Stonehenge, su famosu logu megaliticu in su mesudie de su Rennu Unidu, tiat podere iscopiare unu capitulu novu de s’istoria millenaria sua gratzias a sa Luna. No solu cona de affilamentu de su sole, su monumentu tiat podere essere bistadu progettadu fintzas po rispondere a unu affilamentu pretzisu de sa Luna. Sa cunfirma de custa supposissione s’ispettat po Bennarzu 2025, cando bi at essere su lunistizio majore, unu abbenimentu raru chi bi est donzi 18,6 annos.

S’archeoastronomo Ruggles at evidentziadu comente Stonehenge si tiat podere affilare in manera perfetta cun su lunistizio, unu fenomenu chi si assimizat a sos solstizios de su sole, ma chi est ligadu a sas posissiones urtimas de sa Luna.

Su lunistizio abbennit cando sa Luna inseat sa fressione pius manna o pius pitticca, bessinde in su puntu pius artu o pius bassu de sa ròdia sua e toccande sos puntos de artziada pius attesu. Custu abbenimentu, si at essere cunfirmadu, tiat essere una proa importante meda de sa capatzidade de sos antigos fravicantes de abbaidare e cumprendere sos meses de sa Luna cun d’una pretzisione chi assuprit.

S’archeoastronomu Giulio Maglide de su Politennicu de Milano at ispiegadu chi su fenomenu de sa Luna prena pius accurtzu a su solstizio de jerru tenet mancari unu signifficu de torrare a bida, e chi propriu su 13 de bennarzu de su 2025 si prenettat s’affilamentu perfettu cun su rettangulu formadu dae sos megalites foranos a su ziru de Stonehenge. Sa

Luna at a naschere in mesu de duas de custas pedras, creande un’effettu ispettaculare chi tiat podere cunfirmare sas ideas de sos istudiosos.

Sas figuras e sos datos regortos cussu die ant essere de fundamentu. Clive Ruggles at a ghiare una truma de espertos de sas Universidades de Oxford, Leicester e Bournemouth, cun s’azzudu de sa Royal Astronomical Society e de s’English Heritage. Sa truma, giai faghidora in sas scruccullas supra su campu dae beranu passadu, at a sighire a reccollere sas proas fintzas a sa metade de su 2025.

Si su fenomenu de su lunistizio at essere documentadu comente si prevedit, Stonehenge at a mustrare po un’attera borta de essere no solu un’opera mastra de s’inzegneria antiga, ma puru unu monumentu chi reflettit s’annanghidura funguda de sos fravicantes suos cun sas fases de su chelu, aggiunghinde un’atteru tasseddu a su misteru e su ammaju de su logu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22

Sardigna e Corsica: duas ìsulas sorres unidas dae s’istòria, sa natura e s’identidade

Divididas dae solu dòighi chilòmetros de mare, Sardigna e Corsica cumpartzint meda de prus de una parte de Mediterràneu. Custas duas ìsulas mannas , una italiana e s’àtera frantzesa, sunt ligadas dae raighinas antigas, paesàgios chi si assimizant e una identidade culturale forte chi affundat sas orìgines suas in unu passadu cumune.

In su cursu de sos sèculos, Sardigna e Corsica ant cumpartzidu eventos polìticos e dominatziones chi si assimizaiant. Ambas duas fiant bistadas
populadas dae nuràgicos e torreanos – tziviltades megalìticas chi ant fraigadu turres de pedra cun funtziones de defensa e de credu – e chi pustis ant connotu sa presentzia de sos Fenìtzios, de sos Romanos e de sos Pisanos.

Dae su puntu paesagìsticu, sas duas ìsulas s’assimìzant in manera ispantosa. Ambas duas oferint montes agrestes, costeras taghientes, buscos de elighes e suerzu, playas biancas e unu mare cristallinu. Sas Buccas de Bonifàtziu, bratzu de mare istrintu chi ddas dividit, est una de sas zuras marinas prus faschinosas e bentosas de su Mediterràneu, riccas de biodiversidade e amparada dae riservas naturales in ambas duas costeras.

Fintzas in sa cultura, sas affinitades sunt importantes. Sas duas ìsulas mantènent traditziones linguìsticas e populares fortes: su corsu e su sardu apartènent a sa matessi famìllia linguìstica romàntzia e presentant assimigliantzias in sa fònetica e su lessicu sorprendentes . Sa mùsica populare e sos cantos polifònicos testimònziant custu lìgamine, gai comente sas festas religiosas, sos costùmenes traditzionales e s’artesanadu, in ue su lignu, sa suerzu e sos tessidos sunt protagonistas cumunes.

Sos sardos e sos còrsos cumpartzint fintzas una trassa carateriale chi si reconoschet: orgòlliu, atzàpu a sa terra propria e ispìritu indipendente. Ambas duas populatziones tenent una istòria de resistèntzia culturale e de defensa longa de s’autonomia insoro, medas bortas in cuntierra cun sas autoridades tzentrales.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”