Sa Dop, istituida in su 1981, aiat àpidu deretu comente  sede tzentrale sa Sardigna, Macumere in s’ispetzìficu, tzentru printzipale de sa zona in ue fiat istadu prodùidu in printzìpiu su Casu Romanu “isolanu”.

Si mutit “Pecorino Romano”, ma si produet belle petzi in Sardigna. Semus faeddende de su casu prus famadu de su mundu, su de bator casos italianos prus bèndidu in su mundu.

Su nùmene est dèvidu in manera a sas orìgines suas. Custu casu si produca mescamente in su Làtziu e  fortzis fiat su prus famadu produtu de casaja a s’època de sos antigos romanos. S’istòricu Columella (I sèculu d.C.) nde faeddat in su tratadu suo “De Rùstica”.

Custu casu cun mìgias de annos a palas dae prus de unu sèculu est fatu fintzas in Sardigna e dae unos cantos deghènnios sa produtzione isolana at remplasadu cudda peninsulare. Su motivu originàriu de custu fatu naschet in su sèculu XIX e est prusaprestu crosidadosu.

In s’època de sa espansione màssima sua e de su grandu resessida sua su Romanu devenit de difìtzile produtzione in Roma e in su Làtziu. In su 1884 su sìndigu capitolinu proibit a sos “pizzicaroli” de fàghere salire su casu a s’internu de sos muros tzitadinos. Gasi sas casajas comintzant a s’organizare in su forabidda e in sos sartos, ue naschent sos primos caseifìtzios “modernos”. Custas limitatziones e sa crèschida de sa rechesta leat a sa netzessidade  de agatare territòrios noos acanta fàghere isvilupare sa produtzione. E ue si nono in Sardigna, terra de grandu traditziones agropastorales?

De gosi aiat comintzadu s’aventura de su Casu Romanu in s’Ìsula cun s’unione de sa grandu professionalidade de sos pastores sardos e de s’istòria millenària de custu produtu. Posca, in su segundu pustisgherra, sa Sardigna si fiat pigada belle totu sa “fita” de sa turta, arribbende a su 97% de sa produzione de oe. Sa Dop, istituida in su 1981 aiat àpidu in deretura comente asede tzentrale sa Sardigna, est a nàrrere Macumere, tzentru printzipale de sa zona in ue fiat istadu prodùidu in printzìpiu su Casu Romanu “isolanu”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Turre de Sa Pelosa: custoddu istoricu intre mare cristallinu e istoria sarda.

Intre sos ispantos de su nord-ovest de sa Sardigna, supra sa cuccuru de Capo Falcone, arbeschit sa turre de Sa Pelosa, unu fraigu ammantadu chi dominat sun mare e sa plaja chi giughet su mattessi nomene, famada in tottu su mundu po sa bellesa sua. Custa turre simbulu de istoria e deffensa de sa costa, est una de sas prendas pius pagu connoschidas ma pius amaghiosas de sa Sardigna.

Fraigada in su seculu XVI intre su tempus de sos Aragonesos, sa turre de Sa Pelosa faghiat parte de unu assentu de turres de sa costa pensadu po las costoire dae sos attaccos de sos piratas saracenos. Sa posissione istrategica sua permittiat de compidare sos trettos de mare intre sa Corsica e s’isula offerinde unu primu logu de defenza e unu logu de castiu mandu.

Sa turre, a fundu cuadradu est fraigada in pedra locale e est posta supra una punta pitticca chi dominat su mare, offerrinde una bista ispantosa de S’Arcipelagu de Sa Madalena e sas abbas cristallinas de sa Plaja de sa Pelosa.

Oe sa turre de Sa Pelosa est unu logu po turistas, fottografos e appassionados de istoria, chi addurant ammaghiados dae s’armonia intre architettura militare e bista naturale. Sa zura a inghiriu est amparada e ordinada po preservare s’ecosistema unicu de rena arta, bianca e fine meda e fundos riccos de flora e fauna marina. Passande in mesu a sa roccas e sas calas pitticcas, est possibile de si infundere in s’istoria bisande sas callias de atteros tempos chi controllaiant sa costa sarda.

In sos urtimos annos, sas amministratzione locales ant promovidu interventos de accontzu po garantire sa remunida de sa turre cambiandela in d’unu simbulu de sa defensa de su patrimonio culturale e naturale de s’isula. Mancari bi siat sa creschida de su turismu sa turre de Sa Pelosa mantennit unu faschinu intreu, offerinde una esperientzia chi aunit bellesa de sa bista, istoria e contos de forreddu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”