Unu betzu de 71 annos, primu casu de colera in Sardigna de s’epidèmia de su 1973, est ricoveradu dae belle una chida in Casteddu in su repartu de Maladias infetivas de s’ispidale Santìssima Trinidade. Sas cunditziones suas sunt istàbiles e non presentat prus sìntomos.

Sa situatzione est in su repartu de s’Asl de Casteddu de acordu cun sa de Seddori, dae ue benit su malàidu. A comintzu fiat andadu a si fàghere bisitare dae una guàrdia mèdica de Àrbus (Sud Sardigna) pro istorbos gastrointestinales. At a èssere atuadu unu protocollu de tratzamentu, a contivìgiu de su servìtziu de Igiene pùblica, pro individuare sa cadena de contàgiu in su territòriu de provenièntzia de s’òmine. Cando est arribbadu a su repartu de Maladias infetivas, su pensionadu non fiat grave, sende chi aiat sìntomos lèbios dae diversos meses, paris cun una patologia crònica de s’istentina. “Est bastada una terapia reidratante prus un’antibiotica”, at naradu su primàriu Goffredo Angioni. “Sas cunditziones suas sunt megioradas, duncas dae su puntu de bista clìnicu su malàidu istat mègius. Fortzias at èssere dimìtidu in custas dies”. Su vibrione de su colera est istadu individuadu petzi sa chida colada, a pustis de sos esàmenes fatos a su malàidu.

In generale su perìodu de incubatzione de sa maladia est cùrtzia, “duas-chimbe dies”, ispiegat Angioni. “Su sìntomu clàssicu est sa diarrea; s’arribbat fintzas a 30-40 iscàrrigas a sa die, fintzas de prus, cun emissione de cantidades piticas casa ora”, agiunghet su primàriu de Maladias Infetivas. “Posca faghet a tènnere fintzas calicunu episòdiu de vòmitu, ma in generale non si tenet calentura”.

Su colera podet èssere fintzas asintomàticu. “In sos Paisos ue est endèmicu – comente Ìndia e Sud-est asiàticu – tres casos subra de bator non sunt sintomàticos”, sighit Angioni, chi ammentat sas cunditziones chi podent àere contribuidu a s’essida a campu torra de sa maladia. Unu fatore est su calore.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22