Fintzas in Sardigna totu prontu pro sas operatziones de allestimentu de sos sègios in bista de sas eletziones de domìnigu su 12 de làmpadas. Si votat de sas 7 a sas 23: 220 mìgia  tzitadinos sunt mutidos a sas urnas pro su rinnovu de sìndigos e Consìgios comunales in 65 tzentros, mentras totu su corpus eletorale de s’Ìsula s’at a espressare subra de sos 5 referendum subra de sa giustìtzia promòvidos dae Lega e Radicali. Cras s’11 de làmpadas, at a èssere die de mudìmene eletorale. Su 12 a note, a pustis de sa serrada de sos sègios at a comintzare s’iscrutìniu de sas ischedas subra de sos chimbe cuesitos de su referendum. S’ispòlliu pro sas Comunales at a cumentzaee  imbetzes de sas 14 de lunis 13.

A s’internu de sos sègios est racumandadu s’impreu de sa mascheredda siat pro sos eletores siat pro sos presidentes e iscrutadores. In duos Comunos (Aristanis, ùnicu cabulogu de provìntzia interessadu e Ceraxus, tzentru de belle trentamila abitantes) est prevìdidu su segundu turnu de ballotàgiu su 26 de làmpadas.

In totu sunt 110 sos candidados sìndigos, agigu 24 sas fèminas, su 21,8%. Sa pertzentuale feminile creschet, ma abarrat semper suta de su 50%, cunsiderende su nùmeru totale de candidados cussigeris: 1.803, sas fèminas sunt 747, su 42%. In totu sunt istadas presentadas 131 listas. Sunt 27 sos comunos monolista intre sos cales essint a pìgiu tzentros importantes comente  Carluforti e Altzaghena. Sos àteros sunt Castiadas, Nuradda, Pramentelu, Biddaramosa, Gelisuli, Lodine, Orune, Osini, Sòrgunu, Teti, Bidumajore, Miris, Mogorella, Nureci, Sèneghe, Siamanna, Tinnura, Tresnuraghes, Tzorfuliu, Anela, Calanzanus, Fiolinas, Pàdria, Cuzinas, Semèstene. In sos 27 at a serbire su crompimentu de su quorum de su 40% pro chi su votu siat bàlidu: in custu su casu su sìndigu diat pòdere èssere elègidu giai domìniga, a urnas galu abertas.

Sos comunos a sas urnas in sa Tzitade Metropolitana de Casteddu sunt Pula, Cuartùciu e Ceraxus. In Provìntzia de Nùgoro sunt mutidos a su votu sos comunos de Barì, Vitzi, Bolòtana, Gelisulu, Lanusè, Lodine, Lùvula, Onieri, Orune, Osini, Foghesu, Sòrgunu, Teti. In Provìntzia de Aristanis: Bidumajore, Ardaule, Boàtiri, Baulau, Gonnoscodina, Miris, Mogorella, Mragaxori, Nureci, Aristanis, Sagama, Sedilo, Sèneghe, Siamanna, Terrarba, Tinnura, Tresnuraghes, Uras, Tzorfuliu. In Provìntzia de Tàtari: Anela, Altzaghena, Badesi, Bono, Calanzanus, Èrula, Fiolinas, Santu Paulu Loeri, S’Ulumedu, Otieri, Pàdria, Cuzinas, Semèstene, Istintinu, Tissi, Turalva. In sa Provìntzia de su Sud Sardigna: Carluforti, Castiadas, Nuradda, Nuxis, Pramentelu, Portuscusi, Samassi, Santu Sperau, Santu Antiogu, Serri, Silìcua, Sriugus Donigalla, Biddaramosa, Bidda Sorris.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”