Stonehenge, su famosu logu megaliticu in su mesudie de su Rennu Unidu, tiat podere iscopiare unu capitulu novu de s’istoria millenaria sua gratzias a sa Luna. No solu cona de affilamentu de su sole, su monumentu tiat podere essere bistadu progettadu fintzas po rispondere a unu affilamentu pretzisu de sa Luna. Sa cunfirma de custa supposissione s’ispettat po Bennarzu 2025, cando bi at essere su lunistizio majore, unu abbenimentu raru chi bi est donzi 18,6 annos.

S’archeoastronomo Ruggles at evidentziadu comente Stonehenge si tiat podere affilare in manera perfetta cun su lunistizio, unu fenomenu chi si assimizat a sos solstizios de su sole, ma chi est ligadu a sas posissiones urtimas de sa Luna.

Su lunistizio abbennit cando sa Luna inseat sa fressione pius manna o pius pitticca, bessinde in su puntu pius artu o pius bassu de sa ròdia sua e toccande sos puntos de artziada pius attesu. Custu abbenimentu, si at essere cunfirmadu, tiat essere una proa importante meda de sa capatzidade de sos antigos fravicantes de abbaidare e cumprendere sos meses de sa Luna cun d’una pretzisione chi assuprit.

S’archeoastronomu Giulio Maglide de su Politennicu de Milano at ispiegadu chi su fenomenu de sa Luna prena pius accurtzu a su solstizio de jerru tenet mancari unu signifficu de torrare a bida, e chi propriu su 13 de bennarzu de su 2025 si prenettat s’affilamentu perfettu cun su rettangulu formadu dae sos megalites foranos a su ziru de Stonehenge. Sa

Luna at a naschere in mesu de duas de custas pedras, creande un’effettu ispettaculare chi tiat podere cunfirmare sas ideas de sos istudiosos.

Sas figuras e sos datos regortos cussu die ant essere de fundamentu. Clive Ruggles at a ghiare una truma de espertos de sas Universidades de Oxford, Leicester e Bournemouth, cun s’azzudu de sa Royal Astronomical Society e de s’English Heritage. Sa truma, giai faghidora in sas scruccullas supra su campu dae beranu passadu, at a sighire a reccollere sas proas fintzas a sa metade de su 2025.

Si su fenomenu de su lunistizio at essere documentadu comente si prevedit, Stonehenge at a mustrare po un’attera borta de essere no solu un’opera mastra de s’inzegneria antiga, ma puru unu monumentu chi reflettit s’annanghidura funguda de sos fravicantes suos cun sas fases de su chelu, aggiunghinde un’atteru tasseddu a su misteru e su ammaju de su logu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22

Smartphone e minores: sas indittaduras noas de sa Sotziedade Italiana de Pediatria e s’importu de un’ impreu sciente.

Sa “Sotziedade Italiana de Pediatria” at ispainadu racumandatziones noas subra s’impreu de sos dispositivos digitales dae parte de sos minores, presentendelas in Senadu in su mentres de sos Istados Generales de sa Pediatria.

Sas indittaduras imbidant a cansiare s’intrada chentza controllu a Internet in antis de sos 13 annos, a differrere s’impreu de su smartphone personale a su mancu fintzas a custa edade e a allonghiare s'impreu de sos social media, fintzas a sos 18 annos, in ube sa leze nde permitat s’impreu a comintzare dae sos 13.

Segundu sos espertos, un’amigantzia meda precosa cun smartphone, tablet, videojogos e prataformas social esponnent sos pitzinnos a arriscos mannos, derettu e in tempus longu. Intre sos perìgulos printzipales bi sunt tzitados s’atzessu chenza cuntrollu a cuntenutos malos, sa possibilidade de isvilupare cumportamentos imbistos e s’efetu subra s’isvilupu mentale, emotivu e relatzionale.

S’infàntzia e s’adulescèntzia sunt mamentos in ue su cherbeddu est ancora in prenu cambiamentu e un’impreu digitale intensu podet cotulare cun protzessos de fundamentu comente s’atentzione, sa capatzidade de cumprendere, s’autoregolatzione emotiva. Sas racumandatziones non si alindant a su tema de s’edade. Imbidant puru a ischìvare s’impreu de sos dispositivos in su mentres de sos bustos e in antis de andare a dromire, mamentos de sa die chi devent èssere dedicados a sas relatziones familiares, a su pasu e a sa regulatzione fisiològicas.

Si cussizat de faghere atividades a s’abertu, isport, letura e giogu creativu, istrumentos de fundamentu pro accotzare unu isvilupu ecchilibradu e pro cuntrastare sa assediosidade ligada a s’abbusu de ischermos.

S’annoamentu mustrat comente s’efetu de sos istrumentos digitales subra sa crèschida de sos minores siat oramai unu tema tzentrale in sa chirca iscientìfica, ispainande sa netzessidade de lìnias de ghia craras pro famìllias, iscolas e operadores sanitàrios.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”