In Sardigna comente in medas àteros logos, est una cosa chi non tocat a fàghere mai, pro ite est unu sinnu de mancàntzia de respetu in os cunfrontos de sa religione  e posca est una cosa chi portat iscomìniga pro chie bi credet, est cussa de pònnere a rughe is posadas.

In Sardigna b’at costumàntzias e de sas traditziones e gestos fitianos de orìgine antiga meda chi sunt ancora oe raighinados intre sas persones. Medas de custos gestos intrant a giogu cando nche si setzet in mesa pro mandigare o pro bufare paris cun amigos e parentes.

Si bivides in Sardigna o frecuentadas a s’ispissu in s’ìsula est seguru chi bos seis abigiados chi belle perunu si permitet de ghetare su binu o sa birra cun sa manu a travessu o de pònnere su pane in sa mesa fundu a susu, pro ite sos chi sunt papende paris cun bois, seguru chi non li sagradat su chi sis faghende. Difatis est unu sinnu de malarespetu mannu, chi non benit atzetadu dae nemos.

Ma un’àtera cosa chi non tocat a fàghere mancu pro brulla est cussa de rugrare sas posades in sa mesa: in Sardigna comente medas partes de s’Itàlia meridionale,  est maleducazione e sinnu de pagu respetu in sos cunfrontos de sa religione pònnere sas posadas una in pitzu de s’àtera in sa meda. Medas pensant difatis chi pertet male.

Segundu sa traditzione, difatis, sas posades non devent mai èssere rugradas ca sa forma a X ammentat s’iscravamentu, tando sos tormentos patidos dae Gesùs Cristu. Pro respetu si diat dèvere evitare de fàghere sa Rughe in sa mesa, francu chi custa non serbat pro dare donu a su Sennore.

Unu àteru creìngiu,, imbetzes, est ligadu a s’època de sas Cortes e de sos ispuntinos. A s’ispissu, difatis, capitaiat chi sutzediant brigas intre sos invitados, una “rugrada”, apuntu, de ispadas. Fàghere rugrare sas posades, duncas, diat pòdere causare brigas e discussiones, segundu sa traditzione antiga.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Sardigna e Corsica: duas ìsulas sorres unidas dae s’istòria, sa natura e s’identidade

Divididas dae solu dòighi chilòmetros de mare, Sardigna e Corsica cumpartzint meda de prus de una parte de Mediterràneu. Custas duas ìsulas mannas , una italiana e s’àtera frantzesa, sunt ligadas dae raighinas antigas, paesàgios chi si assimizant e una identidade culturale forte chi affundat sas orìgines suas in unu passadu cumune.

In su cursu de sos sèculos, Sardigna e Corsica ant cumpartzidu eventos polìticos e dominatziones chi si assimizaiant. Ambas duas fiant bistadas
populadas dae nuràgicos e torreanos – tziviltades megalìticas chi ant fraigadu turres de pedra cun funtziones de defensa e de credu – e chi pustis ant connotu sa presentzia de sos Fenìtzios, de sos Romanos e de sos Pisanos.

Dae su puntu paesagìsticu, sas duas ìsulas s’assimìzant in manera ispantosa. Ambas duas oferint montes agrestes, costeras taghientes, buscos de elighes e suerzu, playas biancas e unu mare cristallinu. Sas Buccas de Bonifàtziu, bratzu de mare istrintu chi ddas dividit, est una de sas zuras marinas prus faschinosas e bentosas de su Mediterràneu, riccas de biodiversidade e amparada dae riservas naturales in ambas duas costeras.

Fintzas in sa cultura, sas affinitades sunt importantes. Sas duas ìsulas mantènent traditziones linguìsticas e populares fortes: su corsu e su sardu apartènent a sa matessi famìllia linguìstica romàntzia e presentant assimigliantzias in sa fònetica e su lessicu sorprendentes . Sa mùsica populare e sos cantos polifònicos testimònziant custu lìgamine, gai comente sas festas religiosas, sos costùmenes traditzionales e s’artesanadu, in ue su lignu, sa suerzu e sos tessidos sunt protagonistas cumunes.

Sos sardos e sos còrsos cumpartzint fintzas una trassa carateriale chi si reconoschet: orgòlliu, atzàpu a sa terra propria e ispìritu indipendente. Ambas duas populatziones tenent una istòria de resistèntzia culturale e de defensa longa de s’autonomia insoro, medas bortas in cuntierra cun sas autoridades tzentrales.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”