S’ispetat cun grandu emotzione s’arresonu de fine annu de su Capu de s’Istadu, Sergio Mattarella.

S’interventu de Mattarella, registradu dae sa Rai, at a andare in unda in direta su 31 de nadale sero in totus is tv natzionales, a retes unificadas. A su chi s’ischet is ripresas diant dèpere èssere giradas in s’istùdiu de sa Palatzina, e fortzis no at a istare sètzidu a palas de s’iscrivania ma in poltrona o peri peri a camba, in istile giornalismu televisivu. S’isfundu at a èssere simpre, cun sa bandera tricolore e cussa de sa s’Unione europea.

Is temas diant dèvere èssere cussos s’identidade e de s’orgòlliu natzionale paris cun su cuntzetu de sa responsabilidade, cun unu incoragiamentu forte a unu Paisu chi tenet is trastos, morales e de cumpetèntzia, pro essire foras dae sa crisi pandèmica e de totus is cunsighèntzias negativas suas.

S’at a tratare duncas de unu discursu basadu a pitzu de s’identidade italiana cun sa netzessidade de una unione sotziale forte, unione chi issu pedit fintzas a is fortzas polìticas in sa gestione de custa fase delicada de sa vida natzionale.

In s’arresonu de su presidente tema printzipale at a èssere peri su de is responsabilidades individuales in s’afrontare custa crisi sanitària sena agabbu e is responsabilidades de sa polìtica in s’ischire lèghere s’impatu malu chi at tentu a dannu de is tzitadinos e de s’economia.

Cun custu arresonu Mattarella si cungedat a sa fine de sete annos intensos. Unu cungedu giai annuntziadu in diversos interventos pùblicos in s’ùrtima parte de s’annu, e chi nde pesat totu is ipòtesis de unu bis a su Quirinale.

No at a mancare s’incoragiamentu a totu is italianos: chi est unu pagu fintzas su tema de sa parte finale sua de presidèntzia, ca Mattarella serrat s’aficu orgolliosu suo de sa risposta de su Paisu, chi at sighidu a andare a in antis mancari totu is dificultades. Unu caminu custu chi non si devet arrere pro interessos de pagos, e prus pagu pro càrculos eletorales de is partidos.

De seguru is teleispetadores at a èssere unu pagu in pensamentu pro s’apretu pandèmicu chi s’est agravende pròpiu in custu momentu polìticu e in manera istitutzionale delicadu meda. Ddoe tent pro s’eletzione in ghennàrgiu de su presidente nou de sa Repùblica, chi at a èssere su sutzessore de Mattarella e at a èssere importante meda pro poderare a camba su sistema natzionale.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”