Mesaustu, s’orìgine de una festa chi fundat sas raighinas suas in su paganèsimu

Ogna annu milliones de italianos dae sa tzitade a su sartu e a sas localidades turìsticas in chirca de unu pagu de friscura. Ma dae ue benit custa festa?
Pro traditzione custa die est dedicada dae is famìlias italianas a sas gitas foras de tzitade, e a sos ispuntinos in logu de mare, de monte, in s’oru de sos lagos, de sos rios o in sas domos de campagna. Ogna annu milliones de italianos dae sa tzitade a su sartu e a sas localidades turìsticas in chirca de unu pagu de friscura. Ma dae ue benit custa festa?
Cumentzamus a ispiegare su nùmene. In sardu Mesaustu cheret nàrrere pròpiu metade de austu, bidu ca sa festa ruet su 15, a metade de mese, in ocasione de una festa religiosa cristiana intèndida meda in Itàlia e in Sardigna, sa Festa de s’Assunta.
Su faeddu “Ferragosto”, chi in sardu si podet nàrrere fintzas “Ferraustu”, benit dae s’espressione latina Feriae Augusti (pasu de Augustu) e si riferit a una festividade istituida dae s’imperadore Augustu in su 18 a.C. chi s’agiunghiat a àteras festas chi giai esistiant in su matessi mese, comente sos Consualia. Cust’ùrtima festa ruiat in unu perìodu de pasu e de ispàssiu, e beniat dae sa traditzione de sos Consualia, ricurrèntzia chi tzelebraiant sa fine de sos traballos agrìculos, dedicadas a Conso chi, in sa religione romana, fiat su deus de sa terra e de sa fertilidade. S’antigu Ferraustu romanu, a parte sas finalidades de propaganda polìtica, aiat duncas s’iscopu de unire sas printzipales festividades de austu pro donare a sos massajos unu perìodu bastante longu de pasu. Custas dies de pasu, mutidas Augustali, serbiant a sos traballadores chi aiant provididu a messare e a triulare su trigu pro sa pasare e pro colare unu pagu de tempus de gosu cun sa famìlia issoro.
In Austu in totu s’Imperu s’organizaiant cursas de caddos, de boes, de àinos e de mulos, chi in custu perìodu non podiant èssere impreados pro traballare. In Itàlia custas traditziones antigas sighint a bìvere in medas manifestatziones populares comente su “Pàliu de s’Assunta” de Siena. Su faeddu “Pàliu” derivat de su tèrmine “pallium”, unu cantu de roba pretziada chi in sa Roma Antiga s’acostumaiat a la donare a sos binchidores de sas cursas de caddos. Fintzas in Sardigna si costumaiant a fàghere cursas de caddos in su mese de austu. In sa bidda de Àrthana, in Ogiastra, pro esèmpiu, sa traditzionale cursa de Austu, in ocasione de Sa festa de Santu Fisente, si naraiat “Su Pannu”, pròpiu in ammentu de su pretziosu prèmiu.
Su Ferraustu in printzìpiu ruiat su 1º de austu. Su cambiamentu si depet a sa Crèsia catòlica, chi at chèrridu fàghere cointzìdere sa ricurrèntzia cun sa festa religiosa de s’Assuntzione de Maria. Sa traditzione populare de sa gita turìstica, imbetzes, naschet durante su perìodu fascista. A cumentzare dae sa segunda metade de sos annos binti, pro Mesaustu su regìmene organizaiat, pro mèdiu de sos assòtzios de su “dopolavoro” e de sas vàrias corporatziones, medas gitas e biàgios. Custa costumàntzia fiat istada favorida dae s’istitutzione de sos Trenos populares ispetziales de 3ª classe, cun prètzios iscontados .
S’initziativa donaiat sa possibilidade fintzas a sas classes sotziales prus pagu ricas de bisitare sas tzitades italianas o de bìere is localidades marinas o montanas. S’oferta fiat limitada a sas dies 13, 14 e 15 de austu e cumprendiat duas fòrmulas: “Gita de una die ebbia”, non prus a largu de 100 km, e “Gita de tres dies” cun biàgios fintzas a 200 km.
Pròpiu pro custu motivu, custos trenos chi oferiant billetes a istracu baratu fiant istados torrados a batijare dae sa gente “Trenos de Ferraustu”.
Gràtzias a custas gitas populares, medas famìlias italianas aiat àpidu sa possibilidade pro sa primu bia de bìdere su mare, su monte e sas tzitades de arte; in prus, sende chi sas gitas non previdiant su papare, est nàschidu fintzas sa traditzione de su pràngiu a su sacu.
“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

© RIPRODUZIONE RISERVATA