L’at istabilidu sa Giunta Solinas, chi pro proposta de s’assessore regionale de s’Igiene e sanidade e de s’Assistèntzia sotziale, Mario Nieddu, at aprovadu in modu preliminare, durante s’ùrtima sèida, sa programatzione noa de sas risursas pro sas domos de acollièntzia e sos tzentros antiviolèntiza finas a su 2024, fundos chi  s’annu in cursu s’ìntegrant a sas risursas istatales, pagu mancu de 500 mìgia èuros.

Addòpiant, cunfrontu a su 2021, sas risursas in favore de sos tzentros antiviolèntzia e de sas domos de acollièntzia de sa Sardigna. Ammontant, difatis, a duos milliones de èuros sos fundos regionales pro sos contributos destinados, in s’annu in cursu, a s’organizatzione e a su funtzionamentu de sas istruturas de s’Ìsula chi òperant in favore de sas fèminas vìtimas de abusos, solas o cun minores, cun sa previsione de un’àteru aumentu de su 20% in sos duos annos sutzessivos (2,5 milliones  cada annu in sa programatzione pluriennale 2023-2024). L’at istabilidu sa Giunta Solinas, pro proposta de s’assessore regionale de s’Igiene e sanidade e de s’Assistèntzia sotziale, Mario Nieddu, at aprovadu in modu preliminare, durante s’ùrtima sèida, sa programatzione noa de sas risursas pro sas domos de acollièntzia e sos tzentros antiviolèntiza finas a su 2024, fundos chi  s’annu in cursu s’ìntegrant a sas risursas istatales, pagu mancu de 500 mìgia èuros.

“Unu signale de atentzione cara a unu problema sotziale chi donat pensamentu. S’impinnu nostru contra sas violèntzia de gènere sighit cun unu afortigamentu netzessàriu de s’agiudu econòmicu a sas domos de acollièntzia e a sos tzentros antiviolèntzia, chi a dolu mannu depent parare fronte a una crèschida significativa de sas rechertas de amparu e assistèntzia dae banda de sas vìtimas”, at naradu s’assessore Nieddu

Pro su 2022, gasi comente dispostu in su providimentu aprovadu, sa partitzione de sas risursas est istada istabilida in favore de sas 5 domos pro su 54,4% e in mesuras de su 45,6% pro sos 11 tzentros de acollièntzia a su presente iscritos a su registru regionale, previdende una crèschida de su contributu pro sos tzentros cun prus sedes operativas.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”