Unu viàziu piticu intre sos Binos Sardos Prus Nodidos.

Sa Sardigna est una de sas regiones de binàrias prus ammaghiantes de Itàlia, un’ìsula dae s’istòria millenària in ube su binu nàschet dae su faveddu continu intre mare, bentu e terra. Sos binos sardos prus nodidos sunt s’issida berà de cust’iscrocca ùnica e de sas variedades suas autoctonas, meda de sas cales non esistint in àteros logos.

Su prus famadu est su Cannònanu de Sardigna, ruju sìmbolu de s’ìsula, ispartu mescamente in Barbàgia e Ozzastra, connottu pro s’istruttura sua, sos nuscos de frutos rujos maduros, ispètzias e mata mediterrànea e pro su ligàmene cun sa bezzesa de sas populatziones locales. Intre sos biancos si annodittat su Vermentinu de Gaddura DOCG, s’ùnicu binu sardu a denominatzione de orìgine controllada e garantida, friscu, sapidu e nuscadu, nàschidu in un’iscrocca granìtica e bentosa chi dd’at donadu elegàntzia e mineralidade.

In su sud-ovest de s’ìsula s’affirmat su Carignanu de su Sulcis, a bortas contipizadu subra de bìnzas antigas a arboreddu a curtzu a su mare, unu ruju cadriu e modde, cun tanninu galanosu e cun nuscos de fruta iscura e ispètzias. Meda difùndidu in su tzentru-sud est su Monica de Sardigna, unu binu traditzionale, pagu tànnicu e de buffada fàtzile, cun nuscos de cariasa e frores, ideale pro sa coghina de donzi die.

Intre sos biancos istòricos bi est su Nuragus de Casteddu, una de sas variedades de vide prus antigas de s’ìsula, forzis introdùida dae sos Fenicios, chi donat binos lèbios e friscos, ligados a su connottu de sos massajos. Prus cumpressa e delicada est sa Malvasia de Bosa, prodùida in s’adde de su Temu, unu binu aromàticu chi podet èssere siccu o durche, cun notas de frores, de mendùla e mele, figura de una produtzione artesana de balore mannu.

Unu casu ùnicu in su panorama italianu est sa Vernàccia de Aristanis, binu biancu ossidativu afinuadu suta unu velu de frementu, cadriu e fungudu, cun nuscos de fruta sica, ispètzias e mendùla ranchida. A costazu de custos nùmenes istòricos cumparint variedades comente su Bovale, o Muristellu, chi dat binos fraigados e potentes, e su Torbadu de L’Alguer, variedade rara torrada a agatare in sos ùrtimos annos, capatze de espressare biancos elegantes, friscos e minerales.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22 

Sas Prendas Arkeològicas de Cràbas ant a èssere sas printzipales in Danimarca.

Unu pùbbricu meda e abbizosu at pigadu parte giòvia coladu a s’Istitutu italianu de Cultura de Copenaghen a s’addobiu dedicadu a sas prendas arkeològicas de Cràbas e a su Parcu arkeològigu naturale de su Sinis, cunfirmande s’interèssu forte internatzionale pro s’istòria e s’identidade de sa
Sardigna. S’initziativa, insertada in s’abbenimentu “Sardigna: s’istòria, sa trama” e fatta gràtzias a sa collaboratzione intre assòtzios culturales e
istitutziones, at rapresentadu una occasione importante de faveddu po bandire su patrimòniu sardu in fora de s’isula.

Sa serana at postu in lughe cantu siat importante contare sa Sardigna a foras de sos assettios regionales e natzionales, non solu comente logu turìsticu ma comente logu de tziviltades antigas, de iscobertas arkeològicas de importu internatzionale e de connottos culturales ancora arradigadas in manera funguda in su presente.

Po mesu de su contu de sos logos printzipales de su Sinis, dae Tharros a sa zura arkeològiga de Mont’e Prama, passande pro museos e logos chi
rappresentant s’iscrocca, su pùblicu danesu at pòtidu cumintzare unu viàzu ideale intre coladu e presente, cumprendinde su balore universale de unu
patrimòniu chi non apartenet solu a sa Sardigna ma a totu su cadinu de su Mediterràneu.

Accanta a s’arkeologia, logu meda est bistadu dedicadu fintzas a sas issidas artìstigas de oe, dae su tzinema a sas artes immaginativas fintzas a sa
mùsica, evidentziande comente sa cultura sarda non siat un’erèntzia cristallizzada in su tempus coladu ma una realidade bìva, capatze de si rennovare e faeddare cun su presente. Custu intrizu intre istòria e moda afortigat su nuntzu de una Sardigna chi cambiat, cabosa de sas raighinas suas e a su matessi tempus aberta a su mundu.

Abbenimentos comente custu dimustrant s’importu de sa cooperatzione intre istitutziones, assòtzios culturales in su fraigare caminos de balorizatzione cumpartzidos e chi durant. Leare sa cultura sarda a su forastigu cheret nàrrere difatis afortigare sos ligàmenes cun sas comunidades internatzionales, favoressere sa connoschèntzia pare-pare e dare unu contribbudu a una diplomàtzia culturael fundada subra su rispetu e s’iscàmbiu.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”