Sa Dop, istituida in su 1981, aiat àpidu deretu comente  sede tzentrale sa Sardigna, Macumere in s’ispetzìficu, tzentru printzipale de sa zona in ue fiat istadu prodùidu in printzìpiu su Casu Romanu “isolanu”.

Si mutit “Pecorino Romano”, ma si produet belle petzi in Sardigna. Semus faeddende de su casu prus famadu de su mundu, su de bator casos italianos prus bèndidu in su mundu.

Su nùmene est dèvidu in manera a sas orìgines suas. Custu casu si produca mescamente in su Làtziu e  fortzis fiat su prus famadu produtu de casaja a s’època de sos antigos romanos. S’istòricu Columella (I sèculu d.C.) nde faeddat in su tratadu suo “De Rùstica”.

Custu casu cun mìgias de annos a palas dae prus de unu sèculu est fatu fintzas in Sardigna e dae unos cantos deghènnios sa produtzione isolana at remplasadu cudda peninsulare. Su motivu originàriu de custu fatu naschet in su sèculu XIX e est prusaprestu crosidadosu.

In s’època de sa espansione màssima sua e de su grandu resessida sua su Romanu devenit de difìtzile produtzione in Roma e in su Làtziu. In su 1884 su sìndigu capitolinu proibit a sos “pizzicaroli” de fàghere salire su casu a s’internu de sos muros tzitadinos. Gasi sas casajas comintzant a s’organizare in su forabidda e in sos sartos, ue naschent sos primos caseifìtzios “modernos”. Custas limitatziones e sa crèschida de sa rechesta leat a sa netzessidade  de agatare territòrios noos acanta fàghere isvilupare sa produtzione. E ue si nono in Sardigna, terra de grandu traditziones agropastorales?

De gosi aiat comintzadu s’aventura de su Casu Romanu in s’Ìsula cun s’unione de sa grandu professionalidade de sos pastores sardos e de s’istòria millenària de custu produtu. Posca, in su segundu pustisgherra, sa Sardigna si fiat pigada belle totu sa “fita” de sa turta, arribbende a su 97% de sa produzione de oe. Sa Dop, istituida in su 1981 aiat àpidu in deretura comente asede tzentrale sa Sardigna, est a nàrrere Macumere, tzentru printzipale de sa zona in ue fiat istadu prodùidu in printzìpiu su Casu Romanu “isolanu”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Imbestu a unu furgone chi battiat dinari in s’Aurelia: iscupulada sa ghenga, undighi arrestos.

Sunt undighi sas pessonas arrestadas, tottas de su nugoresu e de edade cumpresa intre sos 33 e sos 54 annos, chi si pensat siant responsabbiles de s’imbestu armadu fattu su 28 de martzu passadu contra duos medios de sa Battistolli in s’Aurelia, accanta a San Vincenzo, in provintzia de Livorno. Unu corpu de tres miliones de euros, dinari destinadu a sas pesones, fattu intre die cun d’una assione paramilitare chi at abbolottadu sa zura: corpos de mitra, iscoppios, medios brusiados e una fuidura ordiminzada in tottu sos particulares. Solu po fortuna non bi sunt bistados mortos.

Noe arrestos sunt bistados fattos in Nugoro, unu accanta a Pisa- inube diat essere bistada posta sa base logistica de sa ghenga, e unu in Bologna. Sue de doighi de sos scruccullados, chi po su momentu est liberu,est bistadu compudadu.

Sos arrestados sunt pesadores e massajos, calicunu de issos giai connoschidu dae sos carabinneris po crimenes comente accrassadura e possessu de armas chentza autorissasione. Passados pius pagu de duos meses dae s’imbestu, sas scruccullas ant giuttu a connoschere s’identidade e arrestu de sa ghenga chi si pensat eppat fattu s’imbestu.

Elementu chi est sa crae de s’iscruccullu est bistadu s’accattu de unu billetteddu cun duos numeros de telefono, iscopertu in d’unu pazarzu isoladu in s’internu de sa Toscana, a 30 kilometros dae San Vincenzo. In su mentres de sos controllos fattoso a pustis de su corpu, sos carabinneris aiant iscopertu in cussu logu duos omines chi drommiant in mesu de sa paza: issos tian essere membros de sa ghenga armada. Cussos numeros ant permittidu de connoschere una retza fitta de cuntattos e comunicassiones, fattas cun telefoneddos betzos chentza connessione de datos e diffitziles de urminare.

Otto pessonas tiant aere partetzipadu de siguru a s’imbestu, mentres atteras tres si tiant essere occupadas de controllare sos movimentos de sos furgones chi battiant s’inari. Su bottinu, de casi tres miliones de euros, non est bistadu ancora acciappidu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22