A Buddusò su 5 e 6 de mese e ladàmine torrat s’apuntamentu de s’atongile de Artes in Carrera, una manifestatzione devènnida in is annos unu de is apuntamentos printizpale de s’atòngiu in su Montagudu.

Unu bellu programa, unu percursu fatu de s’arte, s’istòria, s’artesania, s’archeologia, su folclore e dulcis in fundo, sa mustra subra is Durches in Sardigna organizada dae s’assòtziu “Sa coghina de sas matriarcas” .

Non solu una chirca subra sa durcheria de Buddusò, comente “s’aranzada” diferente dae cudda nugoresa, o cuddos ismentigados comente “ sa imballa”, ma una mustra chi at a donare ispàtziu a una rapresentàntzia manna de totus is durches de sa Sardigna.

Ligados a sa mustra s’ant a tènnere diversos laboratòrios sighidos dae professionistas mannos, dae sa decoradura de is pistocos sardos, dedicadu a is pipios, a incuru de Laura Mastrella e Anna Maria Sarritzu chi at a iscoviare is tècnicas e is retzetas. In prus ant a partetzipare a s’eventu maistras e matriarcas de totu sa Sardigna, giornalistas e espertos gastronòmicos.

Ocannu sa manifestatzione est dedicada a is tzentenàrios de Buddusò. Unu progetu chi s’at a contivigiare in sa realizatzione de murales particulares chi ant a rapresentare in sas bias de su tzentru istòricu òmines e fèminas buddusoinas chi ant lòmpidu su traguardu importante de su sèculu de vida devenende testimòngios istraordinàrios de un’època signada dae gherras, iscobertas e innovatziones.

“Sos murales – afirmat s’assessore de sa Cultura Tomaso Tuccone -, unint duos aspetos. Dae un’ala s’arte chi a traessu is pinturas contat calicuna cosa, dae s’àtera unu de is tretos printzipales de sa comunidade nostra: sa longevidade. Dae su 1985 a oe Buddusò at tentu 25 tzentenàrios, comente resurtadu de un’elevada calidade de sa vida”.

Pro custu motivu – ispiegat Maria Antonietta Mazzone de “Sa coghina de sas matriarcas”, s’assòtziu at a dedicare a totu sa bidda, ma mescamente a is de norant’annos “su cumbidu” comente augùriu de vida longa.

Su betzu prus mannu presente at a tènnere s’onore de donare su corpu de tùturu a sa turta selargina, ponte ideale intre sa cultura de sa durcheria dae su nord e su sud Sardigna.

A parte is durches tìpicos de Buddusò, comente “sos pinos” e “s’aranzada” , s’at a pòdere tastare sa turta de sos isposos, un’òpera de arte de Annamaria Sarritzu “drucera” de Cuartu Sant’Aleni. Una turta monumentale, chi benit fata mescamente in ocasione de sa coja selargina, a base de mèndula e prena de crema de tzùcaru.

Su cumbidu at a èssere ofertu in sa pratzita de sa Comuna Betza, una pratza antiga in ue a unu tempus si riuniant is abitantes de Buddusò batende si dae domo “sa cadrea” pro assistire a is garas de is poetas , a is càntigos a chiterra e a àteros ispetàculos de sa festa.

S’iscola frantzesa de s’aggregamentu Nitting-Voyer-Hermelange, posta in sas campagnas prenas de espressione a costazzu de Sarrenbourg, Mosella, in sa parte norti orientale sa Frantza, at dae pagu tempus accollidu battoro istudiantes novos in su corpus de sos istudiantes. Ma bi est una particularidade chi non si podet creere: custos istudiantes non sut umanos, ma battoro berbeghes prenas de gratzia.

John Deere, Valeriane Deschamps, Phil Tondus e Marguerite Duprès, sunt sas berbeghes chi ant acciappidu logu in sas aulas de s’iscola, in d’una protesta prena de intriscu contra sas regulas chi amminettaiant sa serrada de classes cun d’unu numeru mancante de istudiantes.

Sa situassione fit critica: su ministeru de s’istrutzione frantzesu aiat istabilidu chi po mantennere funtzionante sa cuinta de s’iscola elementare in su mese de capidanni, sos tres comunes teppiant tennere a su nessi 98 iscrittos. Bell’e gai, su numero de sos istudiantes fit firmu a 94.

Po binchere custa porfia, su sindigu prenu de inzeniu e s’uffitziu iscolasticu ant dezisu de leare in prestitu battoro berbeghes dae unu gentile massaju de su logu. Donzi berbeghe est bistada trattada cun sa mattessi guera de un’istudiante beru: est bistada assinzada a issas una famiglia adottada, unu indiritzu e puru una data de naschida. Sos particulares sunt bistados controllados cun meda attentzione e sos dossier finidos sunt bistados
mandados a su Ministeru de s’istrutzione, cun s’azzudu e sa collaboratzione de s’uffitziu de su comune.

Ma pro itte berbeghes? Commente ispiegat Loic Firtion, presidente de s’assotziu de sos babbos e sas mamas,” a differentzia de sas berbeghes, sos pitzinnos non tepent essere trattados commente numeros”. Custa movida disabbuda at battidu unu nuntzu forte meda supra su bisonzu de trattare sos istudiantes cun sentidu chi benit dae intro e individualidade, imbetzes chi los relegare a tzifras simples in d’unu fozu de calculu.

S’accollidura riservada a sas berbeghes dae parte de sos istudiantes beros est bistada carda meda e prena de ispiritu. Sos cumpanzos de classe ant preparadu cartellos de benennidu e ant creadu unu chintu pitticcu fora de s’iscola, in manera chi sas berbeghes poderent passare su tempus insoro in trancuillidade cando fint in iscola.

Custa protesta disabbuda , non solu at postu s’attentzione supra sa situassione critica de sas iscolas de campagna, ma at puru promovidu unu nuntzu de incluisione e rispettu po donzi membru de sa comunidade iscolastica, umanu o animale chi siat.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22