Ite ispinghet sos indivìduos de diversas èpocas istòricas a bìvere in comunidade? Comente naschent sas tzitades, comente interagint e pro ite benint abbandonadas? Custas sunt petzi unas cantas pregontas chi ant a èssere a su tzentru de su Sardinia Archeo Fèstival, un’eventu divulgativu subra de s’archeologia e non solu, chi ocannu lmpet sa de bator editziones suas, pessadu e organizadu dae s’assòtziu Itzokor.

Su Fèstival s’at a fàghere in Casteddu, acanta sos ispàtzios de su “Ghetto”, sa chenàbura 9 e su sàbadu 10 de làmpadas, e acanta s’ExMe de Carluforti su sàbadu 17 de làmpadas, cun una sèrie de addòbios chi ant a girare a fùrriu a su tema “Torrada a Itaca”. Sos organizadores sutalìniant chi at a èssere “una riflessione subra de sa tzitade mìtica omèrica, sìmbulu de biàgios e torradas, ma mescamente de sabiore e connoschimentu”.

“Su sedentarismu umanu, a su mancu partinde dae su Neolìticu, at portare s’òmine a benefitziare de sos privilègios de sa vida comunitària”, afirmant sos membros de Itzokor. “Ma pro ite amus seberadu custu caminu? Custa at a èssere sa prima pregonta chi amus a chircare de rispòndere in sa editzione noa de su Sardinia Archeo Fèstival. E posca, amus a afrontare totus sas àteras pregontas chi nde derivant: cando sunt istasos pesados sos primos tzentros de vida comunitària? Ite determinat s’organizatzione sotziale, polìtica, culturale e urbanìstica chi mutimus ‘tzitade’? Amus a chircare de cumprèndere fintzas comente una tzitade morit, comente unu tzentru urbanu s’isbòidat e ue finint sos abitantes suos. Amus a esplorare sas istòrias de sas fundatziones de tzitades famadas comente Cartàgine, sas dinàmicas de pòdere de sas tzitades etruscas e amus a chircare de cumprèndere ite est capitadu in sa Sardigna nuràgica o in su Mediterràneu cun s’arribu de s’Islam. Ma su Fèstival at a èssere fintzas un’oportunidade pro rèndere donu a sa tzitade de Casteddu, torrende a costrùere s’istòria sua de su Chimbighentos a sas ricostrutziones sutzessivas a sos bombardamentos de su 1943. L’amus a fàghere fintzas a traessu de sa letura de sos documentos pretziosos arrimados in sos archìvios tzitadinos. In su matessi tempus, amus a ghetare un’ograda subra de realidade prus piticas, chi nointames torrant a propònnere in  iscala minore sas dinàmicas de organizatziones polìticu-sotziales tìpicas de sos tzentros mannos, e nos amus a pedire si siat a beru netzessàriu faeddare de ‘burgos’ cando si tratat de biddas”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Capo d’Orso su zigante de granitu chi dominat sa Gaddura.

In su coro de sa Gaddura bidinde su mare crtistallinu de Palau, bi est una de sas meravizzas naturales pius conicas de sa Sardigna: Capo d’Orso.

Custa formatzione manna de granitu, assempiada in sos annos dae su bentu e dae s’abba chi proet, leat su nomene dae sa forma chi non si podet cunfundere e chi ammentat un’ursu chi andat a su mare. Postu a casi 120 metros supra su mare, Capo d’Orso offerrit una de sas bistas pius suggerentes de s’isula. Dae sa parte pius arta sa mirada biet tottu s’arcipelagu de sa Maddalena, cun sas isulas de Spargi, Budelli, Razzoli e Santa Maria finzas a sa Corsica chi est accantu e si biet in sa dies pius limpidas. Est unu logu chi aunit geologia, mitos e bistas, diveninde una frimada necessaria po chie bisitat sa Sardigna de su cabu de susu.

Sa rocca, chi faghet parte de unu complexu graniticu de su tempus de su Paleozoico, est su resurtadu de unu protzessu naturale de frazadura giammadu tafoni, chi at isculpidu su granitu in formas moddes e bratzanas. In su cursu de sos seculos sa frigura sua at ispiradu contos e paristorias: sos marineris chi surcaiant sas abbas de s’arcipelagu la reconoschiant comente puntu de relata cussiderandela unu baidanu mudu de sas costa gadduresa. Oe Capo d’Orso est unu de sos logos pius bisitados de sa zura.

Unu caminu approntadu ghiat sos bisitadores finztas a su puntu paronamigu affundadu in su tupone mediterraneu e olorosu de chessas, murta e ghiniperos. Sa zura est amministrada commente logu naturalisticu diffesu, cun caminos de bisita regulamentados po sarbare s’ecchilibriu de s’ambiente e garantire sa sicureza.

Accanta a su balore naturalisticu, Capo d’Orso est divvenidu una prenda de identidate po sa Gaddura e po sa Sardigna intrea. Est unu attobiu perfettu intre sa fortza de sa natura e sa poesia de sa bista, unu logu chi contat s’istoria geologica longa de s’isula.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”