Sos giuigados, sas bator entidades istitutzionales chi fiat partzida  Sardigna a pustis de sa metade de su s’annu Milli, comente si podet lèghere in su giassu de Sardegna Cultuta, fiant organismos aparitzados dae su puntu de bista giurìdicu comente  beros istados. Su podere lu aiat su giùighe,  tìtulu chi ereditaiat  “de deretu”, chi aiat a disponimentu sos sigillos. Custos istruemntos de podere fiant giai in impreu in sas tziviltades mesopotàmicas e meda de prus in su Mèdiu Evu cun funtzione giurìdicu-diplomàtica, est a nàrrere pro dare valore legale a sos documentu prodùidos in sas cantzillerias, acanta, a costadu de su nùmene de su giùighe agatamus peri s’atributu de “rex”.

Importante meda est su fundamentu giurìdicu e culturale chi aiat determinadu s’organizatzione istruturale de sos giudicados, formada dae s’unione de elementos de traditzione grega (comente s’impreu de sa limba grega, a esèmpiu in su faeddu de màdrighe bizantina “regnum” giudicale) paris cun cussos de traditzione latina, pro more de sos cales si cheriat torrare a afortziare su raportu cun su mundu romanu-imperiale e papale.

Però non fiat esclùdida sa possibilidade de rennos “de facto”, chi s’oteniant in modu eletivu cun s’interventu de sa “corona de logu”, est a nàrrere cun sa reunione de sos rapresentantes de sos distretos amministrativos (sas “curatorias”).

Sas fontes documentàrias ant permìtidu de agatare provas de  sos tìtulos onorìficos de sos primos giùighes de su giuigadu de Casteddu – arconte de Sardigna, protospatàriu imperiale, arconte – peri sos nùmenes dinàsticos issoro atestados in iscritziones gregas: Torcotòriu e Getite, Torcotòriu, Salusio e Ortzocor, Torcotòriu, Salùsiu e Nispella. Custas iscritziones, pro comente sunt istadas iscritas, sa tècnica issoro e sa modalidade, non lassant peruna duda subra sa pertenèntzia issoro a s’isfera culturale de sa classe dominante, comente a non pro àteru lassat in manera crara cumprèndere fintzas s’assòtziu issoro cun sas isculturas in màrmaru e sas decoraduras architetònicas impreadas comente arredos litùrgicos, chi si podent classificare comente espressiones de una iscola artìstica mediobizantina rafinada meda e de seguru cummissionados  dae sos matessi giùighes chi aiant fintzas sa capassidade econòmica de si pagare custos lussos che daiant fama e glòria a sa dinastia issoro.

 “Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Apprettos de s’istiu in Sardigna: iscattat su pranu de potentziamentu de su 118.

Cun s’incumintzu de s’istagione turistica de s’istiu e cunsideradu s’accreschimentu de sos frussos turisticos, s’Areus- Ente Regionale de Emergentzia e Urgentzia- at attivadu in manera uffitziale dae su 15 de lampadas su pranu istravanadu de potentziamentu de su servitziu 118 in Sardigna. Su progettu approadu cun d’una delibbera de su commissariu carraffale Anghelu Maria Serusi, puntat a affortigare sa retza de succursu in tottu s’iscrocca de s’isula po mesu de s’isterrida de sos orarios de attividade de sos logos giai operativas e s’abbertura de uffitzios novos de fundamentu.

Mancari s’accudida turistica siat ancora paga, s’interventu partit prima po garantire una risposta lestra e agualada a sas emergentzias sanidarias in sos meses pius critigos de s’annu. Sas novidades interessant siat sos mesos de succursu de base chi cussos avantzados. In medas logos, difattis, sos mezzos ant essere attivos po pius oras e, in casos divressos, ant essere revertidos in unidades de assistentzia o cun sos meigos, mezzorande sa capatzidade de interventu in presentzia de maladias “tempus-dipendentes”, chi bisonzant de curas lestras dae parte
de personale formadu bene.

Su pranu est partidu luego a su nessis in sette localidades. In Campanedda, in su Tattaresu, e a Sa Caletta, in s’iscrocca de Thiniscole, su servitziu est passadu dae 12 a 24 oras. In Tortulè su mesu de succursu est bistadu revertidu dae normale a meigu, mentres in Giba sa copertura est bistada doppiada passande dae ses a doighi oras sa die. Puru Sant’Anna Arresi como, podet contare supra unu servitziu attivu h24, mentres in Carloforte su succursu de base est bistadu potentziadu cun sa presentzia de unu infermieri supra su mesu.

A custu primu rogliu de interventos nde ant a sighire atteros in treighi localidades novas in tottu s’isula. In su Tattaresu, po esempiu, sos mesos de base ant essere presentes in Platamona donzi die dae sas 8 a sas 20. In sa zura de sa Asl de Terranoa, logos attivos h24 si prevedint in Loiri Portu S. Paulu e Vignola.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22