Si cherimus connòschere bene sa cultura de unu pòpulu, est pretzisu a connòschere sa mùcica sua. A ddu nàrrere est s’etnomusicologia,  sa disciplina chi istùdiat in particulare sa mùsica populare e traditzionale. Sa mùsica, totu sa mùsica, in ogni forma sua, est semper acapiada a sos fatos de sa vida de s’òmine. Pro mèdiu de sa mùsica faghet a cumprèndere comente sa gente istat in paris, s’ispàssiat, si cummovet, sufrit, si cunfrontat, cale siat sa bisione sua de su mundu.

Pro custu podimus cunsiderare sa mùsica comente unu trastu privilegiadu pro s’atzessu a sa cultura de unu pòpulu e duncas a sa limba sua. Mùsica e limba sunt elementos fundamentales in ogni cultura e sunt acapiadas tra issas. In Sardigna sa mùsica est difùndida e praticada meda in totus sas formas espressivas suas. Tenimus sa mùsica populare traditzionale, sa mùsica populare moderna, dae su jazz, a sa mùsica clàssica e a lìrica.

In Sardigna, posca, esistint medas fèstival e cuncursos de mùsica traditzionale, pro no allegare de trasmissiones televisivas dedicadas.

Una particularidade de sa mùsica sarda traditzionale est chi est sighida meda. Est una mùsica chi, mancari sas contaminatziones modernas, in Sardigna sighit a èssere raighinada meda. Difatis est praticada dae mannos e dae minores. Est atuale, gràtzias pròpiu a su fatu chi a la praticare sunt pitzocos e pitzocas, pipios e pipia. Ma non solu. A sa mùsica sarda s’acòstiat peri persones de àteros logos, comente cussos giaponesos chi cantant a tenore.

E fortzis est pròpiu custa sa cosa prus importante, su de s’abèrrere a su mundu! Ma pro ite sa matessi cosa non acontesset cun su sardu? S’esèmpiu de sa mùsica sarda lu diat dèpere sighire peri sa limba nostra. Difatis si sos giòvanos sardos s’esserent apassionados a su sardu gosi comente s’apassionant a sa mùsica sarda, oe in Sardigna diamus a èssere a beru unu pòpulu bilìngue. E si a sa limba sarda s’esseret apassionados fintzas sos istràngios gosi comente sutzedet cun sa mùsica, sa limba nostra non diat èssere in perìgulu de estintzione comente est immoe.

A contos fatos, difatis, si sa mùsica est s’aina prus importante pro connòschere sa cultura de unu pòpulu, sa limba est a fundamentu de ogna cultura.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Su tempus benidore no est una cosa a tesu o astratta: in meda casos est giai incumintzadu e creschet cun sas ingendras noas. Sas tecnologias de su tempus benidore ant a èssere arminzos de fundamentu pro istudiare, tribagliare, nàrrere e tènnere cura de su pranetta. Lu cumprendere dae pitzinnos cheret nàrrere èssere prus ammaniados a accomettare sas proas de cras cun curiosidade e cun seru.

Una de sas tennologias prus importantes est s’intellighentzia artifitziale, giai presente in sos telèfoneddos, in sos giogos, in sos programas de istùdiu e inis retzes sotziales. In su tempus benidore at a èssere semper prus impittada pro azzuare sa zente a imparare menzus, a mezzorare sa meighina, a fàghere sas biddas prus balidas e a favoressere su tribagliu de s’òmine, chena remendare  sa creatividade e su pensamentu crìtigu.

Un’àteru logu chi creschet in presse est sa robotica. Sos robòts de su tempus benidore no ant a èssere solu màchinas de s’industria, ma ant a azzuare in sos ispidales, sas iscolas, sas domos e in incarrigos de azzudu. Ant a pòdere fàghere tribaglios faticosos o perigulosos, lassande a sa zente prus tempus pro sas cosas creativas e pro sas relatziones.

Ant a tènnere un’ ammentu mannu fintzas sas tecnologias pro s’ambiente. Sas fortzas annoabiles, comente su sole e su bentu, sas maneras pro minimare s’impestadura e sas materias chi durant ant a èssere importantes  pro diffendere su pranetta. Sos piseddos ant a tènnere unu rolu  crae in s’isviluppu de azzudos tecnològicos chi podent firmare su càmbiu de su tempus.

Su tempus benidore at a èssere semper prus digitale puru pro mèritu de sa realidade virtude e de sa realidade aumentada. Custas tennologias ant a permittere de istudiare s’istòria andande in sos logos antigos, de imparare is iscientzias cun sas friguras e de si allenare in logos seguros e pare-pare. Imparare at a divennere un’iscarmentu  prus apprettante e ispassiosu. No ant a mancare sas cosas noas in s’ispàtziu e in sa manera de nàrrere.

Sos Satellites, sas bìas in s’ispàtziu e is retzes noas de collegamentu ant a fàghere su mundu semper prus ligadu, donande noas possibilidades de ischire e de tribagliare imparis a sa zente de àteros paisos. Sas tecnologias de su tempus benidore no sunt solu istrumentos, ma sunt responsabbilidade. Si s’impittant bene cheret nàrrere respetare sos àteros, diffendere sos datos personales e faghere  seperos bonos.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”