Unu tempus de isporu e accottu at imboligadu Valledoria, inube sa comunidade si est affacchiada po narrere “No” a sa violentzia, pustis de sos attentados graves fattos cun su fogu, chi ant corpadu sa filigresia de su Cristu Re e su ex parracu suo, don Frantziscu Mocci.

Chentinajas de fideles ant partetzipadu a una proffiscione in sas bias de sa bidda, chi est finida cun d’una Missa tzelebrada in su palattu de s’isport, dae su piscamu de Tempio-Ampurias, Roberto Fornaciari. In su mentres de sa celebratzione, su Piscamu Fornaciari at diritzadu un’appellu dae su coro a sa comunidade, imbidande chie tenzat notissias chi serbant, a faeddare cun sas autoridades.

Sas peraulas suas ant evidentziadu s’apprettu de faghere lughe supra cantu est sutzessu. Sa Missa est bistada unu momentu de consideru e de isperantzia, ma puru po bistare accanta a don Frantiscu Mocci, chi est bistadu iscuttinadu dae s’accadessimentu. Pustis de essere bistadu mira de paritzos accadessimentos de intimidassione, su parracu at dassadu sa ghia de sa filigresia, tuccande in d’una attera comunidade. Su Piscamu at creffidu dare a sos chi funt presentes sos saludos de s’ex parracu.

Sa bessida a campu at bidu sa partessipatzione de casi dughentas pessonas, unu signale forte de unione e resistenzia contra sa violentzia. Sas fraccas azzesas in su mentres de sa proffiscione ant lughizadu sas carrelas de sa bidda, mustrande sa volontade de no si apprigare a sa timoria. In su mentres de sa preiga, su piscamu at evidentziadu s’importantzia de accomettare sas difficultades cun corazu e ispiritu de unidade. At imbidadu sos fideles a no si arrendere a s’annuzu, ma a impittare custa crisi comente un’opportunidade po affortigare sos ligamenes de sa comunidade e tribagliare imparis po su bene de tottus.

S’incorazamentu a addurare unidos est bistadu accollidu cun emossione meda dae sos presentes, chi ant bidu in sa celebratzione unu puntu de tuccada po unu caminu novu de paghe e appaghiamentu.

In su mentres sas scruccullas sunt andande a daenanti. Sos aberguadores sunt chircande de assebertare sos responsabbiles, controllande donzi minimu elementu chi potat faghere lughe supra sas resones e supra chie at fattu custos crimenes. Sas autoridades de su logu e sa comunidade ant espressadu accottu prenu a sa politzia, cunfirmande sa netzessidade de faghere craresa.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22