Sa Cunferèntzia Aberta de sa limba sarda est istada organizada in aplicatzione de s’art. 6 de sa LR 22/2018, chi previdet chi sa Regione organizet una (Cunferentzia aberta pro sa lìngua sarda, su catalanu de S’Alighera e su tataresu, gadduresu e tabarchinu, comente trastu de impèllida, initziativa e partetzipatzione a sa definitzione de is lìnias de indiritzu e a sa valutatzione de is resurtados cunsighidos. Sa Cunferèntzia naschet comente  bisòngiu de cunfrontu intre is vàrios atores de sa polìtica linguìstica regionale.

“Colamus dae una fase teòrica legislativa in fines a una fase atuativa, at naradu aberende is traballos, s’assessore regionale de sa Pùblica Istrutzione, Andrea Biancareddu. Unu grandu isfortzu de s’assessoradu e de totu s’iscuadra, ma mescamente sa  voluntade polìtica manna de trasformare su chi fiat unu bisu in una realidade. Giùghere sa lìngua sarda in is iscolas, in is isportellos linguìsticos, in is mèdios de comunicatzione, tando in is giornales, in is tv e in is ràdios. Fàghere connòschere s’identidade nostra, s’identidade de unu pòpulu e fintzas sa lìngua. Ethnos, chi cheret nàrrere pòpulu in sentidu ampru, no est petzi su de èssere pilioro o pilinieddu, ma apartènnere a una ratza, a sa cultura nostra, is orìgines nostras e is costumàntzias nostras, is poesias nostras e is cantzones nostras, s’enogastronomia nostra.

Duncas sa lìngua est s’istraordinàriu mèdiu de locomotzione e de comunicatzione, de cuntatu intre is pòpulos e tutelare is minorias, a las avalorare, a las pònnere in cunditzione de interagire intre issas, at sighidu Biancareddu. Sa Regione Sardigna dd’at fatu investende risursas e traballu. Dd’at fatu cun s’impinnu miu, chi nch’apo crèidu e de totus is collaboradores meos. Duncas custu est unu grandu resurtadu. Ispiegare su sardu podet èssere finas terapèuticu, podet giuare pro is livellos de aprendimentu de is pitzocos in is iscolas. Amus formadu is insegnantes.

Como no andant prus is pensionados o is mannois pro faeddare su dialetu. Como andant insegnantes chi ant fatu su cursu cun sa tzertificatzione C1 chi nos giughet a unu livellu belle de madrelìngua. Duncas b’est istadu unu brincu de calidade mannu. S’àtera proposta mea at a èssere su de insegnare s’istòria sarda. In is àulas finas a pagos annos no ant mai faeddadu de sa tziviltade de is nuraghes o de s’istòria sarda. Diat èssere unu mètodu pro disegnare s’istòria, mancari faeddende su sardu, chi podet èssere gadduresu, tabarchinu e tataresu, su catalanu est segugiare gasi is fìgios nostros e tènnere una cultura de su passadu issoro chi est s’identidade nostra, at concruidu Biancareddu”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Su “Pugile” de Mont’e Prama, una de sas istatuas pius mannas de sos zigantes sardos, ch’est bistada leada a Madrid po essere esponnida in su Museu Archeologicu Natzionale(MAN) dae su 17 de cabudanni 2024 a su 12 de bennarzu 2025. Custa istatua istravanada fatta de pedra e’ carchina, arta duos metros e mesu e cun affettu allominzada “Manneddu”, at essere istranzu de onore de s’esposissione.

Testimonia de sa tzivilitade nuragica, su pugile arrivat dae su seculu VII a.C., e sa presentzia sua in Ispagna sinzat unu momentu mannu de rilievu culturale po s’archeologia sarda.

Sos Zigantes de Mont’e Prama sunt bistados iscopertos po casu in su 1974 in Cabras, in Sardegna. Custu accattu est bistadu s’iscoperta pius de signifficu in Italia. In su mentres de sos iscavos funt bistados recuberados casi 5.178 cotzos de istatuas, dae sas cales est bistadu possibile torrare a fraigare 28 figuras monumentales, chi interpretant pugiles, arceris e sordados. In mesu de custas, 16 sunt pugiles, contizande puru s’istatua chi como est esponnida in Madrid. Pustis de unu protzessu de accontzu longu e delicadu, fattu dae su 2007 a su 2011 in Tattari, sas istatuas sunt torradas a essere sos modellos de sa grandesa de sa tzivilidade nuragica.

Paris cun s’esposissione de su pugile, in cabudanni bi at essere fintzas un’addobiu iscientificu dae su titulu “Ispagna,Sardigna e Mundu Egeo in su Mediterraneu Antigu”. S’addobiu at a biere s’intzidida de istudiosos italianos e ispagnolos, chi si ant a cumparare supra de temas de sa tzivilidade nuragica, sos cambios de su negossiu intra s’Egeo e su Mediterraneu, e sa cultura talaiotica de sas isulas Baleares.

Custo addobios accademicos sunt un’occasione importante po iscumbattare sos incastros culturales e de su negossiu chi ligaiant sas isulas de su Mediterraneu in s’antichidade, evidentziande su rolu tzentrale de sa Sardigna in sos cambios de custas tzivilidades antigas. S’esposissione e s’addobiu de Madrid offerrint a su pubbricu ispagnolu un’opportunidade unica po iscoperrere e devuccare sa connoschentzia de sa tzivilidade nuragica, chi fit naschida in Sardigna intre su XVIII e su II seculu a.C. Custos istravanados gherreris isculpitos in sa pedra e’ carchina, cun sas armas e armaduras insoro, testimonzant sa potentzia e cumplessidade de sa cultura nuragica.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22