Sardigna si cunfirmat a livellu natzionale sa regione cun prus banderas biaitas: bìndighi sas localidades premiadas dae su reconnoschimentu de sa Fundatzione pro s’educatzione ambientale (Fee) chi garantit marinas netas e mare lìmpidu, cun unu passu a in antis respetu a s’annu coladu rapresentadu dae s’intrada de Budune.

A custos nùmeros s’agiunghent posca sas banderas biaitas pro sos aprodos, deghe in totu. Sa Sardigna in generale est a su de sete postos in Itàlia fatu fatu Ligùria (32), Campània, Toscana e Pùglia (18), Calàbria e Marche (17).

A s’internu de s’Ìsula a fàghere de maere est s’ex provìntzia de Tàtari cun unu tertzu de sos reconnoschimentos: premiados Badesi, Casteddu Sardu, Sòssu, Sassari, Lungone, Aglientu, Trinidades de Agultu-Vignola, Sa Madalena, Palau, Budune, intrada in su 2022. Posca b’at Aristanis, Cuartu Sant’Aleni e Santu Antiogu, e pro s’Ogiastra Tortuelie e Barì.

Proportziones chi si poderant belle fintzas in sa graduatòria de sos portigheddos. Su nord de sa Sardigna binchet Cala Gavetta (Sa Madalena), Portu turìsticu comunale de Palau (Palau), Portu de Lungone, Marina de s’Orso de Poltu Quatu (Altzaghena), Porto Cervo Marina (Altzaghena), Marina de Porto Rotondo (Terranoa), Marina de Portisco (Terranoa), Porto turìsticu de Casteddu Sardu. In Ogiastra reconnoschimentu a Marina de Baunei e Santa Maria Navarresa. Mentras su sud Sardigna si devet acuntentare de sa Marina de Capitana, in su litorale de Cuartu.

Fintzas ocannu – ispiegat sa Fee- est istada donada importàntzia manna a sa gestione de su territòriu e a s’educatzione  ambientale promòvidos dae  sas amministratziones pro preservare s’ambiente e promòvere unu turismu sustenìbile. Unos cantos indicadores: impiantos de depuratzione e retzas fognàrias, gestione de sos refudos, initziativas de promòtzione pro una mègius vivibilidade  in su perìodu istadiale, valorizatzione de sas àreas naturalìsticas, cura de s’arredu urbanu e de sas marinas, possibilidades de atzessu a su mare pro totus sena limitatziones.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Unu viàziu piticu intre sos Binos Sardos Prus Nodidos.

Sa Sardigna est una de sas regiones de binàrias prus ammaghiantes de Itàlia, un’ìsula dae s’istòria millenària in ube su binu nàschet dae su faveddu continu intre mare, bentu e terra. Sos binos sardos prus nodidos sunt s’issida berà de cust’iscrocca ùnica e de sas variedades suas autoctonas, meda de sas cales non esistint in àteros logos.

Su prus famadu est su Cannònanu de Sardigna, ruju sìmbolu de s’ìsula, ispartu mescamente in Barbàgia e Ozzastra, connottu pro s’istruttura sua, sos nuscos de frutos rujos maduros, ispètzias e mata mediterrànea e pro su ligàmene cun sa bezzesa de sas populatziones locales. Intre sos biancos si annodittat su Vermentinu de Gaddura DOCG, s’ùnicu binu sardu a denominatzione de orìgine controllada e garantida, friscu, sapidu e nuscadu, nàschidu in un’iscrocca granìtica e bentosa chi dd’at donadu elegàntzia e mineralidade.

In su sud-ovest de s’ìsula s’affirmat su Carignanu de su Sulcis, a bortas contipizadu subra de bìnzas antigas a arboreddu a curtzu a su mare, unu ruju cadriu e modde, cun tanninu galanosu e cun nuscos de fruta iscura e ispètzias. Meda difùndidu in su tzentru-sud est su Monica de Sardigna, unu binu traditzionale, pagu tànnicu e de buffada fàtzile, cun nuscos de cariasa e frores, ideale pro sa coghina de donzi die.

Intre sos biancos istòricos bi est su Nuragus de Casteddu, una de sas variedades de vide prus antigas de s’ìsula, forzis introdùida dae sos Fenicios, chi donat binos lèbios e friscos, ligados a su connottu de sos massajos. Prus cumpressa e delicada est sa Malvasia de Bosa, prodùida in s’adde de su Temu, unu binu aromàticu chi podet èssere siccu o durche, cun notas de frores, de mendùla e mele, figura de una produtzione artesana de balore mannu.

Unu casu ùnicu in su panorama italianu est sa Vernàccia de Aristanis, binu biancu ossidativu afinuadu suta unu velu de frementu, cadriu e fungudu, cun nuscos de fruta sica, ispètzias e mendùla ranchida. A costazu de custos nùmenes istòricos cumparint variedades comente su Bovale, o Muristellu, chi dat binos fraigados e potentes, e su Torbadu de L’Alguer, variedade rara torrada a agatare in sos ùrtimos annos, capatze de espressare biancos elegantes, friscos e minerales.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22