Est mortu su 13 austu coladu Piero Angela, chi si nd’est andadu a s’edade de 93 annos cun grandu dispràghere de totu su pòpulu italianu, afetzionadu meda a su divulgadore sientìficu chi pro annos est istadu su condutore  de SuperQuark in sa Rai. A s’abertura de sa càmera ardente, Alberto Angela at chertu pigare sa paràula pro un’arresonu cummovente, ammitende de èssere abarradu ispantadu dae sas paràulas prenas de amore chi totus ant espressadu pro su babbu, fintzas in sas retes sotziales.

“No est fàtzile pro mene custu arresonu, pesso chisas  persones, sas chi amamus, non nos diant dèvere mai lassare, però càpitat. Dia chèrrere cumentzare alleghende de s’ùrtima cosa chi at fatu babbu. S’ùrtimu arresonu suo datu cun sas ùrtimas fortzas suas. Sorre mea e deo l’amus collidu e l’amus trascritu. Est un’arresonu no ufitziale, est comente a cando calicunu faeddat a sos amigos, a s’agabbu de una serada. E narat “andat bene, deo ando”. In custas paràulas b’at meda amore, afetu, in sos cunfrontos de totus. Est istada una persone chi est resèssida a unire, no a partzire, puru mantenende sas opiniones suas. Custas dies pro mene sunt istadsa una traschia. Apo a dèvere difatis ringratziare totus, pro sos messàgios, sos artìculos. S’istile suo e sughetu suo lu connoschides totus. Ma sa cosa chi nos at corfidu sunt istados sos  messàgios in sas retes sotziales e artìculos prenos non de dolore e de tribulia, ma de amore. Apo notadu petzi custu. E custa cosa m’at corfidu. In custos messàgios apo agatadu amore, chi est unu sentimentu. Su sentimentu est calicuna cosa chi abarrat, chi si trasformat in balore e sos balores sunt eternos. Creo chi siat su mègius bestidu pro su babbu meu, pro su biàgiu chi faghet”.

Alberto, cummòvidu, at posca sighidu:

“Nos at insegnadu cosas medas cun sas trasmissiones tv, cun sos libros, at impreadu ogni mèdiu possìbile, ma s’ùrtimu insegnamentu mi l’at fatu non cun sas paràulas, ma cun s’esèmpiu, m’at insegnadu a non tènnere timoria de sa morte, l’at afrontada cun una serenidade chi m’at triuladu, no l’apo mai bidu cun s’iscunfortu, cun sa tristura, mai. Teniat una vida prena e custu est unu de sos motivos pro su cale si nd’est andadu satisfatu, issu at rugradu custu ùrtimu perìodu, cun una ratzionalidade, a pees in terra, cando ischiat chi diat èssere arribbadu su tempus suo, at fatu una sèrie de cosas, sas trasmissiones chi bidides e sas àteras chi sunt programadas, unu discu jazz, at faeddadu cun sos suos familiares e posca at fatu cuddu ùrtimu arresonadu chi ais letu e 24 oras a pustis de sa dipartida. Issu teniat un’acostamentu a sa vida ratzionale, sientìficu, ma fintzas prenu de amore. In sos ùrtimos tempos costumaiat a repìtere un’aforisma de Leonardo da Vinci, a mie est partu unu pagu de bìvere cun Leonardo da Vinci in domo, resessiat a pònnere de acòrdiu totus, narende semper sas cosas giustas. E Leonardo da Vinci naraiat: “Sigomente una die bene gastada dat alligru dormire, gasi una vida bene impreada dat alligru mòrrere”. L’at repìtidu finas a sa fine, e est un’impòsitu chi nos at donadu…”

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Sardigna e Corsica: duas ìsulas sorres unidas dae s’istòria, sa natura e s’identidade

Divididas dae solu dòighi chilòmetros de mare, Sardigna e Corsica cumpartzint meda de prus de una parte de Mediterràneu. Custas duas ìsulas mannas , una italiana e s’àtera frantzesa, sunt ligadas dae raighinas antigas, paesàgios chi si assimizant e una identidade culturale forte chi affundat sas orìgines suas in unu passadu cumune.

In su cursu de sos sèculos, Sardigna e Corsica ant cumpartzidu eventos polìticos e dominatziones chi si assimizaiant. Ambas duas fiant bistadas
populadas dae nuràgicos e torreanos – tziviltades megalìticas chi ant fraigadu turres de pedra cun funtziones de defensa e de credu – e chi pustis ant connotu sa presentzia de sos Fenìtzios, de sos Romanos e de sos Pisanos.

Dae su puntu paesagìsticu, sas duas ìsulas s’assimìzant in manera ispantosa. Ambas duas oferint montes agrestes, costeras taghientes, buscos de elighes e suerzu, playas biancas e unu mare cristallinu. Sas Buccas de Bonifàtziu, bratzu de mare istrintu chi ddas dividit, est una de sas zuras marinas prus faschinosas e bentosas de su Mediterràneu, riccas de biodiversidade e amparada dae riservas naturales in ambas duas costeras.

Fintzas in sa cultura, sas affinitades sunt importantes. Sas duas ìsulas mantènent traditziones linguìsticas e populares fortes: su corsu e su sardu apartènent a sa matessi famìllia linguìstica romàntzia e presentant assimigliantzias in sa fònetica e su lessicu sorprendentes . Sa mùsica populare e sos cantos polifònicos testimònziant custu lìgamine, gai comente sas festas religiosas, sos costùmenes traditzionales e s’artesanadu, in ue su lignu, sa suerzu e sos tessidos sunt protagonistas cumunes.

Sos sardos e sos còrsos cumpartzint fintzas una trassa carateriale chi si reconoschet: orgòlliu, atzàpu a sa terra propria e ispìritu indipendente. Ambas duas populatziones tenent una istòria de resistèntzia culturale e de defensa longa de s’autonomia insoro, medas bortas in cuntierra cun sas autoridades tzentrales.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”