In ocasione de sa Die mundiale de sa Biodiversidade, chi si tzèlebrat cras, s’Assòtziu Allevadores de sa Regione Sardigna ammentat chi s’Ìsula est una terra de biodiversidades zootècnicas ca podet bantare su bellu de 12 ratzas autòctonas de sas cales tres bovinas (Sarda, Bruno-Sarda, Sarda-Modicana), duas ovinas (Sarda e Niedda de Àrbus), duos caprinas (Sarda e Sarda primitiva), una suina (Sarda), duas ecuinas (Giara e Sarcidanu) e duas asininas (Sardu e Asinara).

“Un’importante patrimòniu chi netzèssitat de continu amparu ma fintzas valorizatzione de sas produtziones”, ispiegat s’assòtziu sos cales tècnicos assistint sas aziendas chi allevant sas biodiversidades zootècnicas isolanas durante s’acumprimentu de sos controllos funtzionales pro compidare s’istadu de sos allevamentos e de sos animales.

Segundu sos datos de s’Aars, sa cunsistèntzia mèdia in Sardigna de su bovinu ratza Sarda est uguale a 25.993 capos, pro su bovinu ratza Bruno Sardu est uguale a 34.073 capos e pro su bovinu ratza Sardu Modicanu cun 2.253 capos. Pro su chi pertocat sos capos ovinos, sos de ratza Sarda sunt 2.500.000, sos de ratza Niedda de Àrbus 9.316 capos, mentras pro sas cabras de ratza Sarda sunt 13.299 e sas de ratza Sarda primitiva 7.954. Sos porcos de ratza Sarda sunt 390, sos cadditos de sa Giara sunt 542, mentras su Caddu de su Sarcidanu est presente cun 102 capos. In fines sunt 380 sos àinos de s’Asinara e 2.980 sos capos de Àinu Sardu.

Luciano Useli Bacchitta, presidente AARSardegna, ammentat chi “su sistema allevadores at ativadu duas initziativas importante, est a nàrrere su progetu LEO inghitzadu in su 2018 e chi protzedit cara a sa realizatzione de una prataforma digitale pro sa zootecnia italiana chi est ùnica in su gènere suo e isvilupada gràtzias a sa faina de AIA, paris a collaboratziones de prestìgiu comente cussas cun Universidades, Istitutos Zooprofilàticos e àteros Entes de chirca, suta de sa supervisione de su ministeru de sas Polìticas agrìculas, alimentares e forestales, in calidade de Autoridade de gestione.

S’àteru progetu cuntzepidu de su totu pro preservare sa biodiversidade de sos animales nostros de interessu zootècnicu e de s’ambiente acanta bivent – agiunghet – est istadu denumenadu Allevamentu Bardianu”.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Unu viàzu in s’arte: sos chimbe artistas sardos prus famados de s’istòria

Sa Sardigna, in prus de èssere famada pro sas bistas suas chi che  bogant s’alenu e pro su connottu millenàriu, at bidu  nàschere  artistas medas chi ant lassadu unu sinnu chi no si podet iscantzellare in s’istòria de s’arte italiana e internatzionale. Costantinu Nivola, iscultore e muralista de fama internatzionale, Nivola che at leadu s’arte sua in sos Istados Unidos, partetzipande cun architetos mannos comente Le Corbusier e Marcel Breuer. Sas òperas suas sunt caraterizadas dae s’impreu nou de su tzimentu e de sos materiales locales, condimizande modernidade e connottu.

Pinucciu Sciola, famadu pro sas “predas sonoras”, Sciola at ischidu aunire iscultura e mùsica, revertinde su granitu in istrumentu chi bogat a fora sonos armonicos cando est percossadu. Sas òperas suas, ispartas in totu sa Sardigna e in su mundu, festant sa natura e sas raighinas culturales de s’ìsula, fundinde materiales locales cun una poetica universale.

Zuseppe Biasi, pintore e illustradore, Biasi at contadu sa Sardigna a mesu de friguras prenas de colore e vitalidade. S’arte sua acciappat costùmenes, traditziones e bistas de s’ìsula, torrende·las a interpretare cun d’unu istile chi aunit folclore e modernidade. Sas òperas suas ant dadu unu contribbudu po fàghere connòschere sa Sardigna a foras de sas lacanas suas, influentzande ingendras  de artistas locales.

Maria Lai, artista in medas campiles e ghia de s’arte tessile de oe, Maria Lai at isichidu  revertire su filu e su pannu in istrumentos de issida de fortza  poètica manna. Sos tribaglios suos, a bortas partetzipativos e fatos pro unu logu ispetzìficu, intritzant sa memòria cumone de sa Sardigna cun d’una limba universale. Francu Bussu, intre sos printzipales de s’iscultura e de sa pintura sarda de su Noighentos, Francu Bussu at aunidu rigore tènnicu e fundaria comunicativa. Sas òperas suas iscoperrent temas ligados a su connottu, a sa religione e a sa vida de campagna  de s’ìsula, ma cun d’una
sensibilidade de oe chi los faghet divennere in manera istravanada modernos.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”