In intro de s’istàdiu Amsicora de Casteddu, unu murale nou dedicadu a su mìticu Gigi Riva at a èssere presentadu a su pùblicu su 22 de santugaine imbeniente. Custa òpera de arte, chia at a èssere manna 5 metros de artària e 6 metros de larghia, at a èssere posta a s’intrada de su logu istòricu acanta su Casteddu at conchistadu s’iscudetu in cussa istajone memoràbile 1969/70. S’arte chi tzèlebrat su fùbbalu e sos eroes suos est unu tributu afetuosu a cussu chi est istadu apanigiadu su “Rombo di Tuono” e chi at agiuntu una pàgina de oro in s’istòria de su fùbbalu italianu.

A cuncordare custa creatzione istraordinària ant a èssere  sos artista santuaijesos de s’Assòtziu Culturale SKIZZO, ghiados dae Giorgio Casu. Custu no est su primu tentativu de s’assòtziu de onorare a Gigi Riva: in su 2017, cun sa ghia de Paolo “Mamblo” Mazzucco, fiat istadu fatu unu murale mannàciu pròpiu in Santu ‘Ainju, chi finas a tando rapresentaiat su donu prus mannu a su giogadore de su Casteddu.

Su chi faghet custu progetu galu prus ispetziale est chi si tratat de un’initziativa populare chi non dipendet dae finantziamentos pùblicos o privados. Su presidente de su Comitadu “Una statua Gigi Riva,” Pietro Porcella, sutalìniat comente  custa initziativa rapresentet unu tributu meritadu dae un’òmine chi at semper incarnadu sos valores prus nòbiles de s’ètica sotziale e isportiva. Gigi Riva est istadu un’esèmpiu de fidelidade a sa tzitade sua e a sa regione sua, devenende unu sìmbulu de orgòlliu pro Casteddu e sa Sardigna intrea.

Ferdinando Secchi, membru de su Comitadu, cumpartzit custa matessi bisione e agiunghet chi, essende cumbintos chi fiat pretzisu a mantènnere bia sa reconnoschèntzia in sos cunfrontos de custu òmine mannu, si sunt dedicados cun determinu a custu progetu. A su postu de s’istàtua proposta, su murale at a èssere presentadu cun orgòlliu domìniga su 22 de santugaine a sas 18.00, a s’intrada s’istàdiu Amsicora. Custa òpera de 30 metros cuadrados, at a èssere unu donu a sa  mannesa de Gigi Riva e fintzas unu invitu a  sas generatziones benidoras a sighire sos arrastros nòbiles suos.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”