnica a cussa contemporànea, fintzas a su trio “Mare Nostrum” cun Richard Galliano e Jan Lundgren, sìmbulu de su diàlogu intre Nord e Sud de s’Europa. In su cursu de sa carriera sua at retzidu medas reconnoschimentos, intre sos cales su Django d’Or comente Menzus Musicista Europeu, e sighit a èssere unu puntu de relata pro su jazz italianu.

In prus de s’atividade artìstica sua, est diretore de sa festa Time in Jazz a Brechìdda, naschida pro giughere sa mùsica in sas pratzas e in sas bistas de sa Sardigna, e fundadore de s’etichetta Tŭk Music, chi promovet giovanos talentos e visiones sonoras noas.

Mancari bivat intre Sardigna, Bologna e Parigi, Fresu cunservat unu lìgamine fungudu cun sa terra sua, chi benit a foras in sa manera de sonare sua: unu faeddu cuntinu intre identidade locale e limba universale. Ambasciadore Giovanes UNESCO pro s’Itàlia, rapresentat s’esèmpru perfetu de comente sa mùsica podet unire culturas diferentes sighinde a èssere autèntica. Pàulu Fresu est prus de unu musicista: est unu ponte intre su passadu e su benidore, intre su silèntziu de sos coronzos sardos e s’alenu cosmopolita de su jazz mundiale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”