Andat a in antis cun sena impedimentu perunu su progetu de divulgatzione iscientìficu-naturalìstica realizadu gràtzias a unu partenariadu natzionale intre su Parcu de Porto Conte cun sos parcos toscanos Parcu Natzionale Arcipelago Toscano, Parcu de sa Maremma, Parcu Naturale Migliarino San Rossore Massaciuccoli, su Parcu Natzionale de s’Asinara — Àrea Marina Proteta e sa Regione Sardigna.

A pustis chi s’Astore de pische a Capo Caccia (nùmene iscientìficu  Pandion haliaëtus, ma mutidu in sardu cun medas nùmenes comente “asturulìa marìna, àbila marìna, àchili de pisci, stori de pisci”)  a s’internu de su Parcu naturale regionale de Porto Conte, cun sa famìlia de alarpes chi s’annu coladu at cròmpidu, babbos cumprèndidos, sas chimbe unidades, fintzas ocannu assistimus in custas dies a s’aberimentu ispantosu cun sa nàschida de su primu pugioneddu de su 2023. “Un’eventu istraordinàriu e de grandu balore naturalìsticu chi tzertificat sa calidade de sas cunditziones acanta s’agatat a bìvere custas genias de pugiones in s’àrea amparada de Porto Conte e Amp”, cummentant dae s’Ente Parcu.

E, comente  giai naradu, ogni coladòrgiu de custu etzetzionale protzessu est istadu e est compidadu dae sas telecàmeras presentes subra de su nidu gràtzias a su progetu chi s’Assessoradu regionale de s’Ambiente at chertu ativare cun unu finantziamentu ispetzìficu. Fintzas s’annu passadu sa prima aberidura de is oos s’est averguada in su matessi perìodu de ocannu (29 de abrile), ma ocannu cun duas oras de antìtzipu. Mama natura sighit a trassire cun su sincronismu suo, si diat pòdere cummentare. S’initziativa, gràtzias a s’Azienda ispetziale Parcu de Porto Conte, previdet fintzas su cuncordu de un’aposentu vìdeu in Casa Gioiosa,  parte integrante de s’oferta de s’Ecomuseu de su Parcu, in ue sos bisitadores ant a pòdere ammirare in direta sas imàgines bènnidas dae sa telecàmera collocada subra su nidu de sos Astores. Sas dies e sos oràrios pro pòdere pòdere bisitare Casa Gioiosa e ammirare custas istraordinàrias imàgines  su mese de Maju sunt in su giòbia a sa domìniga, dae sas oras 9 a sas 18.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa Grutta de sa Pipera de Casteddu, intre istoria e paristoria.

A pagos passos dae su tzentru de Casteddu, accanta a sa carrela chi che leat a su campusantu de Tuvixeddu, si agattat unu de sos monumentos pius ammaghiantes e prenos de misteru de sa tzittade:sa Grutta de sa Pipera. Est unu sepurcu romanu iscavadu in sa rocca, de su I° seculu d.C., divennidu tzelebre no solu po sa bellesa architettonica sua ma fintzas po sa paristoria chi lu inghiriat.

Sa tumba fuit bistada fatta fraigare dae Lucio Cassio Filippo, nobile romanu chi arribaiat dae Cartagine, po sa muzzere Atilia Pomptilla, morta in Casteddu in su mentres de su disterru de su maridu. Sas iscrissiones intro de su sepurcu contant un’istoria de amore e devossione: secundu su connottu, Pomptilla diat aere donadu sa vida sua a sos deus po sarbare cussa de su maridu, chi si fuit ismalaidadu in su mentres chi fuit in Sardigna. Ma su chi rendet sa Grutta ancora pius enimmatica est sa presentzia, isculpida in sa fatzada, de duos terpentes imboligados.

Dae inoghe naschet su nomene “Grutta de sa Pipera”. In su tempus, a inghiriu de cussas friguras sun bennidos a pizu paritzos contos populares. Bi est chie at interpretadu sos terpentes comente conas de eternidade e protessione de s’anima de sos mortos, atteros bi ant bidu unu zubilu a sos cultos de s’antiga Roma o unu signu magicu capatze de che istesiare sos ispiritos malos.

Oe sa Grutta de sa Pipera est unu de sos logos archeologicos pius bisitados de Casteddu e sighit a esercitare un’ammaju forte supra sos bisitadores. S’aera sua suspesa intre contu e istoria, s’amore eternu chi ligat Pomptilla e Lucio Cassio Filippo e s’aria de misteru de duos terpentes isculpidos in sa pedra faghent de custu logu una cona de sa tzittade, capatze de contare no solu unu picculu de s’istoria romana sua ma fintzas sa fortza chi non morit de sas paristorias chi resistint a su tempus.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22