Fiat su 1 de maju de su 1981. A unos cantos mìllios dae sa costa dae su portu, in sa retza de unu pischeretzu de Arbatassa nche fiat acabbadu un’iscualu biancu mannu a beru: 6 metros de longhia. Ma a banda custu fatu etzetzionale, sos avistamentos de iscualos biancos in Sardigna sunt raros a beru, mancari siat presentes siat in su Mediterràneu, siat in sas abbas de sa Sardigna.

Bastat a pensare chi, segundu fontes giornalìsticas, in Sardigna dae su 1879 a su 2001 su pischecane biancu est istadu abbistadu 15 bias ebbia. In particulare s’ammentant sos  duos esemplares de prus de sos 6 metros de longària atzapados a Capo Testa (1975) e Istintinu (1999). Àteras piscas fortunosas  si fiant tentas semper a Capo Testa (1971 e 1978, prus unu pischecane arenadu in su 1989), a Santa Caterina de Pittinuri (in s’aristanesu, 1976) e in sos mares de s’ìsula de Santu Pedru (torra Sulcis, in ue in su 1989 un’iscualu nche fiat acabbadu a intro de sa tonnara).

Tocat a nàrrere chi in Sardigna  non bi siant mai istados atacos registrados a s’òmine. Duncas, podide fàghere su bagnu in Sardigna o fàghere de su surf sena tènnere perunu tipu de timoria, sos abbistamentos sunt raros e a bias sunt fintzas su frutu de sa fantasia de calicunu piscadore o bagnante.

Alleghende de s’Itàlia, imbetzes, in sos ùrtimos annos si bi sunt istados numerosos abbistamentos, comente s’iscualu biancu abbistadu a Messina (o mègius in s’istrintu de Messina in su 2016) e a Siracusa (in su 2016), e su pischecane biancu de 6 metros piscadu a Brìndisi in Pùglia in su 2015.

Ma cantu est mannu s’iscualu biancu? Sos esemplares adultos de pischecane biancu sunt de norma longos  intre sos 4 e sos 6 metros (ma podent superare fintzas sos 7 metros, su prus mannu mai piscadu est cussu registradu in Senegàl  e teniat  8 metros), pro unu pesu cumprèndidu intre sos 1000 e sos 1900 chilos.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Unu viàzu in s’arte: sos chimbe artistas sardos prus famados de s’istòria

Sa Sardigna, in prus de èssere famada pro sas bistas suas chi che  bogant s’alenu e pro su connottu millenàriu, at bidu  nàschere  artistas medas chi ant lassadu unu sinnu chi no si podet iscantzellare in s’istòria de s’arte italiana e internatzionale. Costantinu Nivola, iscultore e muralista de fama internatzionale, Nivola che at leadu s’arte sua in sos Istados Unidos, partetzipande cun architetos mannos comente Le Corbusier e Marcel Breuer. Sas òperas suas sunt caraterizadas dae s’impreu nou de su tzimentu e de sos materiales locales, condimizande modernidade e connottu.

Pinucciu Sciola, famadu pro sas “predas sonoras”, Sciola at ischidu aunire iscultura e mùsica, revertinde su granitu in istrumentu chi bogat a fora sonos armonicos cando est percossadu. Sas òperas suas, ispartas in totu sa Sardigna e in su mundu, festant sa natura e sas raighinas culturales de s’ìsula, fundinde materiales locales cun una poetica universale.

Zuseppe Biasi, pintore e illustradore, Biasi at contadu sa Sardigna a mesu de friguras prenas de colore e vitalidade. S’arte sua acciappat costùmenes, traditziones e bistas de s’ìsula, torrende·las a interpretare cun d’unu istile chi aunit folclore e modernidade. Sas òperas suas ant dadu unu contribbudu po fàghere connòschere sa Sardigna a foras de sas lacanas suas, influentzande ingendras  de artistas locales.

Maria Lai, artista in medas campiles e ghia de s’arte tessile de oe, Maria Lai at isichidu  revertire su filu e su pannu in istrumentos de issida de fortza  poètica manna. Sos tribaglios suos, a bortas partetzipativos e fatos pro unu logu ispetzìficu, intritzant sa memòria cumone de sa Sardigna cun d’una limba universale. Francu Bussu, intre sos printzipales de s’iscultura e de sa pintura sarda de su Noighentos, Francu Bussu at aunidu rigore tènnicu e fundaria comunicativa. Sas òperas suas iscoperrent temas ligados a su connottu, a sa religione e a sa vida de campagna  de s’ìsula, ma cun d’una
sensibilidade de oe chi los faghet divennere in manera istravanada modernos.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”