Provìntzias sardas ancora invisìbiles pro s’Istadu: entes operativos ma sena èssere reconnotos a manera ufitziale

Sas Provìntzias noas de Sardigna – Sulcis-Igresienti, Gaddura, Campidanu de Mesu e Ogiastra – sunt oramai una realidade amministrativa cuncreta, cun organismos votados, personale in servìtziu e operatividade cumpleta in su territòriu. Nointames, pro s’Istadu tzentrale, custas istitutziones sighint a no esistire a manera crara. Una cunditzione chi est causende discumbènios, istentos e dannos econòmicos mannos.

Sa chistione l’at pesada su PD cun un’interrogatzione parlamentare chi ponet in evidèntzia s’irregularidade: sa Regione Sardigna at finidu dae ora totu sas protzeduras chi serbint a reconnòschere sas Provìntzias noas, mandende a sos ministèrios cumpetentes sos documentos ufitziales. Nointames, su Guvernu no at ancora assignadu sos còdighes identificativos chi serbint, ne at agiornadu sos database natzionales.

Faltende custos reconnoschimentos formales, b’at efetos graes. Sas Provìntzias noas non podent aprovare sos bilàntzios triennales, non tenent intrada a sos trasferimentos istatales e non podent esigire sos tributos chi lis ispetant. Custu blocu amministrativu, a su chi si vàlutat, càusat una pèrdida de 12 milliones de èuros (prus o mancu) a s’annu, in prus de rallentare sa distributzione de servìtzios essentziales pro sa gente e pro sas impresas.

Su de no èssere iscritas in sos registros ufitziales de s’Istadu, in prus, non permitit de impreare su dinari de su PNRR e de su Fundu de Isvilupu e Coesione. Sos progetos giai prontos arriscant duncas de abarrare firmos ca bi mancat ebbia su còdighe de s’ente, chi est una cosa chi resurtat sena resone pro territòrios chi ant giai comintzadu sas atividades amministrativas issoro.

Pro su PD, custu est su sìmbulu de sa paràlisi de su Guvernu a cara a s’autonomia sarda. Sas Provìntzias sunt operativas, reconnotas dae sa Regione e dae sa gente, ma sighint a èssere invisìbiles pro s’Istadu, comente chi non s’agatent.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”

Sas ratzas caraterìsticas de Sardigna: unu patrimòniu naturale ùnicu

Sa Sardigna est una de sas ìsulas prus incantosas de su Mediterràneu, non pro s’istòria millenària e pro sas traditziones ebbia, ma finas pro sa richesa naturale ispantosa chi custoit. S’isulamentu geogràficu, paris cun sa variedade de eco-sistemas – dae sos montes de Gennargentu a sas costeras arenosas, dae sos logos ùmidos a sos padentes seculares – at agiuadu s’evolutzione de paritzos organismos caraterìsticos, chi s’agatant in Sardigna ebbia o, a bortas, finas in Còrsica.

Sa flora sarda est rica in manera particulare de prantas ùnicas. In sos cùcuros de Gennargentu si b’agatat su trivozu ispinosu tìpicu de Barbàgia, e in sos montes de Limbara sa viola sarda. In pagos logos, malos a b’imbàtere, s’agatat ancora su ribes sardoum, raru meda, contadu comente una de sas prantas prus raras de Europa.

In sas costeras meridionale, imbetzes, si bi distinghet su latùrigu de Bithia, cun sas formas suas caraterìsticas. Onni pranta contat unu pìculu de s’istòria evolutiva de s’ìsula, chi s’est trasformada a beru in unu laboratòriu naturale. Sa fàuna sarda no abarrat in segus. In mesu de sos mammìferos si bi distinghet su cherbu sardu, torradu a batire cun bona resurtada a pustis chi fiat a canta a isparire, e su matzone sardu, una suta-ispètzie adatada a sos ambientes de s’ìsula.

In sos frùmenes e in sos rios curret sa trota sarda, e in sos logos ùmidos b’agatat apògiu su discoglosso sardu, un’anfìbiu piticheddu. Finas su mundu de sos insetos mustrat esempros ispantosos, comente sa mariposa Acantholyda hieroglyphica sarda, chi bivet in sos padentes de monte.

A mantènnere custas variedades est importante meda. Su cambiamentu de su clima, sos fogos, s’urbanizatzione e s’isparghimentu de variedades angenas sunt minetzas cuncretas pro chi potzant sighire a vìvere. Pro custa resone sos logos amparados tenent importàntzia determinante in sa tutela de sa bio-diversidade de s’ìsula.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”