Pro traditzione custa die est dedicada dae is famìlias italianas a sas gitas foras de tzitade, e a sos ispuntinos in logu de mare, de monte, in s’oru de sos lagos, de sos rios o in sas domos de campagna. Ogna annu milliones de italianos dae sa tzitade a su sartu e a sas localidades turìsticas in chirca de unu pagu de friscura. Ma dae ue benit custa festa?

Cumentzamus a ispiegare su nùmene. In sardu Mesaustu cheret nàrrere pròpiu metade de austu, bidu ca sa festa ruet su 15, a metade de mese, in ocasione de una festa religiosa cristiana intèndida meda in Itàlia e in Sardigna, sa Festa de s’Assunta.

Su faeddu “Ferragosto”, chi in sardu si podet nàrrere fintzas “Ferraustu”, benit dae s’espressione latina Feriae Augusti (pasu de Augustu) e si riferit a una festividade istituida dae s’imperadore Augustu in su 18 a.C. chi s’agiunghiat a àteras festas chi giai esistiant in su matessi mese, comente sos Consualia. Cust’ùrtima festa ruiat in unu perìodu de pasu e de ispàssiu,  e beniat dae sa traditzione de sos Consualia, ricurrèntzia chi tzelebraiant sa fine de sos traballos agrìculos, dedicadas a Conso chi, in sa religione romana, fiat su deus de sa terra e de sa fertilidade. S’antigu Ferraustu romanu, a parte sas finalidades de propaganda polìtica, aiat duncas s’iscopu de unire sas printzipales festividades de austu pro donare a sos massajos unu perìodu bastante longu de pasu.  Custas dies de pasu, mutidas Augustali, serbiant a sos traballadores chi aiant provididu a messare e a triulare su trigu pro sa pasare  e pro colare unu pagu de tempus de gosu cun sa famìlia issoro.

In Austu in totu s’Imperu s’organizaiant cursas de caddos, de boes, de àinos e de mulos, chi in custu perìodu non podiant èssere impreados pro traballare. In Itàlia custas  traditziones antigas sighint a bìvere in medas manifestatziones populares comente su “Pàliu de s’Assunta” de Siena. Su faeddu “Pàliu” derivat de su tèrmine “pallium”, unu cantu de roba pretziada chi in sa Roma Antiga s’acostumaiat a la donare a sos binchidores de sas cursas de caddos.  Fintzas in Sardigna si costumaiant a fàghere cursas de caddos in su mese de austu. In sa bidda de Àrthana, in Ogiastra, pro esèmpiu, sa traditzionale cursa de Austu, in ocasione de Sa festa de Santu Fisente, si naraiat “Su Pannu”, pròpiu in ammentu de su pretziosu prèmiu.

Su Ferraustu in printzìpiu ruiat su 1º de austu. Su cambiamentu si depet a sa Crèsia catòlica, chi at chèrridu fàghere cointzìdere sa ricurrèntzia cun  sa festa religiosa de s’Assuntzione de Maria. Sa traditzione populare de sa gita turìstica, imbetzes, naschet durante su perìodu fascista. A cumentzare dae sa segunda metade de sos annos binti, pro Mesaustu su regìmene organizaiat, pro mèdiu de sos assòtzios de su “dopolavoro” e de sas vàrias corporatziones, medas  gitas e biàgios. Custa costumàntzia fiat istada  favorida dae s’istitutzione de sos Trenos populares ispetziales de 3ª classe, cun prètzios iscontados .

S’initziativa donaiat sa possibilidade fintzas a sas classes sotziales prus pagu ricas  de bisitare sas tzitades italianas o de bìere is localidades marinas o montanas. S’oferta fiat limitada a sas dies 13, 14 e 15 de austu e cumprendiat duas fòrmulas: “Gita de una die ebbia”, non prus a largu de 100 km, e “Gita de tres dies” cun biàgios fintzas a 200 km.

Pròpiu pro custu motivu, custos trenos chi oferiant billetes a istracu baratu fiant istados torrados a batijare  dae sa gente “Trenos de Ferraustu”.

Gràtzias a custas gitas populares, medas famìlias italianas aiat àpidu sa possibilidade pro sa primu bia de bìdere su mare, su monte e sas tzitades de arte; in prus, sende chi sas gitas non previdiant su papare, est nàschidu fintzas sa traditzione de su pràngiu a su sacu.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Su tempus benidore no est una cosa a tesu o astratta: in meda casos est giai incumintzadu e creschet cun sas ingendras noas. Sas tecnologias de su tempus benidore ant a èssere arminzos de fundamentu pro istudiare, tribagliare, nàrrere e tènnere cura de su pranetta. Lu cumprendere dae pitzinnos cheret nàrrere èssere prus ammaniados a accomettare sas proas de cras cun curiosidade e cun seru.

Una de sas tennologias prus importantes est s’intellighentzia artifitziale, giai presente in sos telèfoneddos, in sos giogos, in sos programas de istùdiu e inis retzes sotziales. In su tempus benidore at a èssere semper prus impittada pro azzuare sa zente a imparare menzus, a mezzorare sa meighina, a fàghere sas biddas prus balidas e a favoressere su tribagliu de s’òmine, chena remendare  sa creatividade e su pensamentu crìtigu.

Un’àteru logu chi creschet in presse est sa robotica. Sos robòts de su tempus benidore no ant a èssere solu màchinas de s’industria, ma ant a azzuare in sos ispidales, sas iscolas, sas domos e in incarrigos de azzudu. Ant a pòdere fàghere tribaglios faticosos o perigulosos, lassande a sa zente prus tempus pro sas cosas creativas e pro sas relatziones.

Ant a tènnere un’ ammentu mannu fintzas sas tecnologias pro s’ambiente. Sas fortzas annoabiles, comente su sole e su bentu, sas maneras pro minimare s’impestadura e sas materias chi durant ant a èssere importantes  pro diffendere su pranetta. Sos piseddos ant a tènnere unu rolu  crae in s’isviluppu de azzudos tecnològicos chi podent firmare su càmbiu de su tempus.

Su tempus benidore at a èssere semper prus digitale puru pro mèritu de sa realidade virtude e de sa realidade aumentada. Custas tennologias ant a permittere de istudiare s’istòria andande in sos logos antigos, de imparare is iscientzias cun sas friguras e de si allenare in logos seguros e pare-pare. Imparare at a divennere un’iscarmentu  prus apprettante e ispassiosu. No ant a mancare sas cosas noas in s’ispàtziu e in sa manera de nàrrere.

Sos Satellites, sas bìas in s’ispàtziu e is retzes noas de collegamentu ant a fàghere su mundu semper prus ligadu, donande noas possibilidades de ischire e de tribagliare imparis a sa zente de àteros paisos. Sas tecnologias de su tempus benidore no sunt solu istrumentos, ma sunt responsabbilidade. Si s’impittant bene cheret nàrrere respetare sos àteros, diffendere sos datos personales e faghere  seperos bonos.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”