Su “Pugile” de Mont’e Prama, una de sas istatuas pius mannas de sos zigantes sardos, ch’est bistada leada a Madrid po essere esponnida in su Museu Archeologicu Natzionale(MAN) dae su 17 de cabudanni 2024 a su 12 de bennarzu 2025. Custa istatua istravanada fatta de pedra e’ carchina, arta duos metros e mesu e cun affettu allominzada “Manneddu”, at essere istranzu de onore de s’esposissione.

Testimonia de sa tzivilitade nuragica, su pugile arrivat dae su seculu VII a.C., e sa presentzia sua in Ispagna sinzat unu momentu mannu de rilievu culturale po s’archeologia sarda.

Sos Zigantes de Mont’e Prama sunt bistados iscopertos po casu in su 1974 in Cabras, in Sardegna. Custu accattu est bistadu s’iscoperta pius de signifficu in Italia. In su mentres de sos iscavos funt bistados recuberados casi 5.178 cotzos de istatuas, dae sas cales est bistadu possibile torrare a fraigare 28 figuras monumentales, chi interpretant pugiles, arceris e sordados. In mesu de custas, 16 sunt pugiles, contizande puru s’istatua chi como est esponnida in Madrid. Pustis de unu protzessu de accontzu longu e delicadu, fattu dae su 2007 a su 2011 in Tattari, sas istatuas sunt torradas a essere sos modellos de sa grandesa de sa tzivilidade nuragica.

Paris cun s’esposissione de su pugile, in cabudanni bi at essere fintzas un’addobiu iscientificu dae su titulu “Ispagna,Sardigna e Mundu Egeo in su Mediterraneu Antigu”. S’addobiu at a biere s’intzidida de istudiosos italianos e ispagnolos, chi si ant a cumparare supra de temas de sa tzivilidade nuragica, sos cambios de su negossiu intra s’Egeo e su Mediterraneu, e sa cultura talaiotica de sas isulas Baleares.

Custo addobios accademicos sunt un’occasione importante po iscumbattare sos incastros culturales e de su negossiu chi ligaiant sas isulas de su Mediterraneu in s’antichidade, evidentziande su rolu tzentrale de sa Sardigna in sos cambios de custas tzivilidades antigas. S’esposissione e s’addobiu de Madrid offerrint a su pubbricu ispagnolu un’opportunidade unica po iscoperrere e devuccare sa connoschentzia de sa tzivilidade nuragica, chi fit naschida in Sardigna intre su XVIII e su II seculu a.C. Custos istravanados gherreris isculpitos in sa pedra e’ carchina, cun sas armas e armaduras insoro, testimonzant sa potentzia e cumplessidade de sa cultura nuragica.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22

Emergèntzia pro Manuel Desogus: serbit azzudu pro su trazu mèicu in Sardigna

Dae sa Sardigna arribat un’apellu urgente e disisperadu pro torrare a domo Manuel Desogus, unu zòvanu de 38 annos naschidu in s’Ìsula, como coberradu in cunditziones graes, ma istabiles, in sa teràpia intensiva de s’ispidale Charité de Berlinu. Sa situatzione de su zòvanu, chi dae prus de dòighi annos bivet e tribagliat in Germània, est drammàtica e ponet a proa tosta sa famìllia, ancora sinzada dae sa pèrdida de sos genitores de Manuel.

Duos meses a como Manuel est istadu corpidu dae un’infetzione cardìaca grae meda chi at dannadu in manera irreversìbile duas valvulas de su coro. A custa cunditzione si est azzunta una ischemia, trombosi e àteras cumpricatziones chi ant fatu divennere su cuadru clìnicu crìticu meda.
Mancari sa gravidade, de sa situatzione sos mèigos cunsìderant istabiles sas cunditziones suas, ma su zòvanu s’agatat a tesu dae sa terra e sa famìllia
sua, cumpletamente solu a afrontare una batalla difitzile e ispramosa.

Ignàtzia, sa tia sua, est s’ incarricada de sa famìllia e at ispainadu s’apellu cun s’isperantzia de tennere solidariedade. Contat chi Manuel, sempre allègru e prenu de vida, non tenet prus sa fortza ne sas resursas emotivas e fìsicas pro accomettare custa proa a tesu dae sa Sardigna. Sa pèrdida de sos genitores at lassadu unu boidu mannu, e commo sos parentes prus istrintos sunt abarrados solu issos, cun su disìzu de pòdere èssere in costazos suos in unu mamentu gai delicadu e detzisivu pro sa vida sua.

A cumplicare meda sa situatzione bi est unu problema burocràticu de non pagu contu: a pustis de annos de traballu a s’esteru, Manuel non tenet prus un’assicuratzione sanidària ativa. Custu impedit a s’ispedale tedescu de coberrere sas ispesas de sas curas, faghinde divennere netzessàriu un’interventu istravanadu pro lu faghere torrare in Itàlia.

S’unica solutzione possìbile est de ordiminzare unu trazu mèigu amparadu, dae sa teràpia intensiva tedesca a sa teràpia intensiva in Sardigna, cun meigos ispetzializados chi siant capatzes de garantire s’azzudu de sa vida in su mentres de su biàziu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”